DOI Artikel:
Grzybkowska, Teresa: Bartholomeus Strobel młodszy redivivus – między barokową reprezentacją a videoartem: wystawa „Wrocławska Europa” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0235
BARTHOLOMEUS STROBEL MŁODSZY REDIVIVUS - MIĘDZY BAROKOWĄ REPREZENTACJĄ...
235
W pierwszych filmowych sekwencjach oglądamy obraz w Prado, przesuwają się obok niego zwie-
dzający, stopniowo tłum gęstnieje (il. la-lf). Nikt z widzów nie wydaje się poruszony treścią obrazu
ani jego przesłaniem, wielu robi tak modne selfie. W rzeczywistości byłoby to niemożliwe, obraz wisi
bowiem w tak wąskim korytarzu, że widoczny w całości jest tylko z windy. Stopniowo obraz Strobla
zanika i pojawia się współczesna świątynia konsumpcjonizmu supermarket od strony kas. Po chwili ludzie
wychodzą obładowani torbami pełnymi zakupów. Pojawiają się przykryte obrusem stoły z plastikową zasta-
wą i ławy, na których klienci supermarketu siadają, popijają, jedzą. Pospolitość sytuacji zakłóca czarno
odziana postać mężczyzny, chwilę stoi, potem klęka i pogrąża się w modlitwie, nie reaguje na perswazje
ochrony, po czym zostaje brutalnie wyciągnięty poza kadr, za moment pojawia się jego ociekająca krwią
głowa, położona na tacy.
Bogactwo i pychę zastąpił współczesny konsumpcjonizm zobrazowany supermarketem. Syci i zadowo-
leni ludzie pozostają jak bohaterowie Strobla nieczuli na przestrogi modlitewne pojawiającego się outsidera,
który by nie zakłócał powszechnego zadowolenia, zostaje jak św. Jan ścięty. Pojawia się współczesna
Salome z głową mężczyzny na półmisku, ale nie budzi ona niczyjego zgorszenia ani nawet zainteresowania.
Videoart Majewskiego zwraca dobitnie uwagę na stale aktualny aspekt moralnego przesłania obrazu Strobla.
Ten film stanowił łącznik między dawnymi i nowymi laty, nie tylko ze sztuką Strobla i współczes-
nością, ale ze sztuką nowoczesną i ludowym poczuciem dopuszczalnej zabawy i społecznego poczucia
sprawiedliwości. Zapewne formalnie motyw wykorzystania supermarketu w interpretacji obrazu Strobla
związany jest z videoartem Supermarket Dante i filmem Oniryka tworzonym przez Majewskiego w 2010 r.
na kanwie Boskiej komedii Dantego. Artysta uważał rok 2010 za katastrofalny w historii Polski, wówczas
wypadła okrutna zima, która zebrała wiele ofiar, potem przyszły niespotykane powodzie, wreszcie kata-
strofa smoleńska, która podzieliła społeczeństwo, jak we Florencji w czasach Dantego, kiedy gwelfowie
i gibelinowie nawzajem się zwalczali, co nie pozwoliło poecie wrócić do ukochanego rodzinnego miasta.
* * *
Kuratorka wystawy Ewa Houszka uważa, że obraz Strobla łączy się pośrednio z osobą Karola Fer-
dynanda Wazy za sprawą pojawiającego się na obrazie kilkakrotnie herbu dziekana kapituły wrocław-
skiej Nicolausa von Troiła, który wobec stałej nieobecność królewicza-biskupa był najważniejszym rangą
duchownym katolickim na Śląsku. Nicolaus von Troił miał być fundatorem obrazu poświęconego pamięci
bohatera śląskiej racji stanu księcia brzeskiego Jana Chrystiana. Ranga dzieła zapewniła fundatorowi
ważne miejsce wśród ówczesnych mecenasów sztuki, a samemu obrazowi zupełnie wyjątkową rolę, jako
najdoskonalszej rejestracji występku rządzących, składających na ołtarzu złotego cielca władzy i pychy
szlachetnego księcia niezłomnego lub bezbronną jednostkę. To alegoria ponadczasowa, niezależna od
czasu i miejsca. Przetrwała w romantycznych dramatach Friedricha Schillera o Waiiensteinie, Dziewicy
Orleańskiej i w perwersyjnej Gombrowieżowskiej Księżniczce Burgunda.
* * *
Królewicz-biskup mógłby być jednym z bohaterów obrazu Strobla, jak wspomniano głównie zaj-
mował się gromadzeniem bogactw i radościami życia, do których należało polowanie i muzyka, ale też
architektura i malarstwo, pochodził z rodziny o tradycjach kolekcjonerskich. Karol Ferdynand Waza był
wybitnym znawcą muzyki, utrzymywał na swoim dworze najlepszy wówczas w Rzeczypospolitej zespół
muzyczny. Jego kapelmistrzem został jeden z najciekawszych muzyków epoki Maciej Mielczewski, któ-
rego utwory religijne i canzony znano od Gdańska po Paryż. Mielczewskiego wymieniano obok Mikołaja
Zielińskiego, Adama Jarzębskiego i Claudia Monteverdiego, kompozytora przełomowego w wyrażaniu
uczuć, zasłużonego dla opery. W katalogu wystawy Stroblowskiej, którego wydanie jest planowane, ma
się znaleźć między innymi artykuł również o Mielczewskim. Jego utwory grane są do dziś w ramach
Narodowego Forum Muzyki przez zespół Ensamble Wrocławski Baroque.
