DOI Artikel:
Nowak, Zofia Aleksandra; Potocki, Stanisław Szczęsny; Lampi, Johann Baptist von [Ill.]: Portrety Stanisław Szczęsnego Potockiego i jego rodziny malowane przez Jana Chrzciciela Lampiego Starszego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19558#0304
niu naukowym Komisji do Badań Historii Sztuki w Polsce (2 II 1902) referat omawiający krótko
kontakty Potockiego z artystą. Ponadto przypomniał biografię malarza i przypuszczalne lata
jego pobytu w Polsce 1787—1791.
Mycielski sugerował, że pierwsze kontakty Potockiego z Lampim miały miejsce na terenie
Wiednia w latach 1785—1787, gdzie miały powstać pierwsze wizerunki Stanisława Szczęsnego
Potockiego i jego drugiej żony Józefy z Mniszchów3. Dalej informował, że niewątpliwie już po
swym wyjeździe z Polski, zatrzymał się artysta, na jesieni 1791 r. w drodze z Jass do Petersburga,
w siedzibie Potockich — Tulczynie, gdzie wykonał „kilka rodzinnych portretów, zwłaszcza żony
Szczęsnego z córką Pelagią Sapieżyną oraz wielkich rozmiarów płótno, na którym przedstawił
ją [Józefę z Mniszchów] znowu w pracowni malarskiej w otoczeniu Lampiego samego i architekty
Latoura"4. Ponadto stwierdził, że w czasie pobytu w Petersburgu namalował Lampi portret
Zofii Greczynki, później trzeciej żony Stanisława Szczęsnego i że ostatnimi portretami tej rodziny,
jakie stworzył, były małe, owalne wizerunki Stanisława Szczęsnego Potockiego i najstarszego
syna Szczęsnego Jerzego.
W ciągu ponad pół wieku badania nad życiem i twórczością Lampiego posunęły się znacznie
naprzód. Wiemy nieporównanie więcej o jego życiu i działalności dzięki takim badaczom czasów
Stanisławowskich jak prof. dr Władysław Tatarkiewicz i inni. Badania te uwzględniono oczywi-
ście w artykule, uzupełniając je wynikami własnych poszukiwań autorki. Data przyjazdu Lam-
piego do Polski ustalona została przez Tatarkiewicza na drugą połowę 1788 r. Uczony ten, bada-
jąc archiwa petersburskie, odnalazł list F. Casanovy do M. Bacciarellego z 28 sierpnia 1788 г.,
w którym Casanova polecał Bacciarellemu Lampiego na malarza dworu warszawskiego. Niewąt-
pliwie polecenie to, za pośrednictwem Bacciarellego, spowodowało zaproszenie artysty przez
Stanisława Augusta5 do Warszawy. Należy tu dodać, że twórczość Lampiego była królowi znana.
W zbiorach swoich posiadał on prznajmniej od 1784 r. dwa portrety jego pędzla — Kobiety kar-
miącej dziecko i Ludwiki z Kleistów Zyberkowej6.
3 Mycielski, jw., informują też, że przed wyjazdem do Polski malował w Wiedniu portrety Potoekich;
G. K. Nagi er, Neues allgemeines Kùnstler-Lexikon. t. VII, Miinchen 1839, s. 255; E. Rastawiecki,
Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, t. I, Warszawa
1850, s. 252; że były to portrety Teresy z Ossolińskich Potockiej z wnukiem i Damy z nutami: Fournier-
Sarlovèze, Lampi. Paris [b.r.], s. 9, osobna odbitka z: La Revue de l'Art ancien et moderne, 1900,
nr 3—4.
4 Mycielski, jw.
5 W. Tatarkiewicz, Rządy artystyczne Stanisława Augusta. Warszawa 1919, s. 86; U. T h i e m e,
F. Becker, Allgemeines Lexikon der bildenden Kunstler... t. XXII, Leipzig 1928; N. R a s m o, Giam-
battista Lampi. Pittore. Trento 1957, s. 23.
