DOI Artikel:
Seidel-Grzesinska, Agnieszka: Kościół Pokoju w Świdnicy w okresie habsburskim: wystrój i wyposażenie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0158
158
AGNIESZKA SEIDEL-GRZES INSKA
8. Świdnica, kościół Pokoju, epitafium Barbary i Martina oraz Heinricha i Anny Marii Dobrauscliky, 1660 i ok. 1737.
Fot. R. Wojtowicz
Za najwcześniejsze epitafium uznać należy pomnik upamiętniający Barbarę i Martina oraz Heinricha
i Annę Marię Dobrauschky145. Jest to epitafium typu obrazowego, popularnego w XVI w. Centralną część
pomnika - przedstawienie Sądu Ostatecznego według kompozycji autorstwa Christopha Schwartza - w roku
1663 połączono z „predellą”, przedstawiającą klęczące postaci, tworząc epitafium Barbary Grosch, żony
Martina Dobrauschky, matki Heinricha146. W latach 30. XVIII w. dodano do niego portrety Heinricha
Dobrauschky i jego żony, Anny Marii z domu Opitz, oraz obramienie i kompozycje emblematyczne (il. 8).
Dwa epitafia poświęcone są osobom, które zmarły w 1672 r. Jedno z nich to pomnik rodziny pastora
Johanna Heinricha Krausego. Jego centralny element stanowi alabastrowy relief z przedstawieniem Pokło-
nu pasterzy. Ta wykonana zapewne w warsztatach w Mechelen (Flandria) plakieta została wykorzystana
jako centralna część147 architektonicznego epitafium aediculowego148. Forma ta od połowy XVI w. nale-
żała do najpopularniejszych na Śląsku, po wojnie trzydziestoletniej pojawiała się już jednak stosunkowo
XVIII w. wiązać się mogło z zachodzącymi wówczas zmianami forni pobożności i zwyczajów pogrzebowych. W XVIII w. wzrosła znacznie
liczba tak zwanych cichych pogrzebów. Zob. Die geschichtliche Entwicklung des evangelischen Begräbniswesen in Schlesien während
des 16., 17. und 18. Jahrhunderts (Beibuch zum Jahrbuch für schlesische Kirchengeschichte), Hrsg. G. Hultsch, Lübeck 1981, s. 70.
145 Pojęcie przyjmuję za Katarzyną Cieślak, która stosuje je jako odpowiednik niemieckiego „Personenepitaph” dla określenia
epitafiów złożonych z portretu osoby zmarłej i z inskiypcji o charakterze biograficznym (por. K. Cieślak, Kościół - cmentarzem. Sztuka
nagrobna w Gdańsku (XV—XVII w.). „Długie trwanie" epitafium, Gdańsk 1992, s. 23).
146 Sąd Ostateczny należał do najpopularniejszych tematów epitafijnych wyrażających pewność zbawienia, por. Harasimowicz,
Mors janua vitae..., passim', Cieślak, Epitafia obrazowe..., s. 19.
147 Warsztaty z Mechelen zajmowały się masową produkcją reliefów alabastrowych. Powtarzano w nich pewne tematy ikonogra-
ficzne i schematy. Z założenia reliefy te przeznaczone były do funkcjonowania w różnych kontekstach, por. A. Lipińska, Wewnętrzne
światło. Południowoniderlandzka rzeźba alabastrowa w Europie Środkowo-Wschodniej, Wrocław 2007, s. 94-101; na temat epitafium:
s. 231-233.
148 Klasyfikacja według Harasimowicz, Mors janua vitae..., s. 44.
AGNIESZKA SEIDEL-GRZES INSKA
8. Świdnica, kościół Pokoju, epitafium Barbary i Martina oraz Heinricha i Anny Marii Dobrauscliky, 1660 i ok. 1737.
Fot. R. Wojtowicz
Za najwcześniejsze epitafium uznać należy pomnik upamiętniający Barbarę i Martina oraz Heinricha
i Annę Marię Dobrauschky145. Jest to epitafium typu obrazowego, popularnego w XVI w. Centralną część
pomnika - przedstawienie Sądu Ostatecznego według kompozycji autorstwa Christopha Schwartza - w roku
1663 połączono z „predellą”, przedstawiającą klęczące postaci, tworząc epitafium Barbary Grosch, żony
Martina Dobrauschky, matki Heinricha146. W latach 30. XVIII w. dodano do niego portrety Heinricha
Dobrauschky i jego żony, Anny Marii z domu Opitz, oraz obramienie i kompozycje emblematyczne (il. 8).
Dwa epitafia poświęcone są osobom, które zmarły w 1672 r. Jedno z nich to pomnik rodziny pastora
Johanna Heinricha Krausego. Jego centralny element stanowi alabastrowy relief z przedstawieniem Pokło-
nu pasterzy. Ta wykonana zapewne w warsztatach w Mechelen (Flandria) plakieta została wykorzystana
jako centralna część147 architektonicznego epitafium aediculowego148. Forma ta od połowy XVI w. nale-
żała do najpopularniejszych na Śląsku, po wojnie trzydziestoletniej pojawiała się już jednak stosunkowo
XVIII w. wiązać się mogło z zachodzącymi wówczas zmianami forni pobożności i zwyczajów pogrzebowych. W XVIII w. wzrosła znacznie
liczba tak zwanych cichych pogrzebów. Zob. Die geschichtliche Entwicklung des evangelischen Begräbniswesen in Schlesien während
des 16., 17. und 18. Jahrhunderts (Beibuch zum Jahrbuch für schlesische Kirchengeschichte), Hrsg. G. Hultsch, Lübeck 1981, s. 70.
145 Pojęcie przyjmuję za Katarzyną Cieślak, która stosuje je jako odpowiednik niemieckiego „Personenepitaph” dla określenia
epitafiów złożonych z portretu osoby zmarłej i z inskiypcji o charakterze biograficznym (por. K. Cieślak, Kościół - cmentarzem. Sztuka
nagrobna w Gdańsku (XV—XVII w.). „Długie trwanie" epitafium, Gdańsk 1992, s. 23).
146 Sąd Ostateczny należał do najpopularniejszych tematów epitafijnych wyrażających pewność zbawienia, por. Harasimowicz,
Mors janua vitae..., passim', Cieślak, Epitafia obrazowe..., s. 19.
147 Warsztaty z Mechelen zajmowały się masową produkcją reliefów alabastrowych. Powtarzano w nich pewne tematy ikonogra-
ficzne i schematy. Z założenia reliefy te przeznaczone były do funkcjonowania w różnych kontekstach, por. A. Lipińska, Wewnętrzne
światło. Południowoniderlandzka rzeźba alabastrowa w Europie Środkowo-Wschodniej, Wrocław 2007, s. 94-101; na temat epitafium:
s. 231-233.
148 Klasyfikacja według Harasimowicz, Mors janua vitae..., s. 44.