Rocznik Historii Sztuki (38.2013)

8

ANNA OLSZEWSKA

Osiemdziesiąte urodziny Mieczysława Porębskiego, Kraków 2001. Fot. archiwum J. Porębskiego

nauczania przewidywano dodatkowe zajęcia z historii kultury i filologii7. Do przyszłych historyków sztuki
Mieczysław Porębski zaczął mówić na dobrą sprawę dopiero po powrocie do Krakowa, w roku 1970. Pro-
wadził wówczas zajęcia ze sztuki najnowszej. Były wśród nich: seminaria ze sztuki współczesnej (niższe
i wyższe, na III, IV i V roku), wykłady ze sztuki XIX i XX stulecia, poświęcone kubizmowi, Grupie Krakow-
skiej oraz urbanistyce XIX w.8 Przyzwyczajony do funkcjonowania na uczelniach artystycznych, liberalny
w podejściu do formalnych wymogów systemu edukacji, nie wymagał od podopiecznych wejścia w tryby
uniwersyteckiej kariery9. Nie wychował zamkniętej grupy asystentów. Na ludzi, którzy przejęli od niego
specyficzną wrażliwość intelektualną trafimy w zestawieniach autorów wspomnień oraz artykułach zamiesz-
czonych w księgach jubileuszowych10. Będą to zarówno historycy sztuki, jak i marszandzi, krytycy, kuratorzy.
Akces w poczet wychowanków Porębskiego zgłaszają też i artyści.

Stosunkowo niewiele wiadomo na temat treści wczesnych wykładów Mieczysława Porębskiego. We
wspomnianej opinii wystawionej w roku 1954 Ksawery Piwocki, chwaląc młodszego współpracownika za
duże zdolności pedagogiczne, zaznaczył, że wspólnie tworzyli szczegółowy program wykładów historii sztu-
ki dla wyższych szkół artystycznych. Jaka była jego treść, stopień zideologizowania oraz faktyczny zasięg
- tego nie udało się ustalić. Możliwe, że prace wiązać należy ze zmianami programu warszawskiej Aka-
demii, wdrażanymi w odpowiedzi na notatkę Wydziału Kultury Komitetu Centralnego PZPR, z 8 grudnia

7 B. Cichocki, K. Jóźwiak, Najważniejsze są kadry. Centralna Szkoła Partyjna PPR/PZPR, Warszawa 2006, s. 105, 117.

8 W rozmowie z Krystyną Czerni, 23.07.2013. Część konspektów tych zajęć, wraz ze slajdami, trafiła w ostatnich miesiącach do
Biblioteki Mieczysława Porębskiego, w krakowskim Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK (informacja przekazana przez kierownik biblio-
teki: Magdalenę Mazik, dnia 28 sierpnia 2013).

9 U szczytu swojej aktywności akademickiej - w latach 1978-80 - prowadził rocznie kilkunastu magistrantów; w przeciągu dekady
wypromował siedmiu doktorów. W Księgach Promocji Doktorskich Uniwersytetu Jagiellońskiego odnajdziemy: Stefania Krzysztof o-
w i с z-K ozakowska, Sztuka polska lat międzywojennych wobec sztuki ludowej, 1978; Janusz Zagrodzki, Awangardowa twórczość
Katarzyny Kobro i problem rzeźby przestrzennej, 1980; Maria H u s s а к o w s к a-S z y s z к o, Negacja sztuki w amerykańskim środowisku
artystycznym; geneza tego zjawiska, 1980; Wojciech Sztaba, Gra ze sztuką w twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, 1981; Tomasz
Gryglewicz, Groteska w sztuce II polowy XX w., 1981; Jerzy Malinowski, Między biedermeierem a ekspresjonizmem. O ewolucji postaw
twórczych w Upoi. XIX w., 1982; Wojciech Włodarczyk, Sztuka polska w latach realizmu socjalistycznego 1950-1954, 1984; Stanisław
Potępa, Rafał Malczewski, życie i twórczość, 1987; kierował przewodami habilitacyjnymi Piotra Krakowskiego i Wojciecha Kubiczka.

10 Tessera. Sztuka jako przedmiot badań: na jubileusz profesora Mieczysława Porębskiego, red. J. Białostocki i inni, Kraków 1981;
Mistrzowi Mieczysławowi Porębskiemu uczniowie. Na Jubileusz Profesora Mieczysława Porębskiego przygotował Instytut Historii Sztuki
Uniwersytetu Jagiellońskiego, kom. red.: T. Gryglewicz, M. Hussakowska, L. Kalinowski, A. Małkiewicz, Kraków 2001.