DOI Artikel:
Lorentz, Stanisław: Wystawy obrazujące zniszczenia Warszawy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19582#0589
Muzeum Narodowego. W tym zespole przy redakcji tekstu największe zasługi położył kustosz
prof. dr Michał Walicki.
Rozpoczynał się przewodnik od wyjaśnienia, że Muzeum Narodowe występuje na wystawie
nie tylko w charakterze gospodarza. „Będąc centralnym muzeum Stolicy, narażone ono było na
szczególnie gwałtowne agresje. Przez jego mury przesunęło się tysiące eksponatów, zwożonych
przez okupanta przed dalszą wysyłką na zachód. Poniosło ono spośród wszystkich muzeów pol-
skich nie tylko najdotkliwsze straty, lecz widziało całą niemal martyrologię dawnej kultury
Stolicy. Jest zatem nasze Muzeum również jednym z głównych uczestników tego dramatu, którego
dzieje przewijają się przez jego sale”.
Pośrodku uporządkowanego głównego dziedzińca Muzeum, którędy prowadził wstęp na
wystawę, biła —jak przed wojną — fontanna, choć nieczynne były jeszcze w Warszawie wodocią-
gi. Stało się to możliwe dzięki specjalnej konstrukcji, wymyślonej i uruchomionej przez mechanika
Muzeum, Franciszka Juszczaka.
Wydawać by się mogło to wszystko prawie nieprawdopodobne i niemal dziwaczne. Ale tak
właśnie rozpoczynała się dla nas nowa epoka, w której wielkimi krokami mieliśmy najpierw od-
budować, by potem szybko rozpocząć nowy, wspaniały okres w dziejach Muzeum Narodowego
w Warszawie.
29 września 1945 roku otwarto w Muzeum Narodowym w Warszawie drugą wystawę pt.
Ruiny Warszawy, rysunki — akwarele — gwasze. „Założeniem wystawy było uzupełnienie poka-
zu «Warszawa oskarża» i spojrzenie na otaczającą nas rzeczywistość oczami artysty. Obiektyw
fotograficzny, mimo całą dokładność dokumentarną, nie jest w stanie pochwycić istoty dramatu
i zadowolić nas uczuciowo. Stać się to może tylko poprzez sztukę. Pragnienie otrzymania nie-
skażonego portretu obecnej Warszawy długo jeszcze będzie nas niepokoić i mimo mniej lub więcej
udane próby, wracać będziemy do tematu, tak bliskiego naszemu sercu.
Ważne jest poza tym utrwalenie tematu, który na niewielkiej przestrzeni czasu zasadniczym
ulegnie zmianom. Tragiczne kulisy dawnej Warszawy, zdradzające jeszcze wyraźnie charakter
miasta, mogą za rok stać się pozbawionym formy rumowiskiem. Stąd Komitet Wystawy «Warsza-
wa oskarża» łącznie z Akademią Sztuk Pięknych, Biurem Odbudowy Stolicy, Związkiem Polskich
Artystów Plastyków i Muzeum Narodowym, uznali za swój obowiązek zorganizowanie omawia-
nej wystawy, nie czekając na utworzenie bardziej do tego powołanych instytucji” napisano we
wstępie do katalogu, odbitego na powielaczu. Była to pierwsza wystawa sztuki współczesnej,
otwarta w Warszawie po zakończeniu działań wojennych. Eksponowano osiemdziesiąt
osiem prac. Do jury weszli: Piotr Biegański, Jan Cybis, Jerzy Sienkiewicz, Kazimierz Tomo-
rowicz.
Z okazji Pierwszego Kongresu Związków Zawodowych, z inicjatywy Departamentu Plastyki
Ministerstwa Kultury i Sztuki otwarto w listopadzie 1945 roku wystawę: Lata wojny w obrazach
i rysunkach, urządzoną przez Biuro Kongresu, Dyrekcję Muzeum Narodowego w Warszawie
i Związek Polskich Artystów Plastyków w Warszawie. Do jury powołani zostali artyści malarze
584
prof. dr Michał Walicki.
Rozpoczynał się przewodnik od wyjaśnienia, że Muzeum Narodowe występuje na wystawie
nie tylko w charakterze gospodarza. „Będąc centralnym muzeum Stolicy, narażone ono było na
szczególnie gwałtowne agresje. Przez jego mury przesunęło się tysiące eksponatów, zwożonych
przez okupanta przed dalszą wysyłką na zachód. Poniosło ono spośród wszystkich muzeów pol-
skich nie tylko najdotkliwsze straty, lecz widziało całą niemal martyrologię dawnej kultury
Stolicy. Jest zatem nasze Muzeum również jednym z głównych uczestników tego dramatu, którego
dzieje przewijają się przez jego sale”.
Pośrodku uporządkowanego głównego dziedzińca Muzeum, którędy prowadził wstęp na
wystawę, biła —jak przed wojną — fontanna, choć nieczynne były jeszcze w Warszawie wodocią-
gi. Stało się to możliwe dzięki specjalnej konstrukcji, wymyślonej i uruchomionej przez mechanika
Muzeum, Franciszka Juszczaka.
Wydawać by się mogło to wszystko prawie nieprawdopodobne i niemal dziwaczne. Ale tak
właśnie rozpoczynała się dla nas nowa epoka, w której wielkimi krokami mieliśmy najpierw od-
budować, by potem szybko rozpocząć nowy, wspaniały okres w dziejach Muzeum Narodowego
w Warszawie.
29 września 1945 roku otwarto w Muzeum Narodowym w Warszawie drugą wystawę pt.
Ruiny Warszawy, rysunki — akwarele — gwasze. „Założeniem wystawy było uzupełnienie poka-
zu «Warszawa oskarża» i spojrzenie na otaczającą nas rzeczywistość oczami artysty. Obiektyw
fotograficzny, mimo całą dokładność dokumentarną, nie jest w stanie pochwycić istoty dramatu
i zadowolić nas uczuciowo. Stać się to może tylko poprzez sztukę. Pragnienie otrzymania nie-
skażonego portretu obecnej Warszawy długo jeszcze będzie nas niepokoić i mimo mniej lub więcej
udane próby, wracać będziemy do tematu, tak bliskiego naszemu sercu.
Ważne jest poza tym utrwalenie tematu, który na niewielkiej przestrzeni czasu zasadniczym
ulegnie zmianom. Tragiczne kulisy dawnej Warszawy, zdradzające jeszcze wyraźnie charakter
miasta, mogą za rok stać się pozbawionym formy rumowiskiem. Stąd Komitet Wystawy «Warsza-
wa oskarża» łącznie z Akademią Sztuk Pięknych, Biurem Odbudowy Stolicy, Związkiem Polskich
Artystów Plastyków i Muzeum Narodowym, uznali za swój obowiązek zorganizowanie omawia-
nej wystawy, nie czekając na utworzenie bardziej do tego powołanych instytucji” napisano we
wstępie do katalogu, odbitego na powielaczu. Była to pierwsza wystawa sztuki współczesnej,
otwarta w Warszawie po zakończeniu działań wojennych. Eksponowano osiemdziesiąt
osiem prac. Do jury weszli: Piotr Biegański, Jan Cybis, Jerzy Sienkiewicz, Kazimierz Tomo-
rowicz.
Z okazji Pierwszego Kongresu Związków Zawodowych, z inicjatywy Departamentu Plastyki
Ministerstwa Kultury i Sztuki otwarto w listopadzie 1945 roku wystawę: Lata wojny w obrazach
i rysunkach, urządzoną przez Biuro Kongresu, Dyrekcję Muzeum Narodowego w Warszawie
i Związek Polskich Artystów Plastyków w Warszawie. Do jury powołani zostali artyści malarze
584