DOI Artikel:
Dworniczak-Leśniak, Kamila: Pamie̜ć katastrofy i mit uniwersalnego je̜zyka: monumentalne wystawy fotograficzne jako narracje o człowieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34225#0060
54
KAMILA LESNIAK
4. Anna Riwkin-Brick. bez lylulu. miejsce
wykonania fotografii według otyginałnej
dokumentacji: łzrae), przed 1955, fotografia
z archiwum autorki. sekcja na wystawie
,.The Famiły of Man": /7?/77?77?o77?//c^
(ЛТо/? j /я/7им?аш/у Го М7<зм), wym. odbitki
na ekspozycji: 69.2 * 45.7 cm. sygn. 161/687.
Zbiory Centre Nationał de l'Audiovisue),
Dudełange, Luksemburg,
reprodukcja na podstawie kataiogu wystawy
5. Timothy O'Sullivan (według opisu fotografii na ekspozycji:
Matthew Brady). miejsce wykonania fotografli według oryginałnej
dokumentacji: Stany Zjednoczone, Waszyngton, ok. 1864.
sekcja na wystawie „The Family of Man": Deat/7.
neg. w zbiorach Nationał Archives,
wym. odbitki na ekspozycji: 50.8 x 50.8 cm, sygn. 909/659.
Zbiory Centre National de FAudiovisuel, Dudelange, Luksemburg,
reprodukcja na podstawie katałogu wystawy
konsekwencją traumatycznego urazu, nieświadomym wykiuczeniem, co niedającym się usprawiedliwić
historycznym fałszem^.
Czy w Połsce, gdzie wystawa została pokazana w 1959 r., zwrócono uwagę na obrazy Zagłady oraz
inne fotografie przywołujące doświadczenie wojny? Probiem ten wybrzmiał tutaj wyraźnie dopiero wów-
czas, gdy popuiarność zyskała inna monumentalna wystawa fotograficzna, „światowa wystawa fotografii"
(„Weltausstedung der Photographie") przygotowana przez austriacko-niemieckiego dziennikarza Karia
Pawka, zatytułowana „Was ist der Mensch?" („Czym jest człowiek?"). Po raz pierwszy pokazano ją
w październiku 1964 r. w Kunstgewerbemuseum w Zurychu, natomiast w Polsce ekspozycja pojawiła się
cztery łata później, na przełomie 1967 i 1968 r„ zaprezentowana w przestrzeniach warszawskiego Pałacu
Kuitury i Nauki^. Wystawę tę, powstałą w odniesieniu do projektu Steichena, a nawet z intencją otwartej
konfrontacji, połscy krytycy porównywaii z amerykańskim projektem^. Oś owych zestawień stanowiła,
Schmidt-Linsenhoff, op. ch., s. 83.
" Tak samo jak wystawa Steichena, projekt Pawka miał imponujące rozmiary; został skonstruowany z 555 zdjęć autorstwa
264 fotografów pochodzących z 30 krajów. Wystawa Pawka również krążyła po świecie, eksponowano ją w 39 krajach, w ciągu czterech
lat obejrzało ją 3,5 miłiona łudzi (dła porównania wystawę Steichena odwiedziło, według szacunków, 10 miłionów). Co więcej, w ciągu
następnych lat Pawek stworzył jeszcze trzy „światowe wystawy fotografii" oparte na podobnych założeniach, w 1968 r. ekspozycję
„Die Frau" („Kobieta"; w Połsce w ł971), w ł973 r. - „Unterwegs zum Paradies" („Droga do rąju"; w Połsce po 1973). w 1977 r. -
..Die Kinder dieser Wełt" („Dzieci tego świata"; w Połsce w latach 1989-1981). Zob. T. Starł, "/Tc/*77a/ Л/077 ". Ком/ fowc/r 0777/ /Ac
"IK/777M^tc//77gg77 </c7* C/70/og7*op/7;'c", [w:] 77?c Со777//у р7Л/о77 /955-200/..., s. 123; James, o/?. c//., s. 329-330.
