DOI article:
Szulc, Paulina: Dekoracja rzeźbiarska fasady Teatru Wielkiego w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.34225#0157
DEKORACJA RZEZBIARSKA FASADY TEATRU WIELKIEGO W WARSZAWIE
151
23. Wejście do Teatru Wielkiego. fotografia z 1871 r. Muzeum Narodowe w Warszawie
przypuszczać, że Paweł Małiński znał zarówno wykłady Osińskiego, jak i wystawiane na warszawskich
wystawach sztuk pięknych wspomniane obrazy z historią Edypa.
Edyp, główny bohater cykłu tebańskiego, naieży do najsłynniejszych postaci mitoiogicznych'"". Po
raz pierwszy wspomniany jest w Об/т^с/ Homera. Na kanwie historii Edypa powstało wieie utworów'^^,
w tym najbardziej znane tragedie Ajschylosa. Eurypidesa i Sofokiesa. Najprawdopodobniej to Ajschyłos
jako pierwszy wprowadził mit Edypa na scenç'^T Z siedmiu zachowanych tragedii Sofokiesa trzy poświę-
cone są temu bohaterowi. Najwcześniej powstała której akcja dzieje się po upadku Edypa. Jego
tułaczkę i śrnierć opowiada Fr/yp w Хо/о7700*. Najbardziej znana wersja mitu pochodzi z najsłynniejszej
tragedii Sofokiesa - Aró/ Er/gp.
W iiteraturze rzymskiej mit Edypa podjęii Seneka (napisał dwie tragedie: Fc/j/p, oparty na Æro/м
Æc/pp/c Sofokłesa, oraz Fc77/c/o7?ł/, wywiedzione z tragedii Eurypidesa o tym samym tytuie) i Stacjusz
(7bńo/&7, epos w 12 księgach opowiadający głównie część mitu znaną jako „siedmiu przeciw Tebom^).
Postać Edypa i jego losy opisane zostały także w R/ń//o/cco Apolłodorosa'^ i w EoZm/oc Hyginusa'^^.
W średniowieczu ten antyczny temat poznano za pośrednictwem Stacjusza, a z jego greckimi wersjami
zapoznano się dopiero w XVI w. Renesansowe tragedie wzorowane były na Senece i zawierały wybrane
wątki z dzieł Sofokłesa i Eurypidesa'^ (np. Teatro Oiimpico w Vicenzy otwarto w 1585 r. wystawieniem
Хро/оЕ/б/рро Sofokiesa'47, ajego dekoracja sceniczna przedstawiała siedem ulic „miasta Teb''). Do dramatu
kiasycystycznego ten mitoiogiczny motyw wprowadził Pierre Corneiiie (1659 r.), który wzbogacił histo-
rię opartą na tragedii Sofokiesa o wątek miłosny Tezeusza i Dirke, córki Lajosa i Jokasty. W XVIII w.
*4' Geneza i różne wersje mitu o Edypie: Srebrny, op. c/?., s. 359-366: R. Graves, №'?y g7*ccA7c, tłum. H. Krzeczkowski.
Warszawa 2009, s. 340-346: S. Esposito, Осг/;]ом^. [w:] №c /Гпсус/о/?сг/?о o/ Grccł 7J*ogcr/v. ed. H. Roisman. t. 11, Malden 2014.
s. 911-915.
'42 Homer. Oć/gyc/o, tłum. L. Siemieński, Warszawa 1990, s. 170. W V w. p.n.e. mit zostal przetworzony przez tragików ateń-
skich. Wielu z nich opisywało postać Edypa, jednak poza ich imionami i tytułami tragedii nic więcej nie wiadomo, zob. A. Lubach.
7.7/ip. [w:] №?. cz/ou/cA'. /??сго?мго, red. S. Stabryła, Warszawa 1991, s. 153.
'42 S. Srebmy, UT?^p. [w:] Sofokles, 7ćró/ tłum. K. Morawski. Kraków 1947, s. 6.
'44 Apollodorus, 77?c T/ńrory, transl. J.G. Erazcr, Cambridge 1990, s. 343-351.
'45 Hygin, Foń/c^, trad. J.-Y. Boriaud, Paris 1997, s. 56-57.
'46 Lubach, op. c??., s. 158-159.
