DOI Artikel:
Seidel-Grzesinska, Agnieszka: Kościół Pokoju w Świdnicy w okresie habsburskim: wystrój i wyposażenie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0149
KOSCIOŁ POKOJU W ŚWIDNICY W OKRESIE HABSBURSKIM. WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE
149
5. Świdnica, kościół Pokoju, plafon z przedstawieniem Sądu Ostatecznego nad Halą Polową, 1696. Fot. A. Seidel-Grzesińska
ze słowami „Buch der H. Schrift”. Ten właśnie motyw czterech „ksiąg” staje się też kluczem programu
zrealizowanego na stropie. W trzech pozostałych ramionach świątyni są to: „Buch des Sinns” nad Halą
Ślubów, „Buch des Gerichtes” nad Halą Polową i „Buch des Lebens” nad Halą Ołtarzową.
Tematem obrazów w transepcie kościoła są Sądy Boże. Plafon w ramieniu południowym stanowi
dosłowną ilustrację wersów z 14 rozdziału Apokalipsy (Ap 14,1-15) i przedstawia: Dziewiczy Orszak
Baranka, Zapowiedź godziny Sądu oraz Żniwo i Winobranie. W ten sam kontekst wpisują się także
postacie aniołków. Na południe od plafonu, w centralnym polu stropu, widoczny jest aniołek unoszący
płonącą pochodnię, w której czytelna jest litera Omega. Otacza go wieniec dwudziestu czterech gwiazd.
Atrybuty pozostałych aniołków to bambusowa tyczka (Ap 11,1) oraz, w większości, elementy wyposażenia
Świątyni Jerozolimskiej: „morze” (1 Kri 7,44), stół z dzbanem i Chlebami pokładnymi, siedmioramienny
świecznik i ołtarz kadzielny. Powyżej menory widoczna jest świątynia z płomieniem na szczycie, w której
otwarte drzwi wchodzi anioł, inne anioły przechodzą przez otwartą bramę, unoszą koronę i dmą w trąby.
W ramieniu północnym przedstawiony został Sąd Ostateczny (Ap 20,11-15), przy którym znajduje
się inskrypcja na banderoli: „Hundert und vier und vierzig Tausendt” (il. 5). Centralnym motywem tej
części stropu są aniołki ze zwierciadłami, w których odbijają się dwie twarze: w zwierciadle otoczonym
promienistą glorią wyraźnie widoczna jest twarz męska, a w lustrze naprzeciw odbija się lekko zama-
zana twarz dziecięca lub kobieca. Wokół nich znajdują się przedstawienia oka, ucha i dłoni oraz puttów
z pękiem kluczy, z rogiem oraz z kamieniem, z którego spogląda siedmioro oczu. Symbole te również
odczytywać należy w kontekście sądu Bożego. W zachodniej części tego ramienia dwa aniołki okładają
pałkami śmierć, ukazaną pod postacią szkieletu, a w pobliżu unosi się inny z gorejącym sercem w dłoni.
Obok widoczny jest ołtarz Świątyni Jerozolimskiej. We wschodniej części stropu znajduje się Arka Przy-
mierza, przy której płonie ogień. Sceny otaczają obite purpurą trony, wprowadzone tu niewątpliwie jako
symbol paruzji.
Plafon w skrzydle wschodnim przedstawia Niebieskie Jeruzalem. Na osi nawy towarzyszą mu trzy
motywy zaczerpnięte z dwunastego rozdziału Apokalipsy, ilustrujące wizję Niewiasty odzianej w słońce
(Ap 12,1): aniołek w promienistej glorii „obleczony w słońce”, aniołek z „księżycem pod stopami”
oraz wieniec z dwunastu uskrzydlonych główek anielskich. Pozostałe motywy usytuowane wokół plafonu
149
5. Świdnica, kościół Pokoju, plafon z przedstawieniem Sądu Ostatecznego nad Halą Polową, 1696. Fot. A. Seidel-Grzesińska
ze słowami „Buch der H. Schrift”. Ten właśnie motyw czterech „ksiąg” staje się też kluczem programu
zrealizowanego na stropie. W trzech pozostałych ramionach świątyni są to: „Buch des Sinns” nad Halą
Ślubów, „Buch des Gerichtes” nad Halą Polową i „Buch des Lebens” nad Halą Ołtarzową.
Tematem obrazów w transepcie kościoła są Sądy Boże. Plafon w ramieniu południowym stanowi
dosłowną ilustrację wersów z 14 rozdziału Apokalipsy (Ap 14,1-15) i przedstawia: Dziewiczy Orszak
Baranka, Zapowiedź godziny Sądu oraz Żniwo i Winobranie. W ten sam kontekst wpisują się także
postacie aniołków. Na południe od plafonu, w centralnym polu stropu, widoczny jest aniołek unoszący
płonącą pochodnię, w której czytelna jest litera Omega. Otacza go wieniec dwudziestu czterech gwiazd.
Atrybuty pozostałych aniołków to bambusowa tyczka (Ap 11,1) oraz, w większości, elementy wyposażenia
Świątyni Jerozolimskiej: „morze” (1 Kri 7,44), stół z dzbanem i Chlebami pokładnymi, siedmioramienny
świecznik i ołtarz kadzielny. Powyżej menory widoczna jest świątynia z płomieniem na szczycie, w której
otwarte drzwi wchodzi anioł, inne anioły przechodzą przez otwartą bramę, unoszą koronę i dmą w trąby.
W ramieniu północnym przedstawiony został Sąd Ostateczny (Ap 20,11-15), przy którym znajduje
się inskrypcja na banderoli: „Hundert und vier und vierzig Tausendt” (il. 5). Centralnym motywem tej
części stropu są aniołki ze zwierciadłami, w których odbijają się dwie twarze: w zwierciadle otoczonym
promienistą glorią wyraźnie widoczna jest twarz męska, a w lustrze naprzeciw odbija się lekko zama-
zana twarz dziecięca lub kobieca. Wokół nich znajdują się przedstawienia oka, ucha i dłoni oraz puttów
z pękiem kluczy, z rogiem oraz z kamieniem, z którego spogląda siedmioro oczu. Symbole te również
odczytywać należy w kontekście sądu Bożego. W zachodniej części tego ramienia dwa aniołki okładają
pałkami śmierć, ukazaną pod postacią szkieletu, a w pobliżu unosi się inny z gorejącym sercem w dłoni.
Obok widoczny jest ołtarz Świątyni Jerozolimskiej. We wschodniej części stropu znajduje się Arka Przy-
mierza, przy której płonie ogień. Sceny otaczają obite purpurą trony, wprowadzone tu niewątpliwie jako
symbol paruzji.
Plafon w skrzydle wschodnim przedstawia Niebieskie Jeruzalem. Na osi nawy towarzyszą mu trzy
motywy zaczerpnięte z dwunastego rozdziału Apokalipsy, ilustrujące wizję Niewiasty odzianej w słońce
(Ap 12,1): aniołek w promienistej glorii „obleczony w słońce”, aniołek z „księżycem pod stopami”
oraz wieniec z dwunastu uskrzydlonych główek anielskich. Pozostałe motywy usytuowane wokół plafonu