DOI article:
Wałek, Janusz: Rafaela "Portret młodzieńca" ze zbiorów Czartoryskich
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.21223#0028
26
Janusz Wałek
Madonn, przedstawianych często na tle kotar odsłaniających fragmentarycznie pej-
zażowe tła.
Powiązaniu obrazu z Sebastianem del Piombo przeciwstawił się Georg
Gronau (1915)25, uznając Portret młodzieńca za w pełni autentyczną pracę Ra-
faela, objawiającą „monumentalny wyraz” właściwy rzymskiemu okresowi ar-
tysty. Podobnego zdania była także Mary Logan-Berenson (1915)26, próbująca
ustalić datę powstania naszego obrazu na czas malowania przez Rafaela La Ve-
laty (ok. 1514; il. 9). Logan-Berenson zwróciła też uwagę, że pewne partie obrazu
- a w szczególności ściana, na tle której rysuje się postać młodzieńca - nie zostały
całkowicie wykończone przez artystę. Kustosz galerii obrazów Muzeum Czartory-
skich, Henryk Ochenkowski w nie opublikowanym z powodu wybuchu I wojny
światowej katalogu rozumowanym obrazów27 przedstawił bardzo rzetelnie, z przy-
toczeniem rozległej literatury, Portret młodzieńca, który uznał za pewne dzieło
Rafaela, reprezentujące bardzo wysoką klasę artystyczną. Podobne opinie wyrazili
w tym samym czasie Oskar Fischel (1916)28 i Tibor Gerevich (1918)29 (ten ostatni
omawiając obszernie, w specjalnym wydawnictwie, obrazy włoskie w Muzeum
Czartoryskich), a potwierdził je, oglądający obraz w Krakowie, wybitny znawca
malarstwa włoskiego Adolfo Venturi, czego dowodzi odręczna notatka Stefana
Komornickiego na karcie maszynopisu katalogu Ochenkowskiego: „Prof. A. Ven-
turi. 26.VIII. 1928. Początek rzymskiego okresu Rafaela, krajobraz pod wpływem
Fra Bartolomeo”30.
Warto odnotować, że dopiero w okresie międzywojennym Portret mło-
dzieńca doczekał się pierwszego opracowania typu monograficznego, którego
autor, Władysław Mahler31, uznający autorstwo Rafaela za pewne, zajął się przede
wszystkim zagadnieniem tożsamości przedstawionej na obrazie osoby, o czym
będzie nowa dalej. Niektórzy późniejsi badacze - Sergio Ortolani (1940),
E. Camesasca (1956), Michele Prisco (1966), Henri Zemer (1969)32 - opowiadali
25 G. Gronau, Die Bildnisse von Raffaeł und Leonardo ans der Czartoryski-
Sammlung in Krakau (Zeitschrift fur Bildende Kunst, 26,1915), s. 145.
26 M. Logan-Berenson, / dipinti italiani a Cracoria (Rassegna d’Arte, 15,
1915), s. 4.
27 FI. Ochenkowski, Die Galerie Czartoryski zu Krakau. Catalogue raisone.
Die Bildnisse, Basel 1918,1.1 (maszynopis, s. 243-263, Muzeum Czartoryskich, sygn. 154).
28 O. F i s c h e 1, Der Raffael Czartoryski (Jahrbuch der Preussischen Kunstsammlun-
gen, 37,1916), s. 257.
29 T. G e r e v i c h. A krakói Czartoryski keptar olasz mesterei, Budapest 1918,
s. 195-215.
30 Na odwrotnej stronie karty nr 244 (Ochenkowski, Die Galerie...).
31 W. M a h 1 e r, O portrecie Rafaela w Muzeum Czartoryskich w Krakowie (Sztu-
ki Piękne, 1924), s. 521-525.
32 S. Ortolani, Raffaello, Bergamo 1940;3. wyd. 1948, s. 62; [E. C-amesasca],
Janusz Wałek
Madonn, przedstawianych często na tle kotar odsłaniających fragmentarycznie pej-
zażowe tła.
Powiązaniu obrazu z Sebastianem del Piombo przeciwstawił się Georg
Gronau (1915)25, uznając Portret młodzieńca za w pełni autentyczną pracę Ra-
faela, objawiającą „monumentalny wyraz” właściwy rzymskiemu okresowi ar-
tysty. Podobnego zdania była także Mary Logan-Berenson (1915)26, próbująca
ustalić datę powstania naszego obrazu na czas malowania przez Rafaela La Ve-
laty (ok. 1514; il. 9). Logan-Berenson zwróciła też uwagę, że pewne partie obrazu
- a w szczególności ściana, na tle której rysuje się postać młodzieńca - nie zostały
całkowicie wykończone przez artystę. Kustosz galerii obrazów Muzeum Czartory-
skich, Henryk Ochenkowski w nie opublikowanym z powodu wybuchu I wojny
światowej katalogu rozumowanym obrazów27 przedstawił bardzo rzetelnie, z przy-
toczeniem rozległej literatury, Portret młodzieńca, który uznał za pewne dzieło
Rafaela, reprezentujące bardzo wysoką klasę artystyczną. Podobne opinie wyrazili
w tym samym czasie Oskar Fischel (1916)28 i Tibor Gerevich (1918)29 (ten ostatni
omawiając obszernie, w specjalnym wydawnictwie, obrazy włoskie w Muzeum
Czartoryskich), a potwierdził je, oglądający obraz w Krakowie, wybitny znawca
malarstwa włoskiego Adolfo Venturi, czego dowodzi odręczna notatka Stefana
Komornickiego na karcie maszynopisu katalogu Ochenkowskiego: „Prof. A. Ven-
turi. 26.VIII. 1928. Początek rzymskiego okresu Rafaela, krajobraz pod wpływem
Fra Bartolomeo”30.
Warto odnotować, że dopiero w okresie międzywojennym Portret mło-
dzieńca doczekał się pierwszego opracowania typu monograficznego, którego
autor, Władysław Mahler31, uznający autorstwo Rafaela za pewne, zajął się przede
wszystkim zagadnieniem tożsamości przedstawionej na obrazie osoby, o czym
będzie nowa dalej. Niektórzy późniejsi badacze - Sergio Ortolani (1940),
E. Camesasca (1956), Michele Prisco (1966), Henri Zemer (1969)32 - opowiadali
25 G. Gronau, Die Bildnisse von Raffaeł und Leonardo ans der Czartoryski-
Sammlung in Krakau (Zeitschrift fur Bildende Kunst, 26,1915), s. 145.
26 M. Logan-Berenson, / dipinti italiani a Cracoria (Rassegna d’Arte, 15,
1915), s. 4.
27 FI. Ochenkowski, Die Galerie Czartoryski zu Krakau. Catalogue raisone.
Die Bildnisse, Basel 1918,1.1 (maszynopis, s. 243-263, Muzeum Czartoryskich, sygn. 154).
28 O. F i s c h e 1, Der Raffael Czartoryski (Jahrbuch der Preussischen Kunstsammlun-
gen, 37,1916), s. 257.
29 T. G e r e v i c h. A krakói Czartoryski keptar olasz mesterei, Budapest 1918,
s. 195-215.
30 Na odwrotnej stronie karty nr 244 (Ochenkowski, Die Galerie...).
31 W. M a h 1 e r, O portrecie Rafaela w Muzeum Czartoryskich w Krakowie (Sztu-
ki Piękne, 1924), s. 521-525.
32 S. Ortolani, Raffaello, Bergamo 1940;3. wyd. 1948, s. 62; [E. C-amesasca],