Rocznik Historii Sztuki (41.2016)

DALIBOR PRIX


18. Wrocław, kościół Bożego Ciała.
rzut (za: D. Hanułanka. no У/^км. Wrocław )97ł)

i ścianach perforowanych wieikimi oknami i arkadami międzynawowymi. Tym bardziej jest oczywiste. że
zarówno w Opawie, jak i w Namysłowie chodziło o ceiową grę konstrukcją skiepień.
Kontakty środowisk mieszczańskich Opawy i Namysłowa w XIV w. są prawdopodobne, choć nie
zostały potwierdzone źródłowo^s. Oba miasta miały za to ścisłe związki ze stolicą Śiąska - Wrocławiem.
Od 1356 r. Namysłów naieżał bowiem do księstwa wrocławskiego znajdującego się wówczas w rękach
Karoia łV, króia Czech i cesarza^, Opawa zaś najpóźniej od 2. połowy XIII w. rządziła się wrocławską
wersją prawa magdeburskiego i utrzymywała z Wrocławiem intensywną wymianę handiową^^. Można
stąd domniemywać, że dia genezy skiepienia w namysłowskim ratuszu istotny był przykład kościoła
joannitów pw. Bożego Ciała we Wrocławiu. Na możiiwe zaieżności pomiędzy asymetrycznymi skiepie-
niami w Namysłowie i w kościeie Bożego Ciała zwrócił już uwagę Romuaid Kaczmarek w dyskusji na
konferencji we Wrocławiu w 2006 r. Badacz powołał się na datowanie korpusu kościoła Bożego Ciała
w nowszej poiskiej iiteraturze na iata 1360-136763 podstawie zwornika z godłem herbowym komtura
joannitów Knechta von Haugwitz w zachodniej części południowej nawy bocznej, które poparł analizą
stylistyczną zwomika^^. Kaczmarek wrócił w ten sposób do poglądów dawniejszych, przeważnie niemiec-
kich autorów^. Dyspozycję korpusu omawianego kościoła (il. 18) organizuje szczególny system, w którym
trzem arkadom nawy głównej odpowiadają cztery okna w murze obwodowynCh Na południowej ścianie
nawy południowej wybiegi żeber sklepiennych podlegają co prawda własnemu rytmowi, mijają się jed-
nak z osiami arkad międzynawowych i są zupełnie niezsynchronizowane z rytmem filarów. Niezwykła
niezgodność arkad i spływów żeber na murach obwodowych obejmuje korpus, nie przekraczając jego
granicy z chórem. Asymetria ta skutkuje nieregularnością układu sklepień w nawach bocznych, których
rozkład przypomina kompozycję przekryć w młodszym kościele świętych Piotra i Pawła w Namysłowie.
Jeżeli jednak uznać nawy boczne w kościele wrocławskim za samodzielne układy przestrzenne na rzucie

66 Bezpośrednie kontakty tych miast znalazły odbicie w źródłach pisanych dopiero w 1473 r., kiedy rada miejska Namysłowa
uzgadniała z radą Opawy uczestnictwo delegatów z Namysłowa w zjeździe królów Macieja Korwina, Kazimierza Jagiellończyka i Wła-
dysława Jagiellończyka w Opawie; zob. 4////o/c^ /omwA Ffońcnń'..., fol. 80r i 81v.
66 Goliński. Kościk, Kęsik, op. cń., s. 88-94.
6^ D. Prix, Opovo vrc/ro/nńAo vn-eu/ovc/гм, [w:] Opovo. ///.sVor/e, А///Г///*о..., s. 57-95.
6S S. S tu I in, A. W łod arek. Uhoc/ou'. Aioxc/ó/p.w. /Jożego C/o/o, y'oo///7//ów, [w:] .4/*c//ócA/M/*o go/ycło w fońcc..., t. 2, Koto/og
roĄ/łów, s. 271 (tam przegląd starszych badań). Ostatnio zwięźle Dc///o-//o/;o'//Mc//... Xc///c^;'c//..., s. 1065-1066; B. Czechowicz,
АЫс/'о/ /Jożcgo C/o/o, [w:] C//cv/:/opco'/'o IJboc/ow/o. red. J. Harasimowicz, Wrocław 2006, s. 409.
6^ Kaczmarek, Arer/zo о/'с////с/Уо//;сг//о..., s. 159-163, także J. Wrzesińska, B/'o///c///onAo //c/*o/Ącz//o w go/ycł/c/ o/*c///'-
rcł////'zc JD*oc/ow/'o, [w:] Z ob/c/ów ^zr///r/ ^/ęs*/r/'c/', red. Z. Świechowski. Warszawa 1978, s. 203-242 (zwłaszcza s. 228, 243).
"6 Np. Bimler. Dcr Rrcy/омс/' Do/////oM/?/c;Vrc/'..., s. 3-47; Tintelnot. op. с/Г., s. 102, 103.
9' Na wymyślną grę elementów organizujących architekturę fary w Na/nysłowie (6 arkad. 8 osi okiennych, 9 przypór) zwrócił
już uwagę Kurt Degen; Degen. Bleyl. Werbik, Focke, op. c/T, s. 140.