DOI Artikel:
Gołaszewski, Tadeusz: Zsada Atrakcyjnos̄ci w Andragogice
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0234
Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na to, że zasada atrakcyjności
uzależniona jest od typu odbiorcy, jego wieku i środowiska społecznego
w jakim żyje. Jest rzeczą oczywistą, że co innego będzie atrakcyjne dla
dziecka w wieku przedszkolnym, ucznia szkoły podstawowej, ucznia
szkoły średniej i człowieka dorosłego. Podobnie inna jest sytuacja, gdy
ma się do czynienia z osobami pochodzącymi ze wsi, z małego miasteczka
czy z wielkiego miasta. Sprawy związane z pracą z dziećmi to odrębny
temat, my zajmiemy się wyłącznie dorosłymi, biorąc pod uwagę ich po-
chodzenie środowiskowe.
Na stworzenie metodyki upowszechniania kultury w muzealnictwie
pozwolą dopiero szczegółowe badania, a także doświadczenie uzyskane
w bezpośredniej działalności, obecnie wskażemy jedynie na niektóre
sprawy, łączące się z zasadą atrakcyjności, jak one się rysują w obserwacji
obejmującej ogólne warunki muzealnictwa. Uwagi ujęte zostaną w formę
postulatów, by podkreślić praktyczny charakter niniejszych rozważań.
Im środowisko jest mniej przygotowane do przyjęcia proponowanych
mu w działalności nowych wartości, tym bardziej wyraziste powinny być
bodźce, które mają w środowisku tym oddziałać. Innymi słowy: elementy
wyraziste posiadają walor atrakcyjności działający z siłą odwrotnie pro-
porcjonalną do poziomu kulturalnego środowiska: im niższy poziom kul-
turalny tym bardziej wyraziste elementy są pożądane. Na przykład w śro-
dowisku wiejskim będą zwracać uwagę i budzić zainteresowanie kolory
jaskrawe, kreska gruba, przejrzysta kompozycja, łatwo uchwytny temat,
dzieło sztuki pokazane na tle kontrastującym itp. Natomiast w środowisku
mającym już tzw. obycie ze sztuką, czy z wartościami kultury w ogóle,
bodźce wyraziste mogą być odczute jako rażące, „ordynarne”, i przez to
budzić niechęć.
Element rozrywkowy, odprężający jest niezbędny w pracy wychowaw-
czej w każdym środowisku, a rozrywka posiada siłę przyciągania. Pamiętać
oczywiście należy o tym, że — zależnie od środowiska — różne rodzaje
rozrywek bywają bardziej lub mniej atrakcyjne. Pracownik muzealny,
który układa scenariusz, a także pracownik muzealnej służby naukowo-
oświatowej musi pamiętać o zasadzie odprężania publiczności korzystają-
cej z muzeum. Gdy np. muzeum czy pojedyńcza ekspozycja nie posiada
eksponatów mogących wywołać uśmiech, gdy wszystko, co jest wysta-
wione, wymaga dużego napięcia umysłowego, wówczas tego rodzaju eks-
pozycja wzbudzi u znacznej większości zwiedzających, a zwłaszcza u nie-
przygotowanych do takich przeżyć, poczucie niechęci. Nie wolno zapomi-
nać o tym, że zbyt długo trwający wysiłek powoduje zmęczenie i wymaga
odpoczynku, ten zaś w warunkach muzealnych może dać element rozryw-
kowy, odprężający, np. obraz o bardzo przejrzystej, pogodnej tematyce,
odpowiednio dobrany komentarz itp.
229
uzależniona jest od typu odbiorcy, jego wieku i środowiska społecznego
w jakim żyje. Jest rzeczą oczywistą, że co innego będzie atrakcyjne dla
dziecka w wieku przedszkolnym, ucznia szkoły podstawowej, ucznia
szkoły średniej i człowieka dorosłego. Podobnie inna jest sytuacja, gdy
ma się do czynienia z osobami pochodzącymi ze wsi, z małego miasteczka
czy z wielkiego miasta. Sprawy związane z pracą z dziećmi to odrębny
temat, my zajmiemy się wyłącznie dorosłymi, biorąc pod uwagę ich po-
chodzenie środowiskowe.
Na stworzenie metodyki upowszechniania kultury w muzealnictwie
pozwolą dopiero szczegółowe badania, a także doświadczenie uzyskane
w bezpośredniej działalności, obecnie wskażemy jedynie na niektóre
sprawy, łączące się z zasadą atrakcyjności, jak one się rysują w obserwacji
obejmującej ogólne warunki muzealnictwa. Uwagi ujęte zostaną w formę
postulatów, by podkreślić praktyczny charakter niniejszych rozważań.
Im środowisko jest mniej przygotowane do przyjęcia proponowanych
mu w działalności nowych wartości, tym bardziej wyraziste powinny być
bodźce, które mają w środowisku tym oddziałać. Innymi słowy: elementy
wyraziste posiadają walor atrakcyjności działający z siłą odwrotnie pro-
porcjonalną do poziomu kulturalnego środowiska: im niższy poziom kul-
turalny tym bardziej wyraziste elementy są pożądane. Na przykład w śro-
dowisku wiejskim będą zwracać uwagę i budzić zainteresowanie kolory
jaskrawe, kreska gruba, przejrzysta kompozycja, łatwo uchwytny temat,
dzieło sztuki pokazane na tle kontrastującym itp. Natomiast w środowisku
mającym już tzw. obycie ze sztuką, czy z wartościami kultury w ogóle,
bodźce wyraziste mogą być odczute jako rażące, „ordynarne”, i przez to
budzić niechęć.
Element rozrywkowy, odprężający jest niezbędny w pracy wychowaw-
czej w każdym środowisku, a rozrywka posiada siłę przyciągania. Pamiętać
oczywiście należy o tym, że — zależnie od środowiska — różne rodzaje
rozrywek bywają bardziej lub mniej atrakcyjne. Pracownik muzealny,
który układa scenariusz, a także pracownik muzealnej służby naukowo-
oświatowej musi pamiętać o zasadzie odprężania publiczności korzystają-
cej z muzeum. Gdy np. muzeum czy pojedyńcza ekspozycja nie posiada
eksponatów mogących wywołać uśmiech, gdy wszystko, co jest wysta-
wione, wymaga dużego napięcia umysłowego, wówczas tego rodzaju eks-
pozycja wzbudzi u znacznej większości zwiedzających, a zwłaszcza u nie-
przygotowanych do takich przeżyć, poczucie niechęci. Nie wolno zapomi-
nać o tym, że zbyt długo trwający wysiłek powoduje zmęczenie i wymaga
odpoczynku, ten zaś w warunkach muzealnych może dać element rozryw-
kowy, odprężający, np. obraz o bardzo przejrzystej, pogodnej tematyce,
odpowiednio dobrany komentarz itp.
229