Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (31.1987)

czym miał być ten zespół (wraz z całymi zbiorami sztuki zdobniczej) w Muzeum Narodowym
w Warszawie. Jakie on ma wymogi materialne, i—jeśli tu wolno użyć takiego określenia —
prawa moralne do właściwej troski; jak tę troskę mu okazujemy. Czym mógłby być i czemu
miałby służyć w osobliwej, a ze społecznego punktu widzenia nader niewłaściwej, sytuacji zamknię-
cia go na stałe w magazynach muzealnych.

Zbiór ceramiki pozostający pod opieką Galerii Sztuki Zdobniczej Muzeum Narodowego
w Warszawie jest obecnie największym i najwszechstronniejszym w Polsce zespołem ceramiki
europejskiej. Przy tym, będąc położony centralnie w kraju (a nie bez tego, że przez swą sto-
łeczność uprzywilejowany był w możliwościach powiększania zasobu), znajduje się w korzystnym
sąsiedztwie innych znaczących zbiorów: głównie świetnych obiektów Oddziału w Wilanowie,
wzbogacającej się wciąż kolekcji zamkowej, innych muzeów Warszawy oraz znanych zbiorów
prywatnych. Liczba obiektów zbioru wynosi około 9000 (zatem nie jak czytamy w „Przewodniku
po muzeach i zbiorach w Polsce" z 1982 r. około 6700 sztuk6). Reprezentuje on tylko czasy
nowożytne, bowiem ceramiki antyczne i współczesne należą do właściwych galerii, zaś obiekty
dalekowschodnie i przykłady wzornictwa przemysłowego podlegają innym, wydzielonym jed-
nostkom Muzeum. Geograficzne jego ramy obejmują obszary od półwyspu Iberyjskiego po
Irkuck i od południa Włoch po Staffordshire w Anglii; czasowo zbiór obejmuje zespoły od
nielicznych przykładów późnośredniowiecznych po obiekty z XX wieku. W skład kolekcji wchodzi
majolika od renesansowej do historyzującej — nieborowskiej ; różne gatunki fajansów od Wa-
lencji po Ćmielów; kamionki nadreńskie, wedgwoodowskie, bolesławickie i ceyzikowe; por-
celany od Miśni i Sèvres do Korca i Wałbrzycha. Reprezentowane są bodaj wszelkie gatunki,
techniki i dekoracje — oraz ogromna różnorodność przedmiotów; są tu obiekty tak drobne jak
czarki czy fajki i tak olbrzymie jak architektonicznie rozbudowane piece, składające się z dzie-
siątków ozdobnych kafli, z których każdy stanowić może godny zainteresowania przedmiot.

Zbiór zawiera, co bardzo istotne na naszym gruncie, wielką liczbę przedmiotów „galeryjnych",
które chlubnie świadczyć mogłyby o zasobach naszego Muzeum i kraju — a są wśród nich unikaty
nie spotykane w zbiorach innych państw. Jak może niewiele innych, bogactwem swym i różno-
rodnością zespół ten pozwoliłby na stworzenie ekspozycji, w której nie tylko nie byłoby rażących
luk, ale która ofiarowywałaby publiczności muzealnej w miarę pełny pokaz ewolucji gatunków,
technik i dekoracji. Przedmioty wystawione pełniłyby funkcję wzorców dla kształcenia smaku —
a byłyby jednocześnie zajmującym świadectwem gustów ludzi różnych epok i szerokości geogra-
ficznych.

We wszystkich czasach przedmioty ceramiczne były nieodzowne człowiekowi; towarzyszyły
mu nie tylko jako naczynia, lecz i jako ozdoba wnętrz mieszkalnych, tych najbliższych nam

6 Lorentz, Przewodnik po muzeach, jw., s. 372.

80