DOI Artikel:
Sprawozdanie z działalności Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk za okres od października 2010 roku do czerwca 2011 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.16827#0188
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI KOMITETU NAUK 0 SZTUCE POLSKIEJ AKADEMII NAUK
181
/mieniono tytuł roboczy Czy wykorzystaliśmy odzyskaną wolność do zdobycia nowej wiedzy o sztuce? Tematy
do opracowania na tytuł ostateczny Polskie nauki o sztuce w warunkach odzyskanej wolności i potwierdzono
liste referentów, tematykę oraz czas trwania ich wystąpień, wysokość honorariów etc. W związku z konferen-
cją przeniesiono na czerwcowe zebranie plenarne omówienie kwestii bieżących i wyborów na nową kadencję
Komitetu.
cS kwietnia 2011 r. odbyła się jednodniowa konferencja naukowa Komitetu Polskie nauki o sztuce w wa-
runkach odzyskanej wolności. Wygłoszono następujące referaty: dr hab. Andrzej Betlej (UJ), Odkrywanie
Kresów. Badania nad sztuką ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej po 1989 roku: prof. dr hab. Jan Ha-
rasimowicz (UWr), Na peryferiach kultur narodowych. Tożsamość kulturowa polskich „Ziem Odzyskanych "
w świetle badań historyczno—artystycznych po 1989 roku: prof. dr hab. Wojciech Dudzik (UW), Cezura?
Czy teatrologia w Polsce zmieniła się po 1989 roku?: prof. dr hab. Juliusz A. Chrościcki (UW), Polskie
badania nad europejską sztuką nowożytną po 1989 roku: prof. dr hab. Małgorzata Hendrykowska (UAM),
Odzyskane obrazy. Nowe spojrzenia na historię polskiego filmu: dr hab. Iwona Lindstedt (UW), Bliżej świa-
ta. Polska twórczość kompozytorska i nowe perspektywy metodologiczne w badaniach muzykologicznych.
Konferencja ukazała ogrom prac już wykonanych, a także pozostałych do wykonania, przede wszystkim na
pomijanym dotąd polu polskiej spuścizny na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, jako że było
to pole badawcze z oczywistych względów najbardziej reglamentowane w okresie PRL. Na odcinku badań
„Ziem Odzyskanych" po 1945 roku zabrakło w latach 1989-2011 właściwego przełomu badawczego jako
skutku oczekiwanego przełomu politycznego w traktowaniu wielokulturowego dziedzictwa tych ziem. Pozo-
stali referenci dali analityczny zarys postępów po 1989 roku w stanie badań oraz w zakresie metodologicz-
nych zwrotów w ramach uprawianych przez siebie dyscyplin. Dodatkową wartość konferencji stanowił żywy
udział dyskutantów, którzy uzupełniali zawarte w referatach informacje i stwierdzenia, co przyczyniło się do
pełniejszego osiągnięcia postawionego celu: zyskania nowej wiedzy o sztuce. Podczas przerwy w obradach
konferencji dokonano wyboru Komisji Wyborczej do przeprowadzenia wyborów do Komitetu na kadencję
2011-2014. Komisję utworzą: prof. Wojciech Chyła - przewodniczący, oraz profesorowie Małgorzata Leyko,
Iwona Szmelter, Lechosław Lameński i Ryszard Wieczorek.
10 czerwca 2011 r. odbyło się ostatnie zebranie Komitetu w kadencji 2007-2010. W części otwartej,
naukowej posiedzenia, prof. dr hab. Ryszard Kasperowicz (KUL) wygłosił referat Robert Browning: obrazy
renesansu w wiktoriańskiej Anglii. Prelegent ukazał historyczno-kulturowy i historyczno-artystyczny oraz
literacki kontekst twórczości poetyckiej Browninga, rozpościerając ów kontekst od momentu wyodrębnienia
i zdefiniowania włoskiego renesansu (m.in. przez Jeana-Louisa Ginguene'a) aż po plejadę dwudziestowiecz-
nych poetów: T.S. Eliota, E. Pounda i R. Frosta. W odróżnieniu od J. Keatsa i innych koryfeuszy angielskiej
kultury doby wiktoriańskiej, porwanych monumentalną wizją antyku przez dostojny przekład dzieł Homera
pióra Chapmana, Browning zwrócił poetycką wyobraźnię ku odkrywanym w jego epoce zabytkom renesan-
sowych Włoch, czyniąc z tego kraju swoją drugą duchową ojczyznę, do czego przyczyniło się małżeństwo,
wbrew woli rodziców narzeczonej, z utalentowaną poetką Elisabeth Barrett i ich „romantyczna ucieczka" na
długie lata z Anglii do Florencji i Rzymu. Referat stanowił równoległą ewokację osobistych predylekcji poe-
tyckiej pary i rozwijających się wtenczas w Europie „italomanii" oraz „kultu renesansowego nadczłowieka",
by ukazać we wzajemnym ich splocie, jak życie i dzieło poetyckiej pary - utkane z osobistych estetycznych
i etycznych wyborów - niejako wytyczały kulturze kierunki, kształtując powszechnie przyjmowane wyobra-
żeniowe wzorce, z odczytania historii kultury wyprowadzając nowe perspektywy kultury.