12 Przede wszystkim oba projekty były podobne pod wzgłędem konstrukcji - Pawek podzielił materiał fotograficzny na 42 sekcje
tematyczne, które opatrzył tytułami. W przedmowie do katałogu wystawy pisał: „Diesen grobartigen Gedanken von Edward Steichen
KAMILA LESNIAK
4. Anna Riwkin-Brick. bez lylulu. miejsce
wykonania fotografii według otyginałnej
dokumentacji: łzrae), przed 1955, fotografia
z archiwum autorki. sekcja na wystawie
,.The Famiły of Man": /7?/77?77?o77?//c^
(ЛТо/? j /я/7им?аш/у Го М7<зм), wym. odbitki
na ekspozycji: 69.2 * 45.7 cm. sygn. 161/687.
Zbiory Centre Nationał de l'Audiovisue),
Dudełange, Luksemburg,
reprodukcja na podstawie kataiogu wystawy
5. Timothy O'Sullivan (według opisu fotografii na ekspozycji:
Matthew Brady). miejsce wykonania fotografli według oryginałnej
dokumentacji: Stany Zjednoczone, Waszyngton, ok. 1864.
sekcja na wystawie „The Family of Man": Deat/7.
neg. w zbiorach Nationał Archives,
wym. odbitki na ekspozycji: 50.8 x 50.8 cm, sygn. 909/659.
Zbiory Centre National de FAudiovisuel, Dudelange, Luksemburg,
reprodukcja na podstawie katałogu wystawy
konsekwencją traumatycznego urazu, nieświadomym wykiuczeniem, co niedającym się usprawiedliwić
historycznym fałszem^.
Czy w Połsce, gdzie wystawa została pokazana w 1959 r., zwrócono uwagę na obrazy Zagłady oraz
inne fotografie przywołujące doświadczenie wojny? Probiem ten wybrzmiał tutaj wyraźnie dopiero wów-
czas, gdy popuiarność zyskała inna monumentalna wystawa fotograficzna, „światowa wystawa fotografii"
(„Weltausstedung der Photographie") przygotowana przez austriacko-niemieckiego dziennikarza Karia
Pawka, zatytułowana „Was ist der Mensch?" („Czym jest człowiek?"). Po raz pierwszy pokazano ją
w październiku 1964 r. w Kunstgewerbemuseum w Zurychu, natomiast w Polsce ekspozycja pojawiła się
cztery łata później, na przełomie 1967 i 1968 r„ zaprezentowana w przestrzeniach warszawskiego Pałacu
Kuitury i Nauki^. Wystawę tę, powstałą w odniesieniu do projektu Steichena, a nawet z intencją otwartej
konfrontacji, połscy krytycy porównywaii z amerykańskim projektem^. Oś owych zestawień stanowiła,
Schmidt-Linsenhoff, op. ch., s. 83.
" Tak samo jak wystawa Steichena, projekt Pawka miał imponujące rozmiary; został skonstruowany z 555 zdjęć autorstwa
264 fotografów pochodzących z 30 krajów. Wystawa Pawka również krążyła po świecie, eksponowano ją w 39 krajach, w ciągu czterech
lat obejrzało ją 3,5 miłiona łudzi (dła porównania wystawę Steichena odwiedziło, według szacunków, 10 miłionów). Co więcej, w ciągu
następnych lat Pawek stworzył jeszcze trzy „światowe wystawy fotografii" oparte na podobnych założeniach, w 1968 r. ekspozycję
„Die Frau" („Kobieta"; w Połsce w ł971), w ł973 r. - „Unterwegs zum Paradies" („Droga do rąju"; w Połsce po 1973). w 1977 r. -
..Die Kinder dieser Wełt" („Dzieci tego świata"; w Połsce w latach 1989-1981). Zob. T. Starł, "/Tc/*77a/ Л/077 ". Ком/ fowc/r 0777/ /Ac
"IK/777M^tc//77gg77 </c7* C/70/og7*op/7;'c", [w:] 77?c Со777//у р7Л/о77 /955-200/..., s. 123; James, o/?. c//., s. 329-330.
12 Przede wszystkim oba projekty były podobne pod wzgłędem konstrukcji - Pawek podzielił materiał fotograficzny na 42 sekcje
tematyczne, które opatrzył tytułami. W przedmowie do katałogu wystawy pisał: „Diesen grobartigen Gedanken von Edward Steichen