DOI article:
Skrodzka, Agnieszka: Nagrobki osobistości z końca XVIII i 1. połowy XIX stulecia na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0184
184
AGNIESZKA SKRODZKA
13. Grobowiec Kazimirusów, po 1816.
Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie.
Fot. A. Skrodzka
14. Nagrobek Jana Riedla, po 1808.
Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie.
Fot. A. Skrodzka
Nagrobkiem zbliżonym w formie do pomnika Kühnela, choć bardziej uproszczonym, jest grobowiec
Kazimirusów72 (il. 13). Ma on kształt piramidy o ściętym wierzchołku, przykryty jest dachem z naczółka-
mi i empirowymi akroterionami w narożach oraz zwieńczony urną. Front monumentu zawiera drewniane
drzwi. Naczółki, a także gzyms, zdobione są kunsztownie płaskorzeźbionymi motywami wieńców, liści
akantu, uskrzydlonej klepsydry oraz odwróconymi pochodniami. W mauzoleum pochowany jest Jan Bogu-
mił Kazimirus (zm. 1816) - posiadacz kilku warszawskich posesji, a także założyciel i właściciel browaru
produkującego cenione w całym kraju piwo. Złożono tu też prochy jego syna Wilhelma (zm. 1871), który
przejął browar po śmierci ojca, oraz córki, Joanny Neybaur (zm. 1885), znanej w Warszawie filantropki73.
Pomnikiem-piramidą sensu stricto jest nagrobek Jana Riedla (zm. 1808), podpułkownika Wojsk Pol-
skich i szefa biur ministra wojny księcia Józefa Poniatowskiego74 (il. 14). Monument zwieńczony figur-
ką Orła Polskiego ufundowała żona Riedla wraz z synem. Tego typu obiektów o kształcie egipskiego
grobowca jest, jak wiadomo, na terenie Polski więcej. Do najbardziej znanych należą piramida w Rapie
(ok. 1800-1811), piramida w Łaziskach (ok. 1845)75 czy, niedawno opisana, w Piotrowicach (ok. 1865)76.
Piramida warszawska jest jednak o tyle wyjątkowa, że została założona na planie trójkąta, nie zaś, jak
najczęściej projektowano, na planie kwadratu.
72 Wójcicki, op. cit., s. 248; Orłowicz, Przewodnik po cmentarzach warszawskich..., s. 29.
73 Wójcicki, op. cit., s. 248; Kazimirus Jan Bogumił, s.v., [w:] Szulc, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski..., s. 259-260; Neybaur
Joanna z Kazimirusów, s.v., [w:] ibidem, s. 403.
74 Wójcicki, op. cit., s. 249-250; Orłowicz, Przewodnik po cmentarzach warszawskich, s. 32.
75 Zinkow, op. cit., s. 157-162. Tu wymienione także piramidy z XX w.
76 J. Śliwa, Zapomniana piramida w Piotrowicach koło Kątów Wrocławskich, „Modus. Prace z historii sztuki”, 2001, z. X-XI,
s. 145-149.
AGNIESZKA SKRODZKA
13. Grobowiec Kazimirusów, po 1816.
Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie.
Fot. A. Skrodzka
14. Nagrobek Jana Riedla, po 1808.
Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie.
Fot. A. Skrodzka
Nagrobkiem zbliżonym w formie do pomnika Kühnela, choć bardziej uproszczonym, jest grobowiec
Kazimirusów72 (il. 13). Ma on kształt piramidy o ściętym wierzchołku, przykryty jest dachem z naczółka-
mi i empirowymi akroterionami w narożach oraz zwieńczony urną. Front monumentu zawiera drewniane
drzwi. Naczółki, a także gzyms, zdobione są kunsztownie płaskorzeźbionymi motywami wieńców, liści
akantu, uskrzydlonej klepsydry oraz odwróconymi pochodniami. W mauzoleum pochowany jest Jan Bogu-
mił Kazimirus (zm. 1816) - posiadacz kilku warszawskich posesji, a także założyciel i właściciel browaru
produkującego cenione w całym kraju piwo. Złożono tu też prochy jego syna Wilhelma (zm. 1871), który
przejął browar po śmierci ojca, oraz córki, Joanny Neybaur (zm. 1885), znanej w Warszawie filantropki73.
Pomnikiem-piramidą sensu stricto jest nagrobek Jana Riedla (zm. 1808), podpułkownika Wojsk Pol-
skich i szefa biur ministra wojny księcia Józefa Poniatowskiego74 (il. 14). Monument zwieńczony figur-
ką Orła Polskiego ufundowała żona Riedla wraz z synem. Tego typu obiektów o kształcie egipskiego
grobowca jest, jak wiadomo, na terenie Polski więcej. Do najbardziej znanych należą piramida w Rapie
(ok. 1800-1811), piramida w Łaziskach (ok. 1845)75 czy, niedawno opisana, w Piotrowicach (ok. 1865)76.
Piramida warszawska jest jednak o tyle wyjątkowa, że została założona na planie trójkąta, nie zaś, jak
najczęściej projektowano, na planie kwadratu.
72 Wójcicki, op. cit., s. 248; Orłowicz, Przewodnik po cmentarzach warszawskich..., s. 29.
73 Wójcicki, op. cit., s. 248; Kazimirus Jan Bogumił, s.v., [w:] Szulc, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski..., s. 259-260; Neybaur
Joanna z Kazimirusów, s.v., [w:] ibidem, s. 403.
74 Wójcicki, op. cit., s. 249-250; Orłowicz, Przewodnik po cmentarzach warszawskich, s. 32.
75 Zinkow, op. cit., s. 157-162. Tu wymienione także piramidy z XX w.
76 J. Śliwa, Zapomniana piramida w Piotrowicach koło Kątów Wrocławskich, „Modus. Prace z historii sztuki”, 2001, z. X-XI,
s. 145-149.