DOI Artikel:
Skrodzka, Agnieszka: Nagrobki osobistości z końca XVIII i 1. połowy XIX stulecia na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0182
182
AGNIESZKA SKRODZKA
9. Nagrobek Wilhelma Fryderyka Malcza, popiersie dłuta Jakuba Tatarkiewicza, po 1852. 10. Nagrobek
Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie. Fot. A. Skrodzka Wilhelma Fryderyka Malcza,
popiersie dłuta Jakuba Tatarkiewicza,
po 1852. Cmentarz Ewangelicko-
-Augsburski w Warszawie.
Fot. A. Skrodzka
NAGROBKI HISTORYZUJĄCE
Nagrobkiem wartym szczególnej uwagi jest mauzoleum Karola Henryka Kühnela, lekarza niemieckiego
pochodzenia, który przybył do Warszawy jako urzędnik służby zdrowia w wojsku pruskim (il. 11, 12).
W Warszawie cieszył się sławą wziętego doktora. Był członkiem loży masońskiej „Świątynia Stało-
ści”, a także członkiem honorowym loży „Świątynia Minerwy”66. Zmarł w 1836 r. Pochowany został
w mauzoleum rodowym wyróżniającym się spośród cmentarnych pomników oryginalnością, bogactwem
ornamentów i poziomem wykonania. Grobowiec Kühnela ma kształt przysadzistej piramidy nakrytej roz-
budowanym wierzchołkiem stylizowanym na wieko antycznego sarkofagu, z akroterionami w narożach,
którego szczyt jest zwieńczony płomienistym wazonem. Od frontu naczółek zdobi wyobrażenie Boskiego
Oka w trójkącie w promienistej glorii67. Każda z czterech krawędzi piramidy została ujęta neogotyckim
gzymsem z żabkami i zakończona u góry główką anielską. Boscy posłańcy w ten sposób „podtrzymują”
skrzydłami gzyms z każdej strony. Ich wyobrażenia wyraźnie przypominają stylizowane skarabeusze, jeden
z najbardziej popularnych motywów w sztuce sepulkralnej starożytnego Egiptu oznaczający odrodzenie68.
66 Nieodnotowany w Polskim słowniku biograficznym. „Kurier Warszawski”, 1836, nr 24, 34; Kühnei Karol Henryk, s.v., [w:]
Szulc, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski..., s. 304-305; idem, Lekarze pochowani..., s. 131; o nagrobku: Wójcicki, op. cit., s. 240-241;
Orłowicz, Przewodnik po cmentarzach warszawskich..., s. 32.
67 Symbol Bożej Opatrzności; Wójcicki, op. cit., s. 248.
68 A. Niwiński, Mity i symbole starożytnego Egiptu, Warszawa 2001, s. 35. O inspiracjach egipskich w sztuce polskiej np.:
T.S. Jaroszewski, Egipt jest krainą bajek... Kilka słów o polskich poglądach na architekturę starożytnego Egiptu w pierwszej połowie
XIX wieku, [w:] Fermentum massae mundi. Jackowi Woźniakowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. N. Cieślińska, P Rudziński,
Warszawa 1990, s. 423-430; A. Ćwiek, B. Piątek, Egiptyzujące grobowce na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, „Meander”,
1992, nr 47, s. 529-550; L. Zinkow, Imhotep i pawie pióra. Z dziejów inspiracji egipskich w architekturze polskiej, Kraków 2009.
AGNIESZKA SKRODZKA
9. Nagrobek Wilhelma Fryderyka Malcza, popiersie dłuta Jakuba Tatarkiewicza, po 1852. 10. Nagrobek
Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie. Fot. A. Skrodzka Wilhelma Fryderyka Malcza,
popiersie dłuta Jakuba Tatarkiewicza,
po 1852. Cmentarz Ewangelicko-
-Augsburski w Warszawie.
Fot. A. Skrodzka
NAGROBKI HISTORYZUJĄCE
Nagrobkiem wartym szczególnej uwagi jest mauzoleum Karola Henryka Kühnela, lekarza niemieckiego
pochodzenia, który przybył do Warszawy jako urzędnik służby zdrowia w wojsku pruskim (il. 11, 12).
W Warszawie cieszył się sławą wziętego doktora. Był członkiem loży masońskiej „Świątynia Stało-
ści”, a także członkiem honorowym loży „Świątynia Minerwy”66. Zmarł w 1836 r. Pochowany został
w mauzoleum rodowym wyróżniającym się spośród cmentarnych pomników oryginalnością, bogactwem
ornamentów i poziomem wykonania. Grobowiec Kühnela ma kształt przysadzistej piramidy nakrytej roz-
budowanym wierzchołkiem stylizowanym na wieko antycznego sarkofagu, z akroterionami w narożach,
którego szczyt jest zwieńczony płomienistym wazonem. Od frontu naczółek zdobi wyobrażenie Boskiego
Oka w trójkącie w promienistej glorii67. Każda z czterech krawędzi piramidy została ujęta neogotyckim
gzymsem z żabkami i zakończona u góry główką anielską. Boscy posłańcy w ten sposób „podtrzymują”
skrzydłami gzyms z każdej strony. Ich wyobrażenia wyraźnie przypominają stylizowane skarabeusze, jeden
z najbardziej popularnych motywów w sztuce sepulkralnej starożytnego Egiptu oznaczający odrodzenie68.
66 Nieodnotowany w Polskim słowniku biograficznym. „Kurier Warszawski”, 1836, nr 24, 34; Kühnei Karol Henryk, s.v., [w:]
Szulc, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski..., s. 304-305; idem, Lekarze pochowani..., s. 131; o nagrobku: Wójcicki, op. cit., s. 240-241;
Orłowicz, Przewodnik po cmentarzach warszawskich..., s. 32.
67 Symbol Bożej Opatrzności; Wójcicki, op. cit., s. 248.
68 A. Niwiński, Mity i symbole starożytnego Egiptu, Warszawa 2001, s. 35. O inspiracjach egipskich w sztuce polskiej np.:
T.S. Jaroszewski, Egipt jest krainą bajek... Kilka słów o polskich poglądach na architekturę starożytnego Egiptu w pierwszej połowie
XIX wieku, [w:] Fermentum massae mundi. Jackowi Woźniakowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. N. Cieślińska, P Rudziński,
Warszawa 1990, s. 423-430; A. Ćwiek, B. Piątek, Egiptyzujące grobowce na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, „Meander”,
1992, nr 47, s. 529-550; L. Zinkow, Imhotep i pawie pióra. Z dziejów inspiracji egipskich w architekturze polskiej, Kraków 2009.