6 AGAD, Archiwum ks. Józefa Poniatowskiego, nr A 87. Catalogue du Tableaux du Roy. Classes de Sujets
du Catalogue des Tableaux du Roi en 1784, nr 1712, 1713.
300
kontakty Potockiego z artystą. Ponadto przypomniał biografię malarza i przypuszczalne lata
jego pobytu w Polsce 1787—1791.
Mycielski sugerował, że pierwsze kontakty Potockiego z Lampim miały miejsce na terenie
Wiednia w latach 1785—1787, gdzie miały powstać pierwsze wizerunki Stanisława Szczęsnego
Potockiego i jego drugiej żony Józefy z Mniszchów3. Dalej informował, że niewątpliwie już po
swym wyjeździe z Polski, zatrzymał się artysta, na jesieni 1791 r. w drodze z Jass do Petersburga,
w siedzibie Potockich — Tulczynie, gdzie wykonał „kilka rodzinnych portretów, zwłaszcza żony
Szczęsnego z córką Pelagią Sapieżyną oraz wielkich rozmiarów płótno, na którym przedstawił
ją [Józefę z Mniszchów] znowu w pracowni malarskiej w otoczeniu Lampiego samego i architekty
Latoura"4. Ponadto stwierdził, że w czasie pobytu w Petersburgu namalował Lampi portret
Zofii Greczynki, później trzeciej żony Stanisława Szczęsnego i że ostatnimi portretami tej rodziny,
jakie stworzył, były małe, owalne wizerunki Stanisława Szczęsnego Potockiego i najstarszego
syna Szczęsnego Jerzego.
W ciągu ponad pół wieku badania nad życiem i twórczością Lampiego posunęły się znacznie
naprzód. Wiemy nieporównanie więcej o jego życiu i działalności dzięki takim badaczom czasów
Stanisławowskich jak prof. dr Władysław Tatarkiewicz i inni. Badania te uwzględniono oczywi-
ście w artykule, uzupełniając je wynikami własnych poszukiwań autorki. Data przyjazdu Lam-
piego do Polski ustalona została przez Tatarkiewicza na drugą połowę 1788 r. Uczony ten, bada-
jąc archiwa petersburskie, odnalazł list F. Casanovy do M. Bacciarellego z 28 sierpnia 1788 г.,
w którym Casanova polecał Bacciarellemu Lampiego na malarza dworu warszawskiego. Niewąt-
pliwie polecenie to, za pośrednictwem Bacciarellego, spowodowało zaproszenie artysty przez
Stanisława Augusta5 do Warszawy. Należy tu dodać, że twórczość Lampiego była królowi znana.
W zbiorach swoich posiadał on prznajmniej od 1784 r. dwa portrety jego pędzla — Kobiety kar-
miącej dziecko i Ludwiki z Kleistów Zyberkowej6.
3 Mycielski, jw., informują też, że przed wyjazdem do Polski malował w Wiedniu portrety Potoekich;
G. K. Nagi er, Neues allgemeines Kùnstler-Lexikon. t. VII, Miinchen 1839, s. 255; E. Rastawiecki,
Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, t. I, Warszawa
1850, s. 252; że były to portrety Teresy z Ossolińskich Potockiej z wnukiem i Damy z nutami: Fournier-
Sarlovèze, Lampi. Paris [b.r.], s. 9, osobna odbitka z: La Revue de l'Art ancien et moderne, 1900,
nr 3—4.
4 Mycielski, jw.
5 W. Tatarkiewicz, Rządy artystyczne Stanisława Augusta. Warszawa 1919, s. 86; U. T h i e m e,
F. Becker, Allgemeines Lexikon der bildenden Kunstler... t. XXII, Leipzig 1928; N. R a s m o, Giam-
battista Lampi. Pittore. Trento 1957, s. 23.
6 AGAD, Archiwum ks. Józefa Poniatowskiego, nr A 87. Catalogue du Tableaux du Roy. Classes de Sujets
du Catalogue des Tableaux du Roi en 1784, nr 1712, 1713.
300