DOI Artikel:
Goetel-Kopffowa, Maria: Michał Lanz z Kitzingen a krakowska grafika książkowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0061
biegu jego życia w Krakowie, co zostało uwzględnione na innym miejscu,
poprzestaniemy jedynie na przedstawieniu tych momentów, które przydatne
będą dla niniejszych rozważań.
Przekazy źródłowe dostarczają nam wiadomości, iż teść Lancza, Jan
Czimmerman, bogaty złotnik i burmistrz Krakowa, przechowywał w r. 1505
księgozbiór, zdeponowany u niego przez Jana z Oświęcimia 18) oraz, że
w r. 1503 Jan Haller występował jako rozjemca w jego kłopotach rodzin-
nych19). Znajomość Czimmermana z drukarzem krakowskim musiała być
bliską, skoro w r. 1517 pośredniczył w sprzedaży domu Mikołaja Kartownika
na rzecz Hallera 20), zaś w r. 1522 występował w roli arbitra w sporze pomię-
dzy Hallerem a jego księgarzem Rafałem Malanczyriskim 21). Można wysu-
nąć też przypuszczenie, nie potwierdzone co prawda dowodem źródłowym,
że młyn będący własnością Jana Czimmermana, zwolniony po jego śmierci
od miejskich opłat na mocy królewskiego przywileju22), mógł pracować
clła którejś z papierni krakowskich.
Nie pozbawiony znaczenia jest również fakt, iż mecenasem Lancza był
Jan Konarski, biskup krakowski, znany protektor Jana Hallera. Współpraca
Hallera z Konarskim wyrażała się nie tylko w edycji mszałów, lecz także
w realizacji nowatorskich pomysłów biskupa, o czym świadczy jedyny w Pol-
sce plakatowy nakład statutów synodalnych z r. 1509, będących patriotycz-
nym niemal manifestem Jana Konarskiego23). Poza wskazanymi już kontak-
tami Lancza z osobami oddziaływującymi na rozwój krakowskiej grafiki
książkowej, duże znaczenie dla naszych badań ma ustalenie funkcji, które
artysta sprawował na zamku królewskim. Tytuł królewskiego malarza, no-
szony przez Lancza od r. 1508 24), predysponował go z pewnością do wyko-
nywania szeregu kompozycji historycznych, o których monumentalnych
realizacjach wiemy m. i. z przekazów archiwalnych25).
Poprzestając na powyższych wzmiankach spróbujmy teraz hipotetycznie
naszkicować chronologiczny przebieg artystycznej działalności Michała Lan-
cza. W r. 1507 po przybyciu do Polski Lancz wykonał na zamówienie biskupa
Konarskiego obraz ś. Hieronima. Od r. 1508 do r. 1517 pracował nieprzer-
wanie przy dekoracji sal wawelskich. Z chwilą ukończenia dwóch skrzydeł
zamku i późniejszą przerwą w rozbudowie Wawelu Lancz rozpoczął inten-
sywniejszą pracę na terenie cechu, nie zrywając jednak kontaktu z dworem
królewskim. Wobec zmniejszonego zapotrzebowania na prace dekoratorskie,
18) J. Ptaśnik, Craconia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1932, s. 45- nr I04-
ls) Tenże, Crac. artif., s. 17, nr 46.
20) Tenże, Crac. irnpres., s. 80, nr 200.
21) Ibid. s. 99 nr 234.
22) Tenże, Crac. artif., s. 590, nr 1456.
23) J. Sawicki, Statuty synodalne krakowskie biskupa Jana Konarskiego z r. /JP9> Kraków 1945,5.32 i 39*
24) A. Chmiel, Wawel, Teka grona konserwatorów Galicji zachodniej, t. IV, Kraków 1903, s- 5-
25) St. Herbst i M. Walicki, Obraz bitwy pod Orszą, Rozpr. KHKS, t. I, Warszawa 1949, s. 52.
poprzestaniemy jedynie na przedstawieniu tych momentów, które przydatne
będą dla niniejszych rozważań.
Przekazy źródłowe dostarczają nam wiadomości, iż teść Lancza, Jan
Czimmerman, bogaty złotnik i burmistrz Krakowa, przechowywał w r. 1505
księgozbiór, zdeponowany u niego przez Jana z Oświęcimia 18) oraz, że
w r. 1503 Jan Haller występował jako rozjemca w jego kłopotach rodzin-
nych19). Znajomość Czimmermana z drukarzem krakowskim musiała być
bliską, skoro w r. 1517 pośredniczył w sprzedaży domu Mikołaja Kartownika
na rzecz Hallera 20), zaś w r. 1522 występował w roli arbitra w sporze pomię-
dzy Hallerem a jego księgarzem Rafałem Malanczyriskim 21). Można wysu-
nąć też przypuszczenie, nie potwierdzone co prawda dowodem źródłowym,
że młyn będący własnością Jana Czimmermana, zwolniony po jego śmierci
od miejskich opłat na mocy królewskiego przywileju22), mógł pracować
clła którejś z papierni krakowskich.
Nie pozbawiony znaczenia jest również fakt, iż mecenasem Lancza był
Jan Konarski, biskup krakowski, znany protektor Jana Hallera. Współpraca
Hallera z Konarskim wyrażała się nie tylko w edycji mszałów, lecz także
w realizacji nowatorskich pomysłów biskupa, o czym świadczy jedyny w Pol-
sce plakatowy nakład statutów synodalnych z r. 1509, będących patriotycz-
nym niemal manifestem Jana Konarskiego23). Poza wskazanymi już kontak-
tami Lancza z osobami oddziaływującymi na rozwój krakowskiej grafiki
książkowej, duże znaczenie dla naszych badań ma ustalenie funkcji, które
artysta sprawował na zamku królewskim. Tytuł królewskiego malarza, no-
szony przez Lancza od r. 1508 24), predysponował go z pewnością do wyko-
nywania szeregu kompozycji historycznych, o których monumentalnych
realizacjach wiemy m. i. z przekazów archiwalnych25).
Poprzestając na powyższych wzmiankach spróbujmy teraz hipotetycznie
naszkicować chronologiczny przebieg artystycznej działalności Michała Lan-
cza. W r. 1507 po przybyciu do Polski Lancz wykonał na zamówienie biskupa
Konarskiego obraz ś. Hieronima. Od r. 1508 do r. 1517 pracował nieprzer-
wanie przy dekoracji sal wawelskich. Z chwilą ukończenia dwóch skrzydeł
zamku i późniejszą przerwą w rozbudowie Wawelu Lancz rozpoczął inten-
sywniejszą pracę na terenie cechu, nie zrywając jednak kontaktu z dworem
królewskim. Wobec zmniejszonego zapotrzebowania na prace dekoratorskie,
18) J. Ptaśnik, Craconia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1932, s. 45- nr I04-
ls) Tenże, Crac. artif., s. 17, nr 46.
20) Tenże, Crac. irnpres., s. 80, nr 200.
21) Ibid. s. 99 nr 234.
22) Tenże, Crac. artif., s. 590, nr 1456.
23) J. Sawicki, Statuty synodalne krakowskie biskupa Jana Konarskiego z r. /JP9> Kraków 1945,5.32 i 39*
24) A. Chmiel, Wawel, Teka grona konserwatorów Galicji zachodniej, t. IV, Kraków 1903, s- 5-
25) St. Herbst i M. Walicki, Obraz bitwy pod Orszą, Rozpr. KHKS, t. I, Warszawa 1949, s. 52.