Muzeum Narodowe <Krakau> [Hrsg.]: Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie (4.1954-55(1956))

W przeciwieństwie clo świeckich, wszystkie sceny biblijne mają za tło
krajobraz, którego motywem przewodnim bywa w przeważającej większości
wypadków sylweta obronnego miasta o gęstej zabudowie, z domami o wyso-
kich szczytach, z kościołami, spichlerzami, z zamkami na skalistych wy-
brzeżach. Ku miastom wyłaniającym się z oddali prowadzi czasem kręta,
ginąca gdzieś rzeka z mostami, młynami wodnymi i z pływającymi bar-
kami. Innym razem rzekę zastępuje droga, przechodząca przez sfalowany

Ryc. 66. Śmierć biedaka, płycina w drzwiczkach sekretarzyka z r. 1648.

teren pierwszego planu, przerywany sylwetami samotnych drzew, sięgających
swymi koronami górnych krawędzi obrazu. Występujący samoistnie obok
przedstawień religijnych, nieliczny lecz jakże dosadny sztafaż rodzajowy,
związany z życiem plebejskim, uzupełnia znakomicie tło krajobrazowe.
Czasem jest to wędrówka chłopów na targ, to znowu kąpiel w rzece (ryc. 80),
wypas owiec na podmiejskich łąkach (ryc. 83) albo też sąsiedzkie spotkanie.
O ile w zespole pierwszym zachodziła niezaprzeczalna przewaga kompozycji
figuralnej nad tłem, to w zespole drugim wchodzi w grę zjawisko odwrotne.
Komponowanie scen figuralnych po przekątni dużych płaszczyzn spowodo-
wało, że pejzażowe tła urosły do rzędu autonomicznych obrazów z własnym
sztafażem. Egzotyczne stroje biblijnych bohaterów, kaftany i bufiaste spodnie
n mężczyzn oraz długie, układające się na kształt draperii suknie niewiast

112