DOI Artikel:
Mleczko, Magdalena: Fotografia fotogeniczna wobec tradycji: twórczość Bogdana Konopki
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14575#0271
FOTOGRAFIA FOTOGENICZNA WOBEC TRADYCJL TWÓRCZOŚĆ BOGDANA KONOPKI
261
3. B. Konopka, Nadbrzeże Montebello, 6 I 1995
zamkniecie przestrzeni tworzą często wrażenie tunelu. W wyniku tego zabiegu, odwołującego się do per-
spektywy linearnej, kadr nabiera renesansowej statyki. Specyficzny status mają fotografie przedstawiające
ośnieżone ulice i nadbrzeża Paryża po zmroku, oświetlone jaskrawo punktami latarń (il. 3). Sztuczne świat-
ło i odbijający je śnieg dają wrażenie zamkniętej, scenicznej przestrzeni, a architektura jawi się jako niena-
turalna dekoracja teatralna. Światło tych fotografii przywodzi na myśl realizowane w atelier filmy, ale także
powstałe nocą fotografie oświetlonych gazowymi latarniami ulic Paryża Brassaïa z serii Paris de nuit
(1932).
Fotografie te charakteryzuje właśnie surrealny, bliski Atgetowi i Brassaïowi nastrój. Nadrealność jest
właściwością samego medium; fotografia polega na tworzeniu „drugiego" świata, kreacji duplikatu, „rzeczy-
wistości drugiego stopnia, węższej, ale bardziej dramatycznej niż ta, którą spostrzegamy gołym okiem"9.
Fragment życia przeniesiony na światłoczuły materiał, nabierający innych znaczeń i wyolbrzymiający sensy,
będzie już sam w sobie upoetycznioną rzeczywistością. Fotografie Konopki potęgują ten surrealizm, bo ich
przedmiot - to, co przestanie istnieć, a może już nawet nie istnieje - czyni je surrealnymi. Także fotografo-
wanie zastanych, dziwnych widoków bliskie jest myśleniu surrealistycznemu.
Nastrój tych zdjęć również nasuwa związki z obrazami surrealistów Giorgia de Chirico czy Paula Del-
vaux; ich puste (u Chirico) pejzaże miejskie stawały się projekcją stanu ludzkiego ducha, a rzeczy symbolem
odpowiadającym ludzkiemu wnętrzu. Świat przedstawiony przez surrealistów jawił się jak wyobrażenie
Freudowskiego melancholicznego ego, gdzie w wyolbrzymiony sposób konstytuowała się utrata, identyfi-
kowana z narcystyczną utratą samego siebie. Przedstawione w obrazach rzeczy funkcjonowały jako symbo-
le odpowiadające ludzkiemu wnętrzu, poddane projekcji stanu ludzkiego ducha rzutowanemu na reprezen-
towany przedmiot. „Każda forma istnienia w naturze odpowiada jakiejś właściwości człowieka. [...] Stąd
natura, wszystko, co zmysłowe i w naturze podpadające pod zmysły, rozumiane będzie przez człowieka
w kategoriach psychologicznych i uważane za symbol" pisał Otto Weininger10. Sztuczny świat, sceniczna
9 Ibidem, s. 53.
10 O. Weininger, Ober die letzten Dinge, Leipzig-Wien 1912, cyt. za: W. Bal u s, Mundus melancholicus. Melanohlicz-
ny świat w zwierciadle sztuki, Universitas, Kraków 1996, s. 18.
261
3. B. Konopka, Nadbrzeże Montebello, 6 I 1995
zamkniecie przestrzeni tworzą często wrażenie tunelu. W wyniku tego zabiegu, odwołującego się do per-
spektywy linearnej, kadr nabiera renesansowej statyki. Specyficzny status mają fotografie przedstawiające
ośnieżone ulice i nadbrzeża Paryża po zmroku, oświetlone jaskrawo punktami latarń (il. 3). Sztuczne świat-
ło i odbijający je śnieg dają wrażenie zamkniętej, scenicznej przestrzeni, a architektura jawi się jako niena-
turalna dekoracja teatralna. Światło tych fotografii przywodzi na myśl realizowane w atelier filmy, ale także
powstałe nocą fotografie oświetlonych gazowymi latarniami ulic Paryża Brassaïa z serii Paris de nuit
(1932).
Fotografie te charakteryzuje właśnie surrealny, bliski Atgetowi i Brassaïowi nastrój. Nadrealność jest
właściwością samego medium; fotografia polega na tworzeniu „drugiego" świata, kreacji duplikatu, „rzeczy-
wistości drugiego stopnia, węższej, ale bardziej dramatycznej niż ta, którą spostrzegamy gołym okiem"9.
Fragment życia przeniesiony na światłoczuły materiał, nabierający innych znaczeń i wyolbrzymiający sensy,
będzie już sam w sobie upoetycznioną rzeczywistością. Fotografie Konopki potęgują ten surrealizm, bo ich
przedmiot - to, co przestanie istnieć, a może już nawet nie istnieje - czyni je surrealnymi. Także fotografo-
wanie zastanych, dziwnych widoków bliskie jest myśleniu surrealistycznemu.
Nastrój tych zdjęć również nasuwa związki z obrazami surrealistów Giorgia de Chirico czy Paula Del-
vaux; ich puste (u Chirico) pejzaże miejskie stawały się projekcją stanu ludzkiego ducha, a rzeczy symbolem
odpowiadającym ludzkiemu wnętrzu. Świat przedstawiony przez surrealistów jawił się jak wyobrażenie
Freudowskiego melancholicznego ego, gdzie w wyolbrzymiony sposób konstytuowała się utrata, identyfi-
kowana z narcystyczną utratą samego siebie. Przedstawione w obrazach rzeczy funkcjonowały jako symbo-
le odpowiadające ludzkiemu wnętrzu, poddane projekcji stanu ludzkiego ducha rzutowanemu na reprezen-
towany przedmiot. „Każda forma istnienia w naturze odpowiada jakiejś właściwości człowieka. [...] Stąd
natura, wszystko, co zmysłowe i w naturze podpadające pod zmysły, rozumiane będzie przez człowieka
w kategoriach psychologicznych i uważane za symbol" pisał Otto Weininger10. Sztuczny świat, sceniczna
9 Ibidem, s. 53.
10 O. Weininger, Ober die letzten Dinge, Leipzig-Wien 1912, cyt. za: W. Bal u s, Mundus melancholicus. Melanohlicz-
ny świat w zwierciadle sztuki, Universitas, Kraków 1996, s. 18.