Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (2.1957)

Aleksandra Krzyżanowska

IKONOGRAFIA RODZINY SEWERÓW NA MONETACH
RZYMSKICH JAKO WYRAZ SZTUKI RZYMSKIEJ NA
PRZEŁOMIE II i III WIEKU '

t— WSTĘP

/ jbiorv Numizmatyki Starożytnej w Muzeum Narodowym w Warszawie pochodzą głównie
z daru dr Władysława Semerau-Siemianowskiego, który w 1921 r. ofiarował swój zbiór monet
skupowanych podczas jego pobytu na Bliskim Wschodzie. Zbiór ten liczył 27711 sztuk mo-
net greckich, rzymskich i bizantyjskich, w tym rzymskich 7000. Drugim ważnym nabyt-
kiem był zbiór monet greckich miast położonych nad Morzem Czarnym, liczący około 800
sztuk, kupiony od dr Ignacego Terleckiego. Pokaźną liczbę bo 3000 sztuk przekazały Mu-
zeum w 1938 r. Państwowe Zbiory Sztuki; były to monety greckie i rzymskie. Trzysta sztuk
monet zakupiono od prof. Jana Lewińskiego w 1939 r. Poza tym drobne nabytki od poszcze-
gólnych osób wzbogacały stopniowo zbiór muzealny. Muzeum nie posiadało monet pocho-
dzących bezpośrednio z wykopalisk, z wyjątkiem monet egipskich znalezionych w Edfu
przez ekspedycję Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1937—1939. Mimo to w zbiorze
tym przed wojną było wiele cennych monet i unikatów. W październiku 1939 r. monety
zostały wywiezione przez Niemców i odtąd los ich był nieznany aż do momentu odnalezienia
ich w lipcu 1945 r. w zameczku hr.von Murnau pod Świdnicą. Zbiór poniósł dotkliwe straty.
Zaginęły wszystkie monety złote cesarstwa rzymskiego i większość brązowych monet i me-
dali, które należały do cenniejszych pozycji Gabinetu Numizmatycznego. Z denarów straciło
Muzeum mniej więcej połowę, w tym kilka cennych, co w dużym stopniu deprecjonuje
pięknie skompletowane serie monet cesarzy rzymskich1. W posiadaniu Gabinetu Numiz-
matycznego Muzeum znajdują się obecnie również niewielkie, niewiadomego pochodzenia
zbiory, zabezpieczone przez Milicję Obywatelską, Ministerstwo Skarbu oraz Ministerstwo
Kultury i Sztuki.

Wśród monet rodziny Sewerów nie posiadamy żadnych cenniejszych okazów. W pracy
niniejszej dotkliwie daje się we znaki brak aureusów, na których portrety robione były naj-

1 Straty Kulturalne Warszawy. Praca zbiorowa pod redakcją Wł. Tomkiewicza. Warszawa 1948, s-
186—206.

175