DOI article:
Urbanowicz-Bujańska, Jadwiga: Ołtarz ze sceną Ecce Homo z fary krośnieńskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0083
Wiadomo, że ołtarz ten znajdował się do r. 1898 w farze krośnieńskiej,
gdzie stał po stronie epistoły obok wielkiego ołtarza5 6). Z listu W. L. Bołoz-
Antoniewicza, pisanego dnia 17 V 1914 do dyrektora Kopery wynika, że
w czasie restauracji fary w r. 1899 wspomniany ołtarz został przeniesiony
za zezwoleniem konserwatora T. Stryjeńskiego do kaplicy ś. Anny i pozo-
stawał tam do lipca r. 1912. „Wonczas ks. A. Koleński (ówczesny proboszcz
fary — przyp. aut.) kazał zerwać dawną posadzkę, a dał nową płytkową,
robotnicy wtedy siekierami poczęli rozbierać wiekowe ołtarzyki, tak że
niektóre rzeźby uległy zniszczeniu, próchniejące części odpadły44 6). Stamtąd
przeniesiono ołtarzyk cło pomieszczenia nad zakrystią, tzw. skarbca, skąd,
jak wspomniano, zabrany został do Muzeum w r. 1915 7). Zdjęcie, wykonane
w czasie gdy ołtarz znajdował się w farze, pozwala stwierdzić stan poprzedni
(ryc. 48); poza brakiem balasek brak jest kartusza obramiającego medalion
w nasadzie ołtarza oraz kilku szczegółów.
Publikacje dotyczące fary krośnieńskiej wymieniają jako fundatorkę ołtarza
na jednym miejscu Zofię z Bobrku Skotnicką, wdowę po kasztelanie poła-
nieckim, rezydującą na zamku w Odrzykoniu 8), i równocześnie podają jako
fundatorów bez podania bliższych szczegółów, w ogóle Skotnickich 9). Jak
wynika z epitafium znajdującego się w farze, mąż Zofii —Jan zmarł 10 lipca
r. 1621 10 * 12). Akt, podpisany przez Zofię Skotnicką dnia 7 stycznia r. 1622,
dotyczący fundacji altarzysty przy wyżej wymienionym ołtarzu, potwiedza
istnienie obiektu już na początku r. 1622, określa przy tym miejsce:... „Altaris
circa magnum altare ad meridiem in Ecclesia parochiali in Civitate Krosno sub
titulo Ecce Homo existentis... “n), z czego wynika, że ołtarz pod wezwaniem
Ecce Homo znajdował się po południowej stronie koło wielkiego ołtarza
w kościele parafialnym m. Krosna. W cytowanym już wyżej liście W. L. Bołoz-
Antoniewicza mówi się co prawda „...Ecce Homo fundowany przez Zofię
z Ligęzów Janową Skotnicką h. Grzymała dnia 5 I 162244 12), ale przyjąć
należy, że autor listu musiał się pomylić, bo skoro ołtarz już wtedy znajdował
się w farze, musiał być fundowany wcześniej. Jeżeli przyjmiemy, że praca
5) Wł. Sarna, Opis powiatu krośnieńskiego pod względem geogrąficzno-historycznym, Przemyśl 1898,
s. 263.
6) List W. L. Bołoz-Antoniewicza do dyrektora F. Kopery, Akta Muz. Nar. w Krakowie, nr 7119.
7) List ks. A. Koleńskiego do dyrektora F. Kopery z dnia 21 IX 1915: Wszystkie stare rzeczy
wartościowe w szczególności 3 ołtarze, obrazy, rzeźby itp. postanowiłem za zgodą X. Biskupa
i prezesa miasta oddać Muzeum Krajowemu..." Akta Muz. Nar. w Krakowie, nr 7416.
8) Wł. Sarna, op. cit. s. 264. — Tenże, O farze i dzwonach krośnieńskich, Lwów 1890, s. 14.
(Odbitka z Gwiazdy Katolickiej).
9) Tenże, Opis powiatu krośnieńskiego..., s. 264.
10) Ibid. s. 261—-262.
u) Ołtarz Ecce Homo i Rorantyści, Archiw. Diec. w Przemyślu, t. 1016 Krosno 4 (Wyciąg z w/w aktu
zawdzięczam ks. J. Kwołkowi, dyr. Arch. Diec. w Przemyślu).
