DOI article:
Puchala-Rojek, Karolina: Ucieczka od piktorializmu: kobieca fotografia artystyczna w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce na przykładzie twórczości wybranych artystek
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14575#0097
UCIECZKA OD PIKTORIALIZMU
91
1. J. Wolska, bez tytułu, 1915-1918, negatyw szklany,
odbitka M. Dąbski, 2005, wł. prywat. M. Dąbski
gi Wolskiej portretującej okolicznych mieszkańców podkrakowskiego dworu Dołęga16 (il. 1). Ich działalność
to wycinek zupełnie niezbadanego obszaru, jakim jest amatorska fotografia autorstwa Polek końca XIX i po-
czątku XX w., będąca, obok fotografii zawodowej, fundamentem artystycznej aktywności kobiet na polu
fotografii w dwudziestoleciu międzywojennym.
Trudno stwierdzić, czy George Eastman, założyciel firmy Kodak, kierując do kobiet zajmujących się
fotografią niezawodowo, hobbystycznie, swój prosty w obsłudze aparat fotograficzny, dostrzegł rodzącą się
potrzebę, czy też sam, doskonałą reklamą, wytworzył zapotrzebowanie. Na pewno znał dobrze fotografiki
takie jak Frances Benjamin Johnston czy Myrę Albert Wiggins - uważaną wręcz za pierwowzór Kodak Girl17.
Kodak Girl - Dziewczyna Kodaka, reklamująca wyroby tej firmy, stała się jednym z najlepszych produktów
marketingowych pierwszych dziesięcioleci XX w. i przyczyniła się do ogromnej popularności fotografii
wśród kobiet18. Podstawowy przekaz reklam z wizerunkiem Dziewczyny Kodaka odwoływał się do stereo-
typu kobiety niepotrafiącej obsługiwać mechanicznych urządzeń - sugerował, że aparaty Kodaka są tak łatwe
w użyciu, iż nawet kobieta potrafi z nich korzystać. Jednak przedstawiona pierwszy raz w 1893 r. młoda,
niezależna, modna dziewczyna, ubrana najczęściej w charakterystyczną sukienkę w biało-niebieskie paski,
zapowiadała również nadejście nowej kobiety. Jej atrybutami, obok niezbędnego aparatu, było wszystko, co
nowoczesne, od najnowszych kapeluszy, przez uprawianie sportu, do „automobili". Energiczna, samodziel-
skich Lipowską, [w:] Dwór polski w XIX wieku. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały IV seminarium zorganizowanego przez
oddział kielecki Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1998, s. 203-214.
16 Wystawa fotografii Jadwigi Wolskiej, wywołanych przez Michała Dąbskiego, przygotowana przez Karolinę Lewandowską,
pokazywana była na przełomie listopada i grudnia 2005 r. w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Z tej okazji wy-
dana została broszura z tekstem K. Lewandowskiej. O Dołędze zob.: A. Leo, Dołęga - Nadwiślańskie Soplicowo, Larnów 1984.
7 http://www.womeninphotography.org/archive08-OctO 1 /gallery/f2/book.html
http://www.kodakgirl.com/index.htm
91
1. J. Wolska, bez tytułu, 1915-1918, negatyw szklany,
odbitka M. Dąbski, 2005, wł. prywat. M. Dąbski
gi Wolskiej portretującej okolicznych mieszkańców podkrakowskiego dworu Dołęga16 (il. 1). Ich działalność
to wycinek zupełnie niezbadanego obszaru, jakim jest amatorska fotografia autorstwa Polek końca XIX i po-
czątku XX w., będąca, obok fotografii zawodowej, fundamentem artystycznej aktywności kobiet na polu
fotografii w dwudziestoleciu międzywojennym.
Trudno stwierdzić, czy George Eastman, założyciel firmy Kodak, kierując do kobiet zajmujących się
fotografią niezawodowo, hobbystycznie, swój prosty w obsłudze aparat fotograficzny, dostrzegł rodzącą się
potrzebę, czy też sam, doskonałą reklamą, wytworzył zapotrzebowanie. Na pewno znał dobrze fotografiki
takie jak Frances Benjamin Johnston czy Myrę Albert Wiggins - uważaną wręcz za pierwowzór Kodak Girl17.
Kodak Girl - Dziewczyna Kodaka, reklamująca wyroby tej firmy, stała się jednym z najlepszych produktów
marketingowych pierwszych dziesięcioleci XX w. i przyczyniła się do ogromnej popularności fotografii
wśród kobiet18. Podstawowy przekaz reklam z wizerunkiem Dziewczyny Kodaka odwoływał się do stereo-
typu kobiety niepotrafiącej obsługiwać mechanicznych urządzeń - sugerował, że aparaty Kodaka są tak łatwe
w użyciu, iż nawet kobieta potrafi z nich korzystać. Jednak przedstawiona pierwszy raz w 1893 r. młoda,
niezależna, modna dziewczyna, ubrana najczęściej w charakterystyczną sukienkę w biało-niebieskie paski,
zapowiadała również nadejście nowej kobiety. Jej atrybutami, obok niezbędnego aparatu, było wszystko, co
nowoczesne, od najnowszych kapeluszy, przez uprawianie sportu, do „automobili". Energiczna, samodziel-
skich Lipowską, [w:] Dwór polski w XIX wieku. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały IV seminarium zorganizowanego przez
oddział kielecki Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1998, s. 203-214.
16 Wystawa fotografii Jadwigi Wolskiej, wywołanych przez Michała Dąbskiego, przygotowana przez Karolinę Lewandowską,
pokazywana była na przełomie listopada i grudnia 2005 r. w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Z tej okazji wy-
dana została broszura z tekstem K. Lewandowskiej. O Dołędze zob.: A. Leo, Dołęga - Nadwiślańskie Soplicowo, Larnów 1984.
7 http://www.womeninphotography.org/archive08-OctO 1 /gallery/f2/book.html
http://www.kodakgirl.com/index.htm