ŚWIĄTYNIA DIANY W ARKADII KOŁO NIEBOROWA ŚWIĄTYNIĄ NATURY
113
18. Daniel Chodowiecki, Ao7;//*o, /?/o7k^ orą^/y, ekslibris własny, 1777, miedzioryt
(za A. Goesch, D/mm Ц/^у/'о..., Frankfurt am Main 1996, il. 104)
-Izydy o twarzy antycznego posągu i obejmując ją rączkami w pasie, pije młeko (wrażiiwość i rozumienie
piękna) z piersi, które w znacznej liczbie pokrywają jej tors'^^. Ujęcie bogini w forinie skróconej do pasa
przypomina wyobrażenie Ziemi na wspomnianym już obrazie Rubensa z koiekcji Lichtenstein^9 Kult
Rafaela zadecydował także o ponownym wzroście popuiarności grotesek w ostatniej ćwierci XVIII w.,
a wraz z nią w groteskach pojawiły się ponownie, także w Poisce, wzorowane na Rafaeiowskich (ił. 21),
przedstawienia bogini Izydy, czyii Natury w fbrmie Diany Efeskiej.
IZYDA-DIANA EFESKA-NATURA W SZTUCE WARSZAWSKIEJ
OSTATNIEJ ĆWIERCI XVIII WIEKU
Program ikonograficzny Sali Jadainej Białego Domu, bazujący na zespoie malowideł groteskowych
Jana Bogumiła Pierscha z ok. ł777 r., wykazuje wyraźne wpływy masońskie, połączone z koncepcją sper-
sonifłkowanej i ubóstwionej Natury, Pani Żywiołów, utrzymującej w racjonainym i harmonijnym ładzie
przyrodę i zamieszkujące ziemię pracowite iudzkie społeczeństwa^C W programie tym, w ceiu przedsta-
wienia Natury-Izydy, posłużono się rzymską kopią posągu Wenus Anadyomene (ił. 19), anaiogiczną do tej,
którą odkryto trzynaście iat wcześniej w pompejańskim Iseum. W zrównoważonym układzie uniwersał-
nej harmonii szczegóinego znaczenia nabierają umieszczone na osi podłużnej Saii przedstawienia Diany-
-Nocy i Apoilina-Dnia, patronujących odpowiednio czynnościom inteiektualnym i fizycznym człowieka.
L. Kaemmerer, G/roJow/Ycł/, Leipzig 1897, s. 59; C.G. Boerner, /Jo/*.s/r7/////gco ////7 D/'<r/r/M/7ge// vo// D. (7/о//ои'/ссА'/
7776-/<80/, Stuttgart 1991, E 192; Goesch, op. c/7., s. 153-154, il. 104. Odnośnie do 7//wc/rc/7 w /Ao//o/og/7 Ripy (1618) zob. przyp. 107.
'09 Zob. przyp. 40.
"o Dobrowolski, Ao Co/?/po///o ^ s. 16-21; idem. /7*og/-o/// /To/;og/*q//cr//y..., s. 201-228/ idem, 7nAc/ ///o^o/ź.sDe...,
s. 35-57;idem, Z,o,,S'o//gr/c^T/*o/)c^MC6'"o/<7№//To/////o/?c//c. 7°/*og/*o/?////c ;'с0//о^го/7///'^ме, [w:]D7/'//T/*co///ocgo. Y7M///'o/?/c///o/7'oe...,
s. 285-304 oraz por. A. Bernatowicz, GrotcyAo o yr//?//o//Ao /.7*ó/cw^/:/'cgo po/;owo///'o. DcZo/*oc/7/ PoAo/7/ 6*?o/owcgo w /oz/e/złow.sT//;;
R/oĄ/// Do///M, „Rocznik Historii Sztuki", 29, 2004, s. 183-201; eadem, A/cpor/o///;c r/o rzeczywAto^c/'..., s. 90-108, 186-196.
113
18. Daniel Chodowiecki, Ao7;//*o, /?/o7k^ orą^/y, ekslibris własny, 1777, miedzioryt
(za A. Goesch, D/mm Ц/^у/'о..., Frankfurt am Main 1996, il. 104)
-Izydy o twarzy antycznego posągu i obejmując ją rączkami w pasie, pije młeko (wrażiiwość i rozumienie
piękna) z piersi, które w znacznej liczbie pokrywają jej tors'^^. Ujęcie bogini w forinie skróconej do pasa
przypomina wyobrażenie Ziemi na wspomnianym już obrazie Rubensa z koiekcji Lichtenstein^9 Kult
Rafaela zadecydował także o ponownym wzroście popuiarności grotesek w ostatniej ćwierci XVIII w.,
a wraz z nią w groteskach pojawiły się ponownie, także w Poisce, wzorowane na Rafaeiowskich (ił. 21),
przedstawienia bogini Izydy, czyii Natury w fbrmie Diany Efeskiej.
IZYDA-DIANA EFESKA-NATURA W SZTUCE WARSZAWSKIEJ
OSTATNIEJ ĆWIERCI XVIII WIEKU
Program ikonograficzny Sali Jadainej Białego Domu, bazujący na zespoie malowideł groteskowych
Jana Bogumiła Pierscha z ok. ł777 r., wykazuje wyraźne wpływy masońskie, połączone z koncepcją sper-
sonifłkowanej i ubóstwionej Natury, Pani Żywiołów, utrzymującej w racjonainym i harmonijnym ładzie
przyrodę i zamieszkujące ziemię pracowite iudzkie społeczeństwa^C W programie tym, w ceiu przedsta-
wienia Natury-Izydy, posłużono się rzymską kopią posągu Wenus Anadyomene (ił. 19), anaiogiczną do tej,
którą odkryto trzynaście iat wcześniej w pompejańskim Iseum. W zrównoważonym układzie uniwersał-
nej harmonii szczegóinego znaczenia nabierają umieszczone na osi podłużnej Saii przedstawienia Diany-
-Nocy i Apoilina-Dnia, patronujących odpowiednio czynnościom inteiektualnym i fizycznym człowieka.
L. Kaemmerer, G/roJow/Ycł/, Leipzig 1897, s. 59; C.G. Boerner, /Jo/*.s/r7/////gco ////7 D/'<r/r/M/7ge// vo// D. (7/о//ои'/ссА'/
7776-/<80/, Stuttgart 1991, E 192; Goesch, op. c/7., s. 153-154, il. 104. Odnośnie do 7//wc/rc/7 w /Ao//o/og/7 Ripy (1618) zob. przyp. 107.
'09 Zob. przyp. 40.
"o Dobrowolski, Ao Co/?/po///o ^ s. 16-21; idem. /7*og/-o/// /To/;og/*q//cr//y..., s. 201-228/ idem, 7nAc/ ///o^o/ź.sDe...,
s. 35-57;idem, Z,o,,S'o//gr/c^T/*o/)c^MC6'"o/<7№//To/////o/?c//c. 7°/*og/*o/?////c ;'с0//о^го/7///'^ме, [w:]D7/'//T/*co///ocgo. Y7M///'o/?/c///o/7'oe...,
s. 285-304 oraz por. A. Bernatowicz, GrotcyAo o yr//?//o//Ao /.7*ó/cw^/:/'cgo po/;owo///'o. DcZo/*oc/7/ PoAo/7/ 6*?o/owcgo w /oz/e/złow.sT//;;
R/oĄ/// Do///M, „Rocznik Historii Sztuki", 29, 2004, s. 183-201; eadem, A/cpor/o///;c r/o rzeczywAto^c/'..., s. 90-108, 186-196.