12) Zob. przyp. 6.
78
gdzie stał po stronie epistoły obok wielkiego ołtarza5 6). Z listu W. L. Bołoz-
Antoniewicza, pisanego dnia 17 V 1914 do dyrektora Kopery wynika, że
w czasie restauracji fary w r. 1899 wspomniany ołtarz został przeniesiony
za zezwoleniem konserwatora T. Stryjeńskiego do kaplicy ś. Anny i pozo-
stawał tam do lipca r. 1912. „Wonczas ks. A. Koleński (ówczesny proboszcz
fary — przyp. aut.) kazał zerwać dawną posadzkę, a dał nową płytkową,
robotnicy wtedy siekierami poczęli rozbierać wiekowe ołtarzyki, tak że
niektóre rzeźby uległy zniszczeniu, próchniejące części odpadły44 6). Stamtąd
przeniesiono ołtarzyk cło pomieszczenia nad zakrystią, tzw. skarbca, skąd,
jak wspomniano, zabrany został do Muzeum w r. 1915 7). Zdjęcie, wykonane
w czasie gdy ołtarz znajdował się w farze, pozwala stwierdzić stan poprzedni
(ryc. 48); poza brakiem balasek brak jest kartusza obramiającego medalion
w nasadzie ołtarza oraz kilku szczegółów.
Publikacje dotyczące fary krośnieńskiej wymieniają jako fundatorkę ołtarza
na jednym miejscu Zofię z Bobrku Skotnicką, wdowę po kasztelanie poła-
nieckim, rezydującą na zamku w Odrzykoniu 8), i równocześnie podają jako
fundatorów bez podania bliższych szczegółów, w ogóle Skotnickich 9). Jak
wynika z epitafium znajdującego się w farze, mąż Zofii —Jan zmarł 10 lipca
r. 1621 10 * 12). Akt, podpisany przez Zofię Skotnicką dnia 7 stycznia r. 1622,
dotyczący fundacji altarzysty przy wyżej wymienionym ołtarzu, potwiedza
istnienie obiektu już na początku r. 1622, określa przy tym miejsce:... „Altaris
circa magnum altare ad meridiem in Ecclesia parochiali in Civitate Krosno sub
titulo Ecce Homo existentis... “n), z czego wynika, że ołtarz pod wezwaniem
Ecce Homo znajdował się po południowej stronie koło wielkiego ołtarza
w kościele parafialnym m. Krosna. W cytowanym już wyżej liście W. L. Bołoz-
Antoniewicza mówi się co prawda „...Ecce Homo fundowany przez Zofię
z Ligęzów Janową Skotnicką h. Grzymała dnia 5 I 162244 12), ale przyjąć
należy, że autor listu musiał się pomylić, bo skoro ołtarz już wtedy znajdował
się w farze, musiał być fundowany wcześniej. Jeżeli przyjmiemy, że praca
5) Wł. Sarna, Opis powiatu krośnieńskiego pod względem geogrąficzno-historycznym, Przemyśl 1898,
s. 263.
6) List W. L. Bołoz-Antoniewicza do dyrektora F. Kopery, Akta Muz. Nar. w Krakowie, nr 7119.
7) List ks. A. Koleńskiego do dyrektora F. Kopery z dnia 21 IX 1915: Wszystkie stare rzeczy
wartościowe w szczególności 3 ołtarze, obrazy, rzeźby itp. postanowiłem za zgodą X. Biskupa
i prezesa miasta oddać Muzeum Krajowemu..." Akta Muz. Nar. w Krakowie, nr 7416.
8) Wł. Sarna, op. cit. s. 264. — Tenże, O farze i dzwonach krośnieńskich, Lwów 1890, s. 14.
(Odbitka z Gwiazdy Katolickiej).
9) Tenże, Opis powiatu krośnieńskiego..., s. 264.
10) Ibid. s. 261—-262.
u) Ołtarz Ecce Homo i Rorantyści, Archiw. Diec. w Przemyślu, t. 1016 Krosno 4 (Wyciąg z w/w aktu
zawdzięczam ks. J. Kwołkowi, dyr. Arch. Diec. w Przemyślu).
12) Zob. przyp. 6.
78