Dyskusję nad referatem rozpoczął prof. Jerzy Miziołek. Zanim przeszedł do sformułowania pytania do
prelegenta, zwrócił uwagę zebranych na osobliwe pozostałości plastyki śródziemnomorskiej z epoki wojny
trojańskiej, skansen archeologiczny po nieznanym ludzie „Karpacka Troja" - Trzcinicy w Bieszczadach. Ka-
rol Lanckoroński, twórca renesansowej kolekcji, w Podróży dookoła świata odwołał się do cytatu z Brow-
ninga: „Z którego to poematu?" - zapytał prof. Miziołek, przytaczając fragment tekstu angielskiego poety.
Słowa te wyryto na nagrobku poety w Westminsterze - odpowiedział referent. Prof. Wiesław Juszczak zadał
pytanie, czy coś więcej wiadomo o stosunku Browninga do dzieła Gibbona? Bezpośrednich odniesień Brow -
ninga do Gibbona nie ma stwierdził prelegent. Pośrednio natomiast, na podstawie poezji, można wska-
zać, iż poeta nie był zwolennikiem dominujących opinii, idących za Gibbonem. w angielskich środowiskach
intelektualnych doby w iktoriańskiej, głoszących, że to chrześcijaństwo obietnicą lepszego pozaziemskie-
go świata zniszczyło rzymskiego politycznego ducha walki o lepszy świat na Ziemi i stało się przyczyną
181
/mieniono tytuł roboczy Czy wykorzystaliśmy odzyskaną wolność do zdobycia nowej wiedzy o sztuce? Tematy
do opracowania na tytuł ostateczny Polskie nauki o sztuce w warunkach odzyskanej wolności i potwierdzono
liste referentów, tematykę oraz czas trwania ich wystąpień, wysokość honorariów etc. W związku z konferen-
cją przeniesiono na czerwcowe zebranie plenarne omówienie kwestii bieżących i wyborów na nową kadencję
Komitetu.
cS kwietnia 2011 r. odbyła się jednodniowa konferencja naukowa Komitetu Polskie nauki o sztuce w wa-
runkach odzyskanej wolności. Wygłoszono następujące referaty: dr hab. Andrzej Betlej (UJ), Odkrywanie
Kresów. Badania nad sztuką ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej po 1989 roku: prof. dr hab. Jan Ha-
rasimowicz (UWr), Na peryferiach kultur narodowych. Tożsamość kulturowa polskich „Ziem Odzyskanych "
w świetle badań historyczno—artystycznych po 1989 roku: prof. dr hab. Wojciech Dudzik (UW), Cezura?
Czy teatrologia w Polsce zmieniła się po 1989 roku?: prof. dr hab. Juliusz A. Chrościcki (UW), Polskie
badania nad europejską sztuką nowożytną po 1989 roku: prof. dr hab. Małgorzata Hendrykowska (UAM),
Odzyskane obrazy. Nowe spojrzenia na historię polskiego filmu: dr hab. Iwona Lindstedt (UW), Bliżej świa-
ta. Polska twórczość kompozytorska i nowe perspektywy metodologiczne w badaniach muzykologicznych.
