Museum Narodowe w Krakowie [Hrsg.]: Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie (N.S. 1.1999)

Rafaela „Portret młodzieńca” ze zbiorów Czartoryskich

45

23. Anton van Dyck, Portret Nicholasa
Laniera, ok. 1627-33. Wiedeń,
Kunsthistorisches Museum
(repr. Archiwum MNK)

24. Jan Lievens, Portret mężczyzny,
ok. 1660. Kraków, Państwowe Zbiory
Sztuki na Wawelu
(repr. Archiwum MNK)

Powstały mniej więcej w tym samym czasie Portret Marii Mancini Colonna80,
przypisywany Casparowi Netscherowi, wykazuje również dość ścisły związek
z naszym portretem, przypominając go w pozie postaci, zwrocie głowy,
a przede wszystkim w układzie rąk.

Portret młodzieńca był wielokrotnie sztychowany. Najstarszą znaną nam
rycinę wykonał w 1. połowie wieku XVII grafik flamandzki Paulus Pontius81 (ił.
10), związany w latach 1624-31 z pracownią Rubensa w Antwerpii. Nie jeste-
śmy w stanie ustalić, czy rycina Pontiusa, odbiegająca w pewnych szczegółach
od oryginału, opracowana została na podstawie właściwego obrazu, czy też spo-
rządzono ją według którejś kopii.

Z późniejszych rycin wymienić trzeba pracę grafika paryskiego Michela
Odieuvre’a (1. połowa wieku XVIII; ił. 25) przedstawiającą głowę młodzieńca,
pracę rytownika brugijskiego Jana Pietera de Vlamyncka (1795-1850; ił. 26) oraz

80 Obraz w Galerii Colonna w Rzymie, repr. w: K. Chłędowski, Rzym. Ludzie
baroku. Warszawa 1957, po s. 368. Walicki, o.c., wymienia jeszcze inne portrety „pół-
nocne”, wykazujące zależność od Portretu młodzieńca Rafaela, malowane przez Govaerta
Flincka i Petera Franchoysa.

81 Na niektórych egzemplarzach tej ryciny pojawia się też nazwisko rytownika: Io.
Meijssens.