DOI Heft:
Muzealnictwo
DOI Artikel:Wąsowska, Małgorzata: Depozyty muzealne: problematyka cywilnoprawna$nElektronische Ressource
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19580#0345
Dekret z 18.IX. 1954 r. o likwidacji nie podjętych depozytów i nie odebranych rzeczy (Dz.U.Nr
41, poz. 184) w art. 2 stanowi, że: „depozytami w rozumieniu dekretu są sumy pieniężne, pa-
piery wartościowe i rzeczy złożone do depozytu, na zachowanie albo jako kaucja lub wadia,
dowody rzeczowe i przedmioty zatrzymane, co do których zapadło prawomocne orzeczenie
o wydaniu ich uprawnionemu oraz rzeczy znalezione lub inne cudze rzeczy, pozostające we
władaniu instytucji".
Przedmiotem odrębnych rozważań jest depozyt muzealny. Wyżej wymieniony dekret wyraźnie
w art. 8 stanowi, że jego przepisów nie stosuje się m.in. do przedmiotów złożonych do depo-
zytu w muzeach i bibliotekach państwowych. Do depozytów tych nie stosuje się także przepisów
wykonawczych do tego dekretu oraz aktów normatywnych, omówionych powyżej przy depo-
zycie sądowym i urzędowym. Wydaje się, że pogląd ten jest uzasadniony ze względu na przed-
miot depozytu muzealnego, którym są rzeczy będące reliktami przeszłości, świadczącymi o do-
robku kulturalnym poprzednich pokoleń i jako takie znajdujące najodpowiedniejsze miejsce
w muzeach (licznie zwiedzanych przez publiczność polską i cudzoziemską).
Po raz pierwszy w historii ustawodawstwa polskiego Ustawa z 15.11.1962 r. o ochronie dóbr
kultury i o muzeach (Dz.U.Nr 10, poz. 48) podaje w art. 45 definicję muzeum. Zgodnie z nią
muzeum jest instytucją, która gromadzi, przechowuje, konserwuje i udostępnia dobra kultury,
prowadzi badania naukowe i działalność oświatową w zakresie ustalonym statutem, a także
współdziała w upowszechnianiu nauki i sztuki z instytucjami, organizacjami i stowarzyszeniami
o podobnych celach. Dla wykonania tych wszystkich zadań muzea rozwijają bardzo ożywioną
działalność. Planowo gromadzą dobra kultury, inwentaryzują i katalogują zgromadzone mu-
zealia, zabezpieczają je, konserwują i restaurują, przechowują w warunkach zapewniających im
pełne bezpieczeństwo oraz w sposób dostępny dla badań naukowych, użyczają i przyjmują w de-
pozyt dobra kultury, a także udostępniają je szerokim rzeszom społeczeństwa, prowadzą dzia-
łalność naukowo-badawczą i oświatową w zakresie objętym ich działalnością. Poprzez instytucję
depozytu muzealnego poszczególne muzea mogą udostępniać coraz więcej obiektów społeczeń-
stwu, pogłębiając przez to ich wiedzę w tym zakresie i tym samym rozbudowana sieć muzealna
odgrywa doniosłą rolę w szerzeniu i pogłębianiu kultury w naszym kraju.
Jak już wspomniałam — dobro kultury ujęte jest jako dziedzictwo narodu, jako dokument
historycznej przeszłości, jako pamiątka historyczna, kształcąca świadomość narodową i pogłę-
biająca wiedzę o świecie i życiu i z tych powodów posiadająca znaczenie najwyższej społecznej
wartości, która narzuca nam obowiązek podejmowania i stosowania szerokiej i szczególnej
ochrony prawnej. Ten więc przedmiot depozytu muzealnego powoduje jego odrębne uregulo-
wanie.
341
41, poz. 184) w art. 2 stanowi, że: „depozytami w rozumieniu dekretu są sumy pieniężne, pa-
piery wartościowe i rzeczy złożone do depozytu, na zachowanie albo jako kaucja lub wadia,
dowody rzeczowe i przedmioty zatrzymane, co do których zapadło prawomocne orzeczenie
o wydaniu ich uprawnionemu oraz rzeczy znalezione lub inne cudze rzeczy, pozostające we
władaniu instytucji".
Przedmiotem odrębnych rozważań jest depozyt muzealny. Wyżej wymieniony dekret wyraźnie
w art. 8 stanowi, że jego przepisów nie stosuje się m.in. do przedmiotów złożonych do depo-
zytu w muzeach i bibliotekach państwowych. Do depozytów tych nie stosuje się także przepisów
wykonawczych do tego dekretu oraz aktów normatywnych, omówionych powyżej przy depo-
zycie sądowym i urzędowym. Wydaje się, że pogląd ten jest uzasadniony ze względu na przed-
miot depozytu muzealnego, którym są rzeczy będące reliktami przeszłości, świadczącymi o do-
robku kulturalnym poprzednich pokoleń i jako takie znajdujące najodpowiedniejsze miejsce
w muzeach (licznie zwiedzanych przez publiczność polską i cudzoziemską).
Po raz pierwszy w historii ustawodawstwa polskiego Ustawa z 15.11.1962 r. o ochronie dóbr
kultury i o muzeach (Dz.U.Nr 10, poz. 48) podaje w art. 45 definicję muzeum. Zgodnie z nią
muzeum jest instytucją, która gromadzi, przechowuje, konserwuje i udostępnia dobra kultury,
prowadzi badania naukowe i działalność oświatową w zakresie ustalonym statutem, a także
współdziała w upowszechnianiu nauki i sztuki z instytucjami, organizacjami i stowarzyszeniami
o podobnych celach. Dla wykonania tych wszystkich zadań muzea rozwijają bardzo ożywioną
działalność. Planowo gromadzą dobra kultury, inwentaryzują i katalogują zgromadzone mu-
zealia, zabezpieczają je, konserwują i restaurują, przechowują w warunkach zapewniających im
pełne bezpieczeństwo oraz w sposób dostępny dla badań naukowych, użyczają i przyjmują w de-
pozyt dobra kultury, a także udostępniają je szerokim rzeszom społeczeństwa, prowadzą dzia-
łalność naukowo-badawczą i oświatową w zakresie objętym ich działalnością. Poprzez instytucję
depozytu muzealnego poszczególne muzea mogą udostępniać coraz więcej obiektów społeczeń-
stwu, pogłębiając przez to ich wiedzę w tym zakresie i tym samym rozbudowana sieć muzealna
odgrywa doniosłą rolę w szerzeniu i pogłębianiu kultury w naszym kraju.
Jak już wspomniałam — dobro kultury ujęte jest jako dziedzictwo narodu, jako dokument
historycznej przeszłości, jako pamiątka historyczna, kształcąca świadomość narodową i pogłę-
biająca wiedzę o świecie i życiu i z tych powodów posiadająca znaczenie najwyższej społecznej
wartości, która narzuca nam obowiązek podejmowania i stosowania szerokiej i szczególnej
ochrony prawnej. Ten więc przedmiot depozytu muzealnego powoduje jego odrębne uregulo-
wanie.
341