Konferencja ukazała ogrom prac już wykonanych, a także pozostałych do wykonania, przede wszystkim na
pomijanym dotąd polu polskiej spuścizny na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, jako że było
to pole badawcze z oczywistych względów najbardziej reglamentowane w okresie PRL. Na odcinku badań
„Ziem Odzyskanych" po 1945 roku zabrakło w latach 1989-2011 właściwego przełomu badawczego jako
skutku oczekiwanego przełomu politycznego w traktowaniu wielokulturowego dziedzictwa tych ziem. Pozo-
stali referenci dali analityczny zarys postępów po 1989 roku w stanie badań oraz w zakresie metodologicz-
nych zwrotów w ramach uprawianych przez siebie dyscyplin. Dodatkową wartość konferencji stanowił żywy
udział dyskutantów, którzy uzupełniali zawarte w referatach informacje i stwierdzenia, co przyczyniło się do
pełniejszego osiągnięcia postawionego celu: zyskania nowej wiedzy o sztuce. Podczas przerwy w obradach
konferencji dokonano wyboru Komisji Wyborczej do przeprowadzenia wyborów do Komitetu na kadencję
2011-2014. Komisję utworzą: prof. Wojciech Chyła - przewodniczący, oraz profesorowie Małgorzata Leyko,
Iwona Szmelter, Lechosław Lameński i Ryszard Wieczorek.
10 czerwca 2011 r. odbyło się ostatnie zebranie Komitetu w kadencji 2007-2010. W części otwartej,
naukowej posiedzenia, prof. dr hab. Ryszard Kasperowicz (KUL) wygłosił referat Robert Browning: obrazy
renesansu w wiktoriańskiej Anglii. Prelegent ukazał historyczno-kulturowy i historyczno-artystyczny oraz
literacki kontekst twórczości poetyckiej Browninga, rozpościerając ów kontekst od momentu wyodrębnienia
i zdefiniowania włoskiego renesansu (m.in. przez Jeana-Louisa Ginguene'a) aż po plejadę dwudziestowiecz-
nych poetów: T.S. Eliota, E. Pounda i R. Frosta. W odróżnieniu od J. Keatsa i innych koryfeuszy angielskiej
kultury doby wiktoriańskiej, porwanych monumentalną wizją antyku przez dostojny przekład dzieł Homera
pióra Chapmana, Browning zwrócił poetycką wyobraźnię ku odkrywanym w jego epoce zabytkom renesan-
sowych Włoch, czyniąc z tego kraju swoją drugą duchową ojczyznę, do czego przyczyniło się małżeństwo,
wbrew woli rodziców narzeczonej, z utalentowaną poetką Elisabeth Barrett i ich „romantyczna ucieczka" na
długie lata z Anglii do Florencji i Rzymu. Referat stanowił równoległą ewokację osobistych predylekcji poe-
tyckiej pary i rozwijających się wtenczas w Europie „italomanii" oraz „kultu renesansowego nadczłowieka",
by ukazać we wzajemnym ich splocie, jak życie i dzieło poetyckiej pary - utkane z osobistych estetycznych
i etycznych wyborów - niejako wytyczały kulturze kierunki, kształtując powszechnie przyjmowane wyobra-
żeniowe wzorce, z odczytania historii kultury wyprowadzając nowe perspektywy kultury.
Dyskusję nad referatem rozpoczął prof. Jerzy Miziołek. Zanim przeszedł do sformułowania pytania do
prelegenta, zwrócił uwagę zebranych na osobliwe pozostałości plastyki śródziemnomorskiej z epoki wojny
trojańskiej, skansen archeologiczny po nieznanym ludzie „Karpacka Troja" - Trzcinicy w Bieszczadach. Ka-
rol Lanckoroński, twórca renesansowej kolekcji, w Podróży dookoła świata odwołał się do cytatu z Brow-
ninga: „Z którego to poematu?" - zapytał prof. Miziołek, przytaczając fragment tekstu angielskiego poety.
Słowa te wyryto na nagrobku poety w Westminsterze - odpowiedział referent. Prof. Wiesław Juszczak zadał
pytanie, czy coś więcej wiadomo o stosunku Browninga do dzieła Gibbona? Bezpośrednich odniesień Brow -
ninga do Gibbona nie ma stwierdził prelegent. Pośrednio natomiast, na podstawie poezji, można wska-
zać, iż poeta nie był zwolennikiem dominujących opinii, idących za Gibbonem. w angielskich środowiskach
intelektualnych doby w iktoriańskiej, głoszących, że to chrześcijaństwo obietnicą lepszego pozaziemskie-
go świata zniszczyło rzymskiego politycznego ducha walki o lepszy świat na Ziemi i stało się przyczyną