DOI issue:
Konserwacja
DOI article:Paczek, Kazimierz; Penkala, Barbara: Kamieniarka Pałacu w Łazienkach: obecny stan zachowania i problemy związane z jej zabezpieczeniem
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19555#0409
Barbara Penkala
Kazimierz Paczek
KAMIENIARKA PAŁACU W ŁAZIENKACH
OBECNY STAN ZACHOWANIA I PROBLEMY ZWIĄZANE Z JEJ
ZABEZPIECZENIEM
WSTĘP
j"edną z form działalności kulturotwórczej narodu jest zabezpieczenie dla przyszłych po-
koleń zabytków dawnej kultury i sztuki przed ich powolnym niszczeniem na skutek upływu czasu,
jak też odbudowy czy rekonstrukcji całych nieraz obiektów zabytkowych po działaniach wo-
jennych. W okresie II Wojny Światowej najbardziej dotkliwe straty poniósł w tej mierze naród
polski. Zniszczeniu uległo wiele zabytków we wszystkich dziedzinach sztuki. Dlatego też z wielkim
uznaniem przyjąć należy działalność naszego Państwa w okresie 25-lecia Polski Ludowej w za-
kresie odbudowy i ochrony zabytków.
Odbudowa i konserwacja objęła w szczególności zabytki architektury budowlanej. Jednym
z takich zabytków o niepowtarzalnej wartości jest Pałac Łazienkowski. W obecnej swej formie
został on wybudowany w latach 1784—1788. Wcześniej był to tylko mały pawilon parkowy
zwany Łaźnią lub Łazienką. Był on budowany etapami w wyniku szeregu koncepcji i projektów.
W czasie ostatnich działań wojennych Pałac został w znacznym stopniu zniszczony. Odbudowa
jego rozpoczęła się w 1945 r. i trwała do 1955 r. W tym czasie Pałac całkowicie odbudowano.
Większość kamieniarki na elewacji zewnętrznej pozostała oryginalna. Wymieniono i uzupełniono
niewielką tylko część zniszczonych elementów kamiennych. Prace przy odbudowie Pałacu były
prowadzone przed 24 laty w oparciu o ówczesną wiedzę techniczną. Dlatego też z punktu widze-
nia wiedzy dzisiejszej w tym zakresie popełniono szereg błędów technicznych i technologicznych,
które dzisiaj sprawiają Dyrekcji Muzeum dużo kłopotów. Bowiem poza niszczeniem kamienia
wynikającym z upływu czasu i warunków atmosferycznych, dochodzi dodatkowe niszczenie
niektórych elementów kamiennych z powodu użycia nieodpowiednich materiałów oraz nie-
właściwego wykonania konstrukcji (np. dachu). Gdy w roku 1966 odpadła z elewacji od strony
południowej jedna z konsolek, wydało się konieczne — z uwagi na bezpieczeństwo zwiedzają-
cych osób — przebadanie wszystkich konsolek Pałacu oraz przy okazji i innych elementów ka-
405
Kazimierz Paczek
KAMIENIARKA PAŁACU W ŁAZIENKACH
OBECNY STAN ZACHOWANIA I PROBLEMY ZWIĄZANE Z JEJ
ZABEZPIECZENIEM
WSTĘP
j"edną z form działalności kulturotwórczej narodu jest zabezpieczenie dla przyszłych po-
koleń zabytków dawnej kultury i sztuki przed ich powolnym niszczeniem na skutek upływu czasu,
jak też odbudowy czy rekonstrukcji całych nieraz obiektów zabytkowych po działaniach wo-
jennych. W okresie II Wojny Światowej najbardziej dotkliwe straty poniósł w tej mierze naród
polski. Zniszczeniu uległo wiele zabytków we wszystkich dziedzinach sztuki. Dlatego też z wielkim
uznaniem przyjąć należy działalność naszego Państwa w okresie 25-lecia Polski Ludowej w za-
kresie odbudowy i ochrony zabytków.
Odbudowa i konserwacja objęła w szczególności zabytki architektury budowlanej. Jednym
z takich zabytków o niepowtarzalnej wartości jest Pałac Łazienkowski. W obecnej swej formie
został on wybudowany w latach 1784—1788. Wcześniej był to tylko mały pawilon parkowy
zwany Łaźnią lub Łazienką. Był on budowany etapami w wyniku szeregu koncepcji i projektów.
W czasie ostatnich działań wojennych Pałac został w znacznym stopniu zniszczony. Odbudowa
jego rozpoczęła się w 1945 r. i trwała do 1955 r. W tym czasie Pałac całkowicie odbudowano.
Większość kamieniarki na elewacji zewnętrznej pozostała oryginalna. Wymieniono i uzupełniono
niewielką tylko część zniszczonych elementów kamiennych. Prace przy odbudowie Pałacu były
prowadzone przed 24 laty w oparciu o ówczesną wiedzę techniczną. Dlatego też z punktu widze-
nia wiedzy dzisiejszej w tym zakresie popełniono szereg błędów technicznych i technologicznych,
które dzisiaj sprawiają Dyrekcji Muzeum dużo kłopotów. Bowiem poza niszczeniem kamienia
wynikającym z upływu czasu i warunków atmosferycznych, dochodzi dodatkowe niszczenie
niektórych elementów kamiennych z powodu użycia nieodpowiednich materiałów oraz nie-
właściwego wykonania konstrukcji (np. dachu). Gdy w roku 1966 odpadła z elewacji od strony
południowej jedna z konsolek, wydało się konieczne — z uwagi na bezpieczeństwo zwiedzają-
cych osób — przebadanie wszystkich konsolek Pałacu oraz przy okazji i innych elementów ka-
405