* H: *
235
W pierwszych filmowych sekwencjach oglądamy obraz w Prado, przesuwają się obok niego zwie-
dzający, stopniowo tłum gęstnieje (il. la-lf). Nikt z widzów nie wydaje się poruszony treścią obrazu
ani jego przesłaniem, wielu robi tak modne selfie. W rzeczywistości byłoby to niemożliwe, obraz wisi
bowiem w tak wąskim korytarzu, że widoczny w całości jest tylko z windy. Stopniowo obraz Strobla
zanika i pojawia się współczesna świątynia konsumpcjonizmu supermarket od strony kas. Po chwili ludzie
wychodzą obładowani torbami pełnymi zakupów. Pojawiają się przykryte obrusem stoły z plastikową zasta-
wą i ławy, na których klienci supermarketu siadają, popijają, jedzą. Pospolitość sytuacji zakłóca czarno
odziana postać mężczyzny, chwilę stoi, potem klęka i pogrąża się w modlitwie, nie reaguje na perswazje
ochrony, po czym zostaje brutalnie wyciągnięty poza kadr, za moment pojawia się jego ociekająca krwią
głowa, położona na tacy.
Bogactwo i pychę zastąpił współczesny konsumpcjonizm zobrazowany supermarketem. Syci i zadowo-
leni ludzie pozostają jak bohaterowie Strobla nieczuli na przestrogi modlitewne pojawiającego się outsidera,
który by nie zakłócał powszechnego zadowolenia, zostaje jak św. Jan ścięty. Pojawia się współczesna
Salome z głową mężczyzny na półmisku, ale nie budzi ona niczyjego zgorszenia ani nawet zainteresowania.
Videoart Majewskiego zwraca dobitnie uwagę na stale aktualny aspekt moralnego przesłania obrazu Strobla.
Ten film stanowił łącznik między dawnymi i nowymi laty, nie tylko ze sztuką Strobla i współczes-
nością, ale ze sztuką nowoczesną i ludowym poczuciem dopuszczalnej zabawy i społecznego poczucia
sprawiedliwości. Zapewne formalnie motyw wykorzystania supermarketu w interpretacji obrazu Strobla
związany jest z videoartem Supermarket Dante i filmem Oniryka tworzonym przez Majewskiego w 2010 r.
na kanwie Boskiej komedii Dantego. Artysta uważał rok 2010 za katastrofalny w historii Polski, wówczas
wypadła okrutna zima, która zebrała wiele ofiar, potem przyszły niespotykane powodzie, wreszcie kata-
strofa smoleńska, która podzieliła społeczeństwo, jak we Florencji w czasach Dantego, kiedy gwelfowie
i gibelinowie nawzajem się zwalczali, co nie pozwoliło poecie wrócić do ukochanego rodzinnego miasta.
* * *
Kuratorka wystawy Ewa Houszka uważa, że obraz Strobla łączy się pośrednio z osobą Karola Fer-
dynanda Wazy za sprawą pojawiającego się na obrazie kilkakrotnie herbu dziekana kapituły wrocław-
skiej Nicolausa von Troiła, który wobec stałej nieobecność królewicza-biskupa był najważniejszym rangą
duchownym katolickim na Śląsku. Nicolaus von Troił miał być fundatorem obrazu poświęconego pamięci
bohatera śląskiej racji stanu księcia brzeskiego Jana Chrystiana. Ranga dzieła zapewniła fundatorowi
ważne miejsce wśród ówczesnych mecenasów sztuki, a samemu obrazowi zupełnie wyjątkową rolę, jako
najdoskonalszej rejestracji występku rządzących, składających na ołtarzu złotego cielca władzy i pychy
szlachetnego księcia niezłomnego lub bezbronną jednostkę. To alegoria ponadczasowa, niezależna od
czasu i miejsca. Przetrwała w romantycznych dramatach Friedricha Schillera o Waiiensteinie, Dziewicy
Orleańskiej i w perwersyjnej Gombrowieżowskiej Księżniczce Burgunda.
* * *
Królewicz-biskup mógłby być jednym z bohaterów obrazu Strobla, jak wspomniano głównie zaj-
mował się gromadzeniem bogactw i radościami życia, do których należało polowanie i muzyka, ale też
architektura i malarstwo, pochodził z rodziny o tradycjach kolekcjonerskich. Karol Ferdynand Waza był
wybitnym znawcą muzyki, utrzymywał na swoim dworze najlepszy wówczas w Rzeczypospolitej zespół
muzyczny. Jego kapelmistrzem został jeden z najciekawszych muzyków epoki Maciej Mielczewski, któ-
rego utwory religijne i canzony znano od Gdańska po Paryż. Mielczewskiego wymieniano obok Mikołaja
Zielińskiego, Adama Jarzębskiego i Claudia Monteverdiego, kompozytora przełomowego w wyrażaniu
uczuć, zasłużonego dla opery. W katalogu wystawy Stroblowskiej, którego wydanie jest planowane, ma
się znaleźć między innymi artykuł również o Mielczewskim. Jego utwory grane są do dziś w ramach
Narodowego Forum Muzyki przez zespół Ensamble Wrocławski Baroque.
* H: *