DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Rodziewicz, Elżbieta: Greckie wyroby z kości słoniowej okresu klasycznego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19580#0073
4. Głowa kobieca — aplika. Perachora. Poł. V w.p.n.e. Wys. 3,5 cm. Muzeum Narodowe w Alenach. Wg
Payne, jw., tabl. 173, nr A. 10
cją sceny29. Obiekty kościane, znalezione w kurhanach południowej Rosji, zwróciły uwagę na
kategorię zabytków drewnianych jak np. sarkofagi, przy których bardzo często ozdobne partie
wykonane były z kości słoniowej30. Ponadto źródła ikonograficzne okazały się przy istnieją-
cych w niektórych okresach historycznych niedoborach oryginalnych zabytków, szczególnie
z terenów Grecji Właściwej, bardzo przydatne w toku dalszych rozważań. Materiał zabytkowy
z terenów Grecji kontynentalnej, jakkolwiek dość skąpy, wskazuje również na kontynuację i roz-
wój w okresie klasycznym osiągnięć późnoarchaicznych w zakresie drobnej plastyki z kości sło-
niowej. Znaleziona na Agorze Ateńskiej figurka Apollina, główka kobieca z Perachora, ramię
z kości słoniowej znalezione w Koryncie w studni zawierającej m.in. obiekty z V—IV w.p.n.e.
oraz głowa z kości słoniowej ze zbiorów watykańskich wskazują na fakt, że w Grecji epoki
klasycznej obok monumentalnych posągów z kości słoniowej i złota, znanych nam ze źródeł
literackich, istniała również kategoria rzeźb wymiarów naturalnych, a często znacznie mniej-
szych, wykonywanych w omawianym materiale, wzorowanych na rzeźbie dużej. Większość z nich
jest jedynie wzmiankowana marginesowo, a tylko maska ze zbiorów watykańskich została szerzej
omówiona w artykule Albizzatiego pt. „Two Ivory Fragments of Statue of Athena"31. Jak-
kolwiek datowanie przez Albizzatiego watykańskiej maski z kości słoniowej na połowę V w.p.n.e.
jest w najnowszym wydaniu katalogu Helbiga krytykowane, to jednak Albizzati pierwszy zwró-
cił w swoim obszernym artykule uwagę na daleko idące niekonsekwencje i sprzeczne dane pi-
sarzy rzymskich odnośnie greckich rzeźb z kości słoniowej i złota, a ich informacje na tematy
29 К. Горбунова, Костная пластинка с гравированным рисунком из семибратнего кургана.
Сообщения Гос. Эрмитажа, XI, 1957, s. 46 i nast.
30 С. Watzinger, Griechische Holzsarkophage aus der Zeit Alexanders des Grossen. Leipzig 1905;
G. M. A. Richter, Ancient Furniture. Oxford 1926.
31 Albizzati, jw.
69
Payne, jw., tabl. 173, nr A. 10
cją sceny29. Obiekty kościane, znalezione w kurhanach południowej Rosji, zwróciły uwagę na
kategorię zabytków drewnianych jak np. sarkofagi, przy których bardzo często ozdobne partie
wykonane były z kości słoniowej30. Ponadto źródła ikonograficzne okazały się przy istnieją-
cych w niektórych okresach historycznych niedoborach oryginalnych zabytków, szczególnie
z terenów Grecji Właściwej, bardzo przydatne w toku dalszych rozważań. Materiał zabytkowy
z terenów Grecji kontynentalnej, jakkolwiek dość skąpy, wskazuje również na kontynuację i roz-
wój w okresie klasycznym osiągnięć późnoarchaicznych w zakresie drobnej plastyki z kości sło-
niowej. Znaleziona na Agorze Ateńskiej figurka Apollina, główka kobieca z Perachora, ramię
z kości słoniowej znalezione w Koryncie w studni zawierającej m.in. obiekty z V—IV w.p.n.e.
oraz głowa z kości słoniowej ze zbiorów watykańskich wskazują na fakt, że w Grecji epoki
klasycznej obok monumentalnych posągów z kości słoniowej i złota, znanych nam ze źródeł
literackich, istniała również kategoria rzeźb wymiarów naturalnych, a często znacznie mniej-
szych, wykonywanych w omawianym materiale, wzorowanych na rzeźbie dużej. Większość z nich
jest jedynie wzmiankowana marginesowo, a tylko maska ze zbiorów watykańskich została szerzej
omówiona w artykule Albizzatiego pt. „Two Ivory Fragments of Statue of Athena"31. Jak-
kolwiek datowanie przez Albizzatiego watykańskiej maski z kości słoniowej na połowę V w.p.n.e.
jest w najnowszym wydaniu katalogu Helbiga krytykowane, to jednak Albizzati pierwszy zwró-
cił w swoim obszernym artykule uwagę na daleko idące niekonsekwencje i sprzeczne dane pi-
sarzy rzymskich odnośnie greckich rzeźb z kości słoniowej i złota, a ich informacje na tematy
29 К. Горбунова, Костная пластинка с гравированным рисунком из семибратнего кургана.
Сообщения Гос. Эрмитажа, XI, 1957, s. 46 i nast.
30 С. Watzinger, Griechische Holzsarkophage aus der Zeit Alexanders des Grossen. Leipzig 1905;
G. M. A. Richter, Ancient Furniture. Oxford 1926.
31 Albizzati, jw.
69