'42 Tragedia została przetłumaczona na język włoski przez Orsato Giustinianiego (Król-Kaczorowska, Т/мА'мс/: ?со?гм..., s. 18).
151
23. Wejście do Teatru Wielkiego. fotografia z 1871 r. Muzeum Narodowe w Warszawie
przypuszczać, że Paweł Małiński znał zarówno wykłady Osińskiego, jak i wystawiane na warszawskich
wystawach sztuk pięknych wspomniane obrazy z historią Edypa.
Edyp, główny bohater cykłu tebańskiego, naieży do najsłynniejszych postaci mitoiogicznych'"". Po
raz pierwszy wspomniany jest w Об/т^с/ Homera. Na kanwie historii Edypa powstało wieie utworów'^^,
w tym najbardziej znane tragedie Ajschylosa. Eurypidesa i Sofokiesa. Najprawdopodobniej to Ajschyłos
jako pierwszy wprowadził mit Edypa na scenç'^T Z siedmiu zachowanych tragedii Sofokiesa trzy poświę-
cone są temu bohaterowi. Najwcześniej powstała której akcja dzieje się po upadku Edypa. Jego
tułaczkę i śrnierć opowiada Fr/yp w Хо/о7700*. Najbardziej znana wersja mitu pochodzi z najsłynniejszej
tragedii Sofokiesa - Aró/ Er/gp.
W iiteraturze rzymskiej mit Edypa podjęii Seneka (napisał dwie tragedie: Fc/j/p, oparty na Æro/м
Æc/pp/c Sofokłesa, oraz Fc77/c/o7?ł/, wywiedzione z tragedii Eurypidesa o tym samym tytuie) i Stacjusz
(7bńo/&7, epos w 12 księgach opowiadający głównie część mitu znaną jako „siedmiu przeciw Tebom^).
Postać Edypa i jego losy opisane zostały także w R/ń//o/cco Apolłodorosa'^ i w EoZm/oc Hyginusa'^^.
W średniowieczu ten antyczny temat poznano za pośrednictwem Stacjusza, a z jego greckimi wersjami
zapoznano się dopiero w XVI w. Renesansowe tragedie wzorowane były na Senece i zawierały wybrane
wątki z dzieł Sofokłesa i Eurypidesa'^ (np. Teatro Oiimpico w Vicenzy otwarto w 1585 r. wystawieniem
Хро/оЕ/б/рро Sofokiesa'47, ajego dekoracja sceniczna przedstawiała siedem ulic „miasta Teb''). Do dramatu
kiasycystycznego ten mitoiogiczny motyw wprowadził Pierre Corneiiie (1659 r.), który wzbogacił histo-
rię opartą na tragedii Sofokiesa o wątek miłosny Tezeusza i Dirke, córki Lajosa i Jokasty. W XVIII w.
*4' Geneza i różne wersje mitu o Edypie: Srebrny, op. c/?., s. 359-366: R. Graves, №'?y g7*ccA7c, tłum. H. Krzeczkowski.
Warszawa 2009, s. 340-346: S. Esposito, Осг/;]ом^. [w:] №c /Гпсус/о/?сг/?о o/ Grccł 7J*ogcr/v. ed. H. Roisman. t. 11, Malden 2014.
s. 911-915.
'42 Homer. Oć/gyc/o, tłum. L. Siemieński, Warszawa 1990, s. 170. W V w. p.n.e. mit zostal przetworzony przez tragików ateń-
skich. Wielu z nich opisywało postać Edypa, jednak poza ich imionami i tytułami tragedii nic więcej nie wiadomo, zob. A. Lubach.
7.7/ip. [w:] №?. cz/ou/cA'. /??сго?мго, red. S. Stabryła, Warszawa 1991, s. 153.
'42 S. Srebmy, UT?^p. [w:] Sofokles, 7ćró/ tłum. K. Morawski. Kraków 1947, s. 6.
'44 Apollodorus, 77?c T/ńrory, transl. J.G. Erazcr, Cambridge 1990, s. 343-351.
'45 Hygin, Foń/c^, trad. J.-Y. Boriaud, Paris 1997, s. 56-57.
'46 Lubach, op. c??., s. 158-159.
'42 Tragedia została przetłumaczona na język włoski przez Orsato Giustinianiego (Król-Kaczorowska, Т/мА'мс/: ?со?гм..., s. 18).