DOI Artikel:
Grzybkowska, Teresa: Bartholomeus Strobel młodszy redivivus – między barokową reprezentacją a videoartem: wystawa „Wrocławska Europa” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0242
242
TERESA GRZYBKOWSKA
szacunku i uwielbienia dla dawnych mistrzów, wiele godzin spędził w muzeach świata, kontemplując przed
ich dziełami. Twierdzi, że dzieła wielkich mistrzów wymagają od widza dużo czasu, im twórca słabszy,
tym mniej poświęcamy jego obrazowi uwagi. Dowiódł tego swoim filmem Młyn i krzyż, opartym na wni-
kliwej analizie obrazu Droga krzyżowa Breughla z Kunsthistorisches Museum w Wiedniu. Na pewno nie
od razu wymyślił, że młynarzem w namalowanym na tym obrazie młynie, cudem utrzymującym się na
czubku skały, musi być sam Bóg. Majewski powtarza za Friedrichem Hólderlinem: „A w to, co boskie,
wierzy ten jedynie, / kto w samym sobie z boskością obcuje”.
Już od co najmniej pół wieku sztuka malarska wypowiada się również za pomocą kamery filmowej
i aparatu fotograficznego16. Może i Strobel, gdyby żył w XX i XXI w., tworzyłby filmy zamiast obra-
zów, malując obrazem filmowym. Kapituła nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego przy SPAP w Oddziale
Gdańskim przyznała nagrodę dla najlepszego malarza polskiego za rok 2016 Lechowi Majewskiemu,
uzasadniając werdykt właśnie malarskością jego filmów.
* * *
Wystawa wrocławska była w polskim muzealnictwie pionierska. Gdy nasze umysły i wzrok codzien-
nie są kalane okrutnymi wiadomościami i widokami aktów gwałtu i terroru, dialog Lecha Majewskiego
z Bartholomeusem Stroblem przypomina odwieczność tego problemu. Wystawa uświadamia, jak wielką
wagę ma upublicznienie tej rozmowy artystów ponad czasem. W tym wypadku brak katalogu wystawy
umożliwił szerszą refleksję, wychodzącą poza ramy naukowej dyskusji, mogliśmy spojrzeć na artystów
wszystkich czasów również jako na strażników nie tylko piękna, nader często ulatującego, gdy pojawia
się zło, ale i strażników sumienia.
BARTHOLOMEUS STROBEL AND LECH MAJEWSKI EXHIBITION IN WROCLAW
Abstract
In 2016 the city of Wroclaw became The European Capital of Culture. On this occasion, the National Museum organized three
exhibitions. The magnificent and newly renovated Four Domes Pavilion designed by Hans Poelzig staged the show called Summer Rental.
The Marx Collection in Wroclaw, featuring 50 artworks from the Hamburger Banhof Museum in Berlin.
The Ethnographic Museum showed the multimedia exhibition Treasures of European Traditional Culture, featuring various phe-
nomena of Intangible Cultural Heritage preserved through documents and protected oral tradition.
This cultural programme influenced the reception of the third show in the National Museum, the first monographic exhibition of
the Baroque Silesian painter Bartholomeus Strobel (1591-1647). Strobel was a Lutheran artist working for the Catholic Church and the
Polish King Władysław IV. He received commissions from both Catholics in the Polish Commonwealth and Protestants in Gdansk, and
was painting portraits of lay and church dignitaries as well as religious compositions. The Wroclaw exhibition successfully showcased
the work of this talented portraitist and religious painter adept at Counter-Re formation subjects. The second protagonist of the exhibition
was Bishop of Wroclaw, Polish Prince Karol Ferdynand Waza (1613-1655). For this reason, the exhibition included many outstanding
gold Baroque church objects, on loan from the Treasuiy of the Cathedral of Wroclaw.
StrobeFs largest and most impressive painting, the Feast of Herod with the Beheading of St John the Baptist (2.80 x 9.50 m), from
the Prado Museum, Madrid, was probably commissioned by the Dean of the Wroclaw Cathedral Chapter, Nikolaus von Troilo, since it
features his coat of amis. The focal point in the painting is the severed head of St. John, also found on the coat of amis of Wroclaw and
Silesia. The canvas was executed around 1640, in honour of the three fallen heroes of the fight for the political and religious freedom
of Silesia: Jan Christian, Prince of Legnica-Brzesko, the poet Martin Opitz, and Nikolaus von Troilo. In the Feast of Herod, the artist
contrasted hypocritical and vicious rulers, depicted as caricatures, with a few honourable individuals.
The large canvas from the Prado did not travel to Wroclaw for conservation reasons. It was, however, replaced and interpreted by
a large video art piece by Lech Majewski, the Polish master of the genre and world-renowned artist. Majewski made the famous film
Mill and the Cross (interpreting Brueghel’s The Road to Golgotha from Vienna). In 2010 he also created the video art piece Supermar-
ket Dante based on the Divine Comedy. Majewski is renowned for painting with the new electronic means in films and in video art.
16 Lech Majewski w: Opuszczeni przez piękno. Z Lechem Majewskim rozmawia Ida Łotocka-Huelle, Gdańsk, ZPAP2016, s. 10.
TERESA GRZYBKOWSKA
szacunku i uwielbienia dla dawnych mistrzów, wiele godzin spędził w muzeach świata, kontemplując przed
ich dziełami. Twierdzi, że dzieła wielkich mistrzów wymagają od widza dużo czasu, im twórca słabszy,
tym mniej poświęcamy jego obrazowi uwagi. Dowiódł tego swoim filmem Młyn i krzyż, opartym na wni-
kliwej analizie obrazu Droga krzyżowa Breughla z Kunsthistorisches Museum w Wiedniu. Na pewno nie
od razu wymyślił, że młynarzem w namalowanym na tym obrazie młynie, cudem utrzymującym się na
czubku skały, musi być sam Bóg. Majewski powtarza za Friedrichem Hólderlinem: „A w to, co boskie,
wierzy ten jedynie, / kto w samym sobie z boskością obcuje”.
Już od co najmniej pół wieku sztuka malarska wypowiada się również za pomocą kamery filmowej
i aparatu fotograficznego16. Może i Strobel, gdyby żył w XX i XXI w., tworzyłby filmy zamiast obra-
zów, malując obrazem filmowym. Kapituła nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego przy SPAP w Oddziale
Gdańskim przyznała nagrodę dla najlepszego malarza polskiego za rok 2016 Lechowi Majewskiemu,
uzasadniając werdykt właśnie malarskością jego filmów.
* * *
Wystawa wrocławska była w polskim muzealnictwie pionierska. Gdy nasze umysły i wzrok codzien-
nie są kalane okrutnymi wiadomościami i widokami aktów gwałtu i terroru, dialog Lecha Majewskiego
z Bartholomeusem Stroblem przypomina odwieczność tego problemu. Wystawa uświadamia, jak wielką
wagę ma upublicznienie tej rozmowy artystów ponad czasem. W tym wypadku brak katalogu wystawy
umożliwił szerszą refleksję, wychodzącą poza ramy naukowej dyskusji, mogliśmy spojrzeć na artystów
wszystkich czasów również jako na strażników nie tylko piękna, nader często ulatującego, gdy pojawia
się zło, ale i strażników sumienia.
BARTHOLOMEUS STROBEL AND LECH MAJEWSKI EXHIBITION IN WROCLAW
Abstract
In 2016 the city of Wroclaw became The European Capital of Culture. On this occasion, the National Museum organized three
exhibitions. The magnificent and newly renovated Four Domes Pavilion designed by Hans Poelzig staged the show called Summer Rental.
The Marx Collection in Wroclaw, featuring 50 artworks from the Hamburger Banhof Museum in Berlin.
The Ethnographic Museum showed the multimedia exhibition Treasures of European Traditional Culture, featuring various phe-
nomena of Intangible Cultural Heritage preserved through documents and protected oral tradition.
This cultural programme influenced the reception of the third show in the National Museum, the first monographic exhibition of
the Baroque Silesian painter Bartholomeus Strobel (1591-1647). Strobel was a Lutheran artist working for the Catholic Church and the
Polish King Władysław IV. He received commissions from both Catholics in the Polish Commonwealth and Protestants in Gdansk, and
was painting portraits of lay and church dignitaries as well as religious compositions. The Wroclaw exhibition successfully showcased
the work of this talented portraitist and religious painter adept at Counter-Re formation subjects. The second protagonist of the exhibition
was Bishop of Wroclaw, Polish Prince Karol Ferdynand Waza (1613-1655). For this reason, the exhibition included many outstanding
gold Baroque church objects, on loan from the Treasuiy of the Cathedral of Wroclaw.
StrobeFs largest and most impressive painting, the Feast of Herod with the Beheading of St John the Baptist (2.80 x 9.50 m), from
the Prado Museum, Madrid, was probably commissioned by the Dean of the Wroclaw Cathedral Chapter, Nikolaus von Troilo, since it
features his coat of amis. The focal point in the painting is the severed head of St. John, also found on the coat of amis of Wroclaw and
Silesia. The canvas was executed around 1640, in honour of the three fallen heroes of the fight for the political and religious freedom
of Silesia: Jan Christian, Prince of Legnica-Brzesko, the poet Martin Opitz, and Nikolaus von Troilo. In the Feast of Herod, the artist
contrasted hypocritical and vicious rulers, depicted as caricatures, with a few honourable individuals.
The large canvas from the Prado did not travel to Wroclaw for conservation reasons. It was, however, replaced and interpreted by
a large video art piece by Lech Majewski, the Polish master of the genre and world-renowned artist. Majewski made the famous film
Mill and the Cross (interpreting Brueghel’s The Road to Golgotha from Vienna). In 2010 he also created the video art piece Supermar-
ket Dante based on the Divine Comedy. Majewski is renowned for painting with the new electronic means in films and in video art.
16 Lech Majewski w: Opuszczeni przez piękno. Z Lechem Majewskim rozmawia Ida Łotocka-Huelle, Gdańsk, ZPAP2016, s. 10.