DOI Artikel:
Waniewska, Janina: Portrety rodziny Walickich
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19582#0157
samego zespołu wizerunków przedstawiający nie znanego mężczyznę w czerwonym żupanie
(il. 15)89. Mężczyzna ten nosi podgoloną czuprynę, ma czarne, nieco skośne oczy, wydatny nos
i małe jasnoblond wąsy podkręcone na końcach. Jego jasna cera z rumieńcami harmonizuje ze
smagłością twarzy o nieznacznie wystających kościach policzkowych. Ubiór stanowi rozcięty
z przodu czerwony żupan, zapięty tylko na dwa maleńkie, okrągłe guziczki przy stojącym koł-
nierzyku oraz zielony kontusz z wylotami przepasany słuckim pasem o motywach drobnych,
białoczerwonych kwiatków z zielonymi gałązkami. Wyloty kontusza i jego wąski a długi kołnierz
są obszyte srebrnym, plecionym sznurkiem. Spod żupana widać biały kołnierzyk spięty małą
zapinką w kształcie rozetki z białych perełek i czerwonych granacików. Przy prawej dłoni wystaje
rąbek mankietu białej koszuli. Prawą dłonią, ujmuje portretowany pas i przybiera swobodną
i pewną siebie pozę. Przedstawia on typ męskiej urody pokazanej dość realistycznie ale niezhar-
monizowanej z formą, potraktowaną płasko i schematycznie. Świadoma deformacja daje się
zauważyć w rysunku chociażby lewego przedramienia. Jakkolwiek portret ten uchodzi za po-
dobiznę nie znanego szlachcica to jednak za przynależnością do środowiska rodziny Walickich
przemawia pochodzenie tego wizerunku z Małej Wsi.
Na lata siedemdziesiąte XVIII w. przypada znaczna aktywność politycz-
na i gospodarcza Bazylego Walickiego. 11 stycznia 1772 r. postąpił on w hie-
rarchi urzędników ziemskich z kasztelana sochaczewskiego na rawskiego,
a 30 kwietnia 1774 r. otrzymał funkcję wojewody rawskiego90. Wojewódz-
two rawskie dzieliło się w XVIII w. na ziemię rawską, sochaczewską i go-
styńską, a ziemia rawska obejmowała wówczas dwa powiaty: rawski i bielski.
Z akt archiwalnych wynika ponadto, że w skład ziemi rawskiej wchodził
też powiat gombiński. Herbem tego województwa był w czerwonym polu
czarny orzeł z literą „R” na piersi (il. 16)91.
Spośród różnorodnych, majątkowych spraw Bazylego Walickiego za-
wierającego liczne umowy o kupno placów, domów, młynów lub wydzierża-
wiającego arendarzom karczmy, na szczególną uwagę zasługuje akt kupna — sprzedaży z dnia
16 czerwca 1774 r. zawarty z Jakubem Zbierzchowskim starostą brodzińskim na pozostałą część
Belska, do której należał Bodzew z przyległościami92. W nabytych dobrach rozpoczął Bazyli
16. Herb województwa
rawskiego
89 AMW, ol. pł., 72,5 x 56,5, nrinw.: 129663.
90 AMW, sygn.: IA/174. Różne rachunki Walickich 1755—1836: opłaty rat od krzesła kasztelana rawskiego;
Kossakowski, jw., s. 41, 47; K o n a r s k i, jw., s. 111.
91 AMW, IIA/1, jw.; B. Ch (1 e b o w s k i) Rawa. Słownik geograficzny, jw., t. IX, Warszawa 1888, s. 550—
560; M. B a 1 i ń s k i, T. Lipiński, Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i staty-
stycznym opisana, t. I, Warszawa 1843, s. 559—594; T. Ś w i ęc k i, Opis Polski, t. I, Warszawa 1816, s. 304;
N i e s i e c k i, jw., t. I, Lipsk 1839—46, s. 207.
92 AMW, sygn.: IA/22, jw.; IA/125. Rachunki i tablice gospodarcze dóbr Belsk,Łazy, Łęczeszyce, Mogielnica
1785—1802.
153
(il. 15)89. Mężczyzna ten nosi podgoloną czuprynę, ma czarne, nieco skośne oczy, wydatny nos
i małe jasnoblond wąsy podkręcone na końcach. Jego jasna cera z rumieńcami harmonizuje ze
smagłością twarzy o nieznacznie wystających kościach policzkowych. Ubiór stanowi rozcięty
z przodu czerwony żupan, zapięty tylko na dwa maleńkie, okrągłe guziczki przy stojącym koł-
nierzyku oraz zielony kontusz z wylotami przepasany słuckim pasem o motywach drobnych,
białoczerwonych kwiatków z zielonymi gałązkami. Wyloty kontusza i jego wąski a długi kołnierz
są obszyte srebrnym, plecionym sznurkiem. Spod żupana widać biały kołnierzyk spięty małą
zapinką w kształcie rozetki z białych perełek i czerwonych granacików. Przy prawej dłoni wystaje
rąbek mankietu białej koszuli. Prawą dłonią, ujmuje portretowany pas i przybiera swobodną
i pewną siebie pozę. Przedstawia on typ męskiej urody pokazanej dość realistycznie ale niezhar-
monizowanej z formą, potraktowaną płasko i schematycznie. Świadoma deformacja daje się
zauważyć w rysunku chociażby lewego przedramienia. Jakkolwiek portret ten uchodzi za po-
dobiznę nie znanego szlachcica to jednak za przynależnością do środowiska rodziny Walickich
przemawia pochodzenie tego wizerunku z Małej Wsi.
Na lata siedemdziesiąte XVIII w. przypada znaczna aktywność politycz-
na i gospodarcza Bazylego Walickiego. 11 stycznia 1772 r. postąpił on w hie-
rarchi urzędników ziemskich z kasztelana sochaczewskiego na rawskiego,
a 30 kwietnia 1774 r. otrzymał funkcję wojewody rawskiego90. Wojewódz-
two rawskie dzieliło się w XVIII w. na ziemię rawską, sochaczewską i go-
styńską, a ziemia rawska obejmowała wówczas dwa powiaty: rawski i bielski.
Z akt archiwalnych wynika ponadto, że w skład ziemi rawskiej wchodził
też powiat gombiński. Herbem tego województwa był w czerwonym polu
czarny orzeł z literą „R” na piersi (il. 16)91.
Spośród różnorodnych, majątkowych spraw Bazylego Walickiego za-
wierającego liczne umowy o kupno placów, domów, młynów lub wydzierża-
wiającego arendarzom karczmy, na szczególną uwagę zasługuje akt kupna — sprzedaży z dnia
16 czerwca 1774 r. zawarty z Jakubem Zbierzchowskim starostą brodzińskim na pozostałą część
Belska, do której należał Bodzew z przyległościami92. W nabytych dobrach rozpoczął Bazyli
16. Herb województwa
rawskiego
89 AMW, ol. pł., 72,5 x 56,5, nrinw.: 129663.
90 AMW, sygn.: IA/174. Różne rachunki Walickich 1755—1836: opłaty rat od krzesła kasztelana rawskiego;
Kossakowski, jw., s. 41, 47; K o n a r s k i, jw., s. 111.
91 AMW, IIA/1, jw.; B. Ch (1 e b o w s k i) Rawa. Słownik geograficzny, jw., t. IX, Warszawa 1888, s. 550—
560; M. B a 1 i ń s k i, T. Lipiński, Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i staty-
stycznym opisana, t. I, Warszawa 1843, s. 559—594; T. Ś w i ęc k i, Opis Polski, t. I, Warszawa 1816, s. 304;
N i e s i e c k i, jw., t. I, Lipsk 1839—46, s. 207.
92 AMW, sygn.: IA/22, jw.; IA/125. Rachunki i tablice gospodarcze dóbr Belsk,Łazy, Łęczeszyce, Mogielnica
1785—1802.
153