DOI Artikel:
Łabinowicz, Adam: Strzelba z końca XVI wieku ze Zbiorów Moszyńskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0072
ADAM ŁABINOWICZ
STRZELBA Z KOŃCA XVI WIEKU ZE ZBIORÓW MOSZYŃSKICH
Kolekcja broni Moszyńskich wchodząca w skład działu militariów Mu-
zeum Narodowego w Krakowie zawiera szereg cennych okazów przede
wszystkim broni palnej. Dobór jej wskazuje na to, że powstawała planowo,
posiada zaś okazy pierwszorzędne nie tylko z uwagi na wartość artystyczną,
ale znajdujemy w niej również szereg rzadkich obiektów ciekawych pod
względem konstrukcji.
Kolekcja ta stanowiła w swoim czasie własność Piotra Moszyńskiego 1),
który po osiedleniu się w Krakowie w r. 1840 umieścił ją w pałacu przy
ul. Lubicz 2) łącznie z bogatymi zbiorami starego srebra, szkła i obrazów
współczesnych sobie artystów. W zbiorze przeważa broń z wieku XVI, XVII
i XVIII, a zdarzają się również okazy z połowy w. XIX. Trudno na razie
stwierdzić, czy Moszyński był twórcą całej kolekcji, czy też była mu ona
przekazana drogą spadku rodzinnego i tylko przez niego uzupełniana. W każ-
dym razie były to znaczne zbiory i szeroko znane, skoro wspominają o nich
współcześni autorzy, jak Sobieszczański 3), Mączyński 4) czy Dębicki 5).
Posiadane okazy broni wypożyczał Moszyński na ówczesne wystawy,
jak np. na urządzoną przez Towarzystwo Naukowe w Krakowie w r. 1858/9
w pałacu Lubomirskich przy ul. ś. Jana, wystawę starożytności i zabytków
sztuki 6). Korzystał z tego zbioru Jan Matejko wypożyczając poszczególne
x) Piotr Moszyński urodził się w r. 1799 lub 1800 w Łoniowie w powiecie sandomierskim-
W r. 1823 został wybrany marszałkiem gubernialnym wołyńskim. W r. 1826 za należenie do Towa-
rzystwa Patriotycznego został aresztowany i osadzony w twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu,
zaś później zesłany na dziesięć lat do Tobolska. Zwolniony przez cara Mikołaja w r. 1834 powrócił
do Kijowa a w r. 1840 przeniósł się do Krakowa, gdzie rozwinął szeroką działalność filantropijną
i mecenasowską, opiekując się młodymi artystami oraz kolekcjonując dzieła sztuki. Zmarł w r. 1879.
2) Pałac ten, nabyty później przez Wołodkowiczów i przebudowany przez arch. Tadeusza
Stryjeńskiego, mieści obecnie urząd pocztowy nr 2.
3) Fr.Sobi eszczański, Wiadomości historyczne o sztukach w dawnej Polsce, t. II, Warszawa 1849,3.286.
4) J. Mączyński, Kraków dawny i teraźniejszy Z przeglądem jego okolic, Kraków 1854, s. 115.
5) L. Dębicki, Piotr Moszyński, wspomnienie pośmiertne, Kraków 1879, s- 17-
6) Por. Album fotograficzne wystawy starożytności i zabytków sztuki, urządzonej przez c. k. Towarzy-
stwo Naukowe w Krakowie i8y8jg, wykonane w zakładzie Karola Beyera (ulica Krakowskie Przedmieście
nr 389 w Warszawie).
5*
67
STRZELBA Z KOŃCA XVI WIEKU ZE ZBIORÓW MOSZYŃSKICH
Kolekcja broni Moszyńskich wchodząca w skład działu militariów Mu-
zeum Narodowego w Krakowie zawiera szereg cennych okazów przede
wszystkim broni palnej. Dobór jej wskazuje na to, że powstawała planowo,
posiada zaś okazy pierwszorzędne nie tylko z uwagi na wartość artystyczną,
ale znajdujemy w niej również szereg rzadkich obiektów ciekawych pod
względem konstrukcji.
Kolekcja ta stanowiła w swoim czasie własność Piotra Moszyńskiego 1),
który po osiedleniu się w Krakowie w r. 1840 umieścił ją w pałacu przy
ul. Lubicz 2) łącznie z bogatymi zbiorami starego srebra, szkła i obrazów
współczesnych sobie artystów. W zbiorze przeważa broń z wieku XVI, XVII
i XVIII, a zdarzają się również okazy z połowy w. XIX. Trudno na razie
stwierdzić, czy Moszyński był twórcą całej kolekcji, czy też była mu ona
przekazana drogą spadku rodzinnego i tylko przez niego uzupełniana. W każ-
dym razie były to znaczne zbiory i szeroko znane, skoro wspominają o nich
współcześni autorzy, jak Sobieszczański 3), Mączyński 4) czy Dębicki 5).
Posiadane okazy broni wypożyczał Moszyński na ówczesne wystawy,
jak np. na urządzoną przez Towarzystwo Naukowe w Krakowie w r. 1858/9
w pałacu Lubomirskich przy ul. ś. Jana, wystawę starożytności i zabytków
sztuki 6). Korzystał z tego zbioru Jan Matejko wypożyczając poszczególne
x) Piotr Moszyński urodził się w r. 1799 lub 1800 w Łoniowie w powiecie sandomierskim-
W r. 1823 został wybrany marszałkiem gubernialnym wołyńskim. W r. 1826 za należenie do Towa-
rzystwa Patriotycznego został aresztowany i osadzony w twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu,
zaś później zesłany na dziesięć lat do Tobolska. Zwolniony przez cara Mikołaja w r. 1834 powrócił
do Kijowa a w r. 1840 przeniósł się do Krakowa, gdzie rozwinął szeroką działalność filantropijną
i mecenasowską, opiekując się młodymi artystami oraz kolekcjonując dzieła sztuki. Zmarł w r. 1879.
2) Pałac ten, nabyty później przez Wołodkowiczów i przebudowany przez arch. Tadeusza
Stryjeńskiego, mieści obecnie urząd pocztowy nr 2.
3) Fr.Sobi eszczański, Wiadomości historyczne o sztukach w dawnej Polsce, t. II, Warszawa 1849,3.286.
4) J. Mączyński, Kraków dawny i teraźniejszy Z przeglądem jego okolic, Kraków 1854, s. 115.
5) L. Dębicki, Piotr Moszyński, wspomnienie pośmiertne, Kraków 1879, s- 17-
6) Por. Album fotograficzne wystawy starożytności i zabytków sztuki, urządzonej przez c. k. Towarzy-
stwo Naukowe w Krakowie i8y8jg, wykonane w zakładzie Karola Beyera (ulica Krakowskie Przedmieście
nr 389 w Warszawie).
5*
67