DOI Artikel:
Dzieduszycki, Antoni: Obrazy Alessandra Magasca w Zbiorach Polskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0249
tomiast Ruiny z żołnierzami oraz Śpiewaka i szarlatana uważa za nieco
późniejsze 25 26.
Nasz obraz, mimo że jest bardