Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (31.1987)

kierunkiem konserwatora Józefa Greina2, drugą Pracownia Konserwacji Malarstwa, zorganizo-
wana przez konserwatora Bohdana Marconiego3.

Tuż po wojnie, konserwację obrazów Muzeum Narodowego wykonywała w swojej prywatnej
pracowni Cecylia Kowalska4, jedna z niewielu w ówczesnej Polsce konserwatorów po studiach
specjalistycznych. U niej to w latach 1921—22 uczył się zawodu późniejszy profesor Bohdan
Marconi, wówczas młody plastyk, początkowo kierownik Pracowni Rysowników w Muzeum,
a w krotce potem Pracowni Konserwacji Malarstwa. Rozumiejąc ogromny zakres potrzeb
związanych z zagadnieniem szeroko pojętej konserwacji już wtedy inicjował współpracę z pla-
cówkami naukowymi, rentgenologami i fizykami. Pierwszy wprowadził szeroko ujętą doku-
mentację opisową i fotograficzną badanych i konserwowanych obiektów.

Pierwsze w Polsce próby zdjęć rentgenowskich obrazów przeprowadził już w г. 19335. Rent-
genogramy wykonane w 1935 r. podczas konserwacji obrazu na desce Madonna z Dzieciątkiem
i fundatorem Lubrańskim wykorzystano po raz pierwszy do określenia stanu oryginalnej poli-
chromii pod przemalowaniami6.

W czasie okupacji wykonał też, przy współpracy prof. Stefana Pieńkowskiego, pierwsze
w Polsce zdjęcia obrazów w podczerwieni. Już po II wojnie światowej, w 1947 r. w Pracowni
Konserwacji Malarstwa, przy Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków, mieszczącej
się w gmachu Zachęty, będąc jednocześnie kierownikiem Pracowni Konserwacji Malarstwa
w Muzeum Narodowym, zastosował opracowaną przez siebie metodę stereoskopową zdjęć
rentgenowskich dla obrazów na deskach, malowanych obustronnie7. W maju 1949 r. wspólnie
z prof. Witoldem Zawadowskim, dyrektorem Zakładu Rentgenowskiego UW przeprowadzili

2 Konserwator Józef Grein, pierwszy kierownik Pracowni Konserwacji Zdobnictwa jeszcze w siedzibie
Muzeum na Podwalu, specjalista w dziedzinie metali. Po drugiej wojnie światowej przechodzi do pracy w PPKZ
na stanowisko kierownika Pracowni Konserwacji Sztuki Zdobniczej, a w parę lat po utworzeniu Studium Konser-
watorskiego przy Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Warszawie, zostaje tam wykładowcą konserwacji sztuki
zdobniczej.

3G. Fremi-Labuda, Bohdan Marconi teoria i praktyka konserwatorska (Studia i Materiały PKZ).
s. 1—70.

4 Urodzona w Warszawie 25 października 1875 r. Po ukończeniu Szkoły Rysunków Gersona studiuje ma-
larstwo w Paryżu i w okresie przed I wojną światową odbywa studia i praktykę specjalistyczną w prywatnej pra-
cowni konserwatorskiej w Monachium. Po wojnie otwiera własną pracownię w Warszawie przy ul. Jasnej 13
m. 15. Tam przyjmuje do konserwacji obrazy z Muzeum Narodowego; świadczą o tym notatki na kartach doku-
mentacyjnych tych obiektów, przechowywane w Pracowni Konserwacji Malarstwa MNW. Od 1946 r. podejmuje
pracę w Pracowni Konserwacji Malarstwa Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków przy MKiS. Między
innymi bierze udział w konserwacji obrazów Matejki. Ostatnie lata spędza w Domu Matysiaków jako jedna
z pierwszych jego lokatorek. Umiera w 1972 r. 25 września.

5 Fremi-Labuda, jw., s. 19.

6 B. Marconi, Madonna z Dzieciątkiem i Fundatorem biskupem Lubrańskim, ze zbiorów MNW. Biuletyn
Historii Sztuki i Kultury, IV, 1935, nr 1, s. 44—50.

7 Fremi-Labuda, jw., s. 19—20.

162