DOI Heft:
Sesja Champollionowska w Muzeum Narodowym w Warszawie, 20 XII 1972
DOI Artikel:Lipińska, Jadwiga: Rozwój egiptologii w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19580#0405
Jadwiga Lipińska
ROZWÓJ EGIPTOLOGII W POLSCE
7
* J okazji 150 rocznicy odczytania przez Champolliona egipskich hieroglifów i uroczyście
celebrowanych w świecie obchodów tego święta egiptologii, warto jest pokusić się o dokonanie
krótkiego przeglądu dziejów i stanu badań egiptologicznych w Polsce1.
Mimo że dziedzina ta jest w Polsce nauką młodą, zainteresowanie Polaków Egiptem ma już
długą historię. Pielgrzymi i podróżnicy odwiedzali bowiem kraj ten od stuleci, pozostawiając
o nim i jego fascynujących dziwach krótsze lub dłuższe wzmianki i opisy2. Relacja z pielgrzymki
odbytej w 1583 roku przez Radziwiłła-Sierotkę jest niewątpliwie najciekawszą, lecz i ona nie-
wiele zawiera wiadomości o zabytkach starożytnych, chociaż Radziwiłł zwiedzał okolice Kairu,
z Gizą i Memfis włącznie3. W Giza wdrapał się nawet na szczyt piramidy Cheopsa, którą po-
dziwiał— jak i wszyscy, zaś sfinksa zgodnie z klasyczną tradycją uważał za wizerunek nierząd-
1 Referat ten opatrzono do druku obszernymi przypisami bibliograficznymi z uwagi na brak tego rodzaju
bibliografii. Problematyka egiptologiczna jest bowiem jedynie marginesowo uwzględniana w wydawanych przez
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN „Materiałach do Bibliografii Archeologii Śródziemnomorskiej w Pol-
sce", a w trzecim tomie w ogóle wyłączono ten dział, przywracając go w tomie IV w nieco szerszym niż poprzednio
zakresie. Wydana w 1957 r. w Warszawie „Bibliografia polskich prac orientalistycznych w okresie dziesięciolecia
1945—1955" B. Majewskiej i W. Kotańskiego dotyczy okresu, w którym niewiele powstało publikacji egiptologicz-
nych. Wprowadzone ostatnio w wydawanym przez Studium Afrykanistyczne U.W. Africana Bulletin wyrywkowe
omawianie na bieżąco prac m.in. egiptologicznych nie jest kompletne i nie wypełnia luki kilkunastu lat, w czasie
których opublikowano dziesiątki rozpraw nigdzie nie odnotowanych. Zamieszczona poniżej w przypisach biblio-
grafia nie jest kompletna :tam, gdzie było to możliwe, odsyła się zainteresowanych do odpowiednich źródeł zaw ie-
rających dalsze odsyłacze bibliograficzne, w innych przypadkach służyć ma do ułatwienia orientacji w poszuki-
waniach.
2 J. By stroń, Polacy w Ziemi Świętej, Syrii i Egipcie 1147—1914. Kraków 1930; S. Zieliński,
Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich. Warszawa 1932; S. J. G ą s i o r o w s к i, Badania
polskie nad sztuką starożytną. Kraków 1948; M. Marciniak, Polskie badania archeologiczne w Egipcie,
Posłowie [w:] E. D r i o t o n, Egipt Faraonów. Warszawa 1970, s. 269—296.
3 Mikołaj Krzysztof R a d z i w i ł ł-S i e r o t к a, Podróż do Ziemi Świętej, Syrii i Egiptu. Warszawa 1962.
401
ROZWÓJ EGIPTOLOGII W POLSCE
7
* J okazji 150 rocznicy odczytania przez Champolliona egipskich hieroglifów i uroczyście
celebrowanych w świecie obchodów tego święta egiptologii, warto jest pokusić się o dokonanie
krótkiego przeglądu dziejów i stanu badań egiptologicznych w Polsce1.
Mimo że dziedzina ta jest w Polsce nauką młodą, zainteresowanie Polaków Egiptem ma już
długą historię. Pielgrzymi i podróżnicy odwiedzali bowiem kraj ten od stuleci, pozostawiając
o nim i jego fascynujących dziwach krótsze lub dłuższe wzmianki i opisy2. Relacja z pielgrzymki
odbytej w 1583 roku przez Radziwiłła-Sierotkę jest niewątpliwie najciekawszą, lecz i ona nie-
wiele zawiera wiadomości o zabytkach starożytnych, chociaż Radziwiłł zwiedzał okolice Kairu,
z Gizą i Memfis włącznie3. W Giza wdrapał się nawet na szczyt piramidy Cheopsa, którą po-
dziwiał— jak i wszyscy, zaś sfinksa zgodnie z klasyczną tradycją uważał za wizerunek nierząd-
1 Referat ten opatrzono do druku obszernymi przypisami bibliograficznymi z uwagi na brak tego rodzaju
bibliografii. Problematyka egiptologiczna jest bowiem jedynie marginesowo uwzględniana w wydawanych przez
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN „Materiałach do Bibliografii Archeologii Śródziemnomorskiej w Pol-
sce", a w trzecim tomie w ogóle wyłączono ten dział, przywracając go w tomie IV w nieco szerszym niż poprzednio
zakresie. Wydana w 1957 r. w Warszawie „Bibliografia polskich prac orientalistycznych w okresie dziesięciolecia
1945—1955" B. Majewskiej i W. Kotańskiego dotyczy okresu, w którym niewiele powstało publikacji egiptologicz-
nych. Wprowadzone ostatnio w wydawanym przez Studium Afrykanistyczne U.W. Africana Bulletin wyrywkowe
omawianie na bieżąco prac m.in. egiptologicznych nie jest kompletne i nie wypełnia luki kilkunastu lat, w czasie
których opublikowano dziesiątki rozpraw nigdzie nie odnotowanych. Zamieszczona poniżej w przypisach biblio-
grafia nie jest kompletna :tam, gdzie było to możliwe, odsyła się zainteresowanych do odpowiednich źródeł zaw ie-
rających dalsze odsyłacze bibliograficzne, w innych przypadkach służyć ma do ułatwienia orientacji w poszuki-
waniach.
2 J. By stroń, Polacy w Ziemi Świętej, Syrii i Egipcie 1147—1914. Kraków 1930; S. Zieliński,
Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich. Warszawa 1932; S. J. G ą s i o r o w s к i, Badania
polskie nad sztuką starożytną. Kraków 1948; M. Marciniak, Polskie badania archeologiczne w Egipcie,
Posłowie [w:] E. D r i o t o n, Egipt Faraonów. Warszawa 1970, s. 269—296.
3 Mikołaj Krzysztof R a d z i w i ł ł-S i e r o t к a, Podróż do Ziemi Świętej, Syrii i Egiptu. Warszawa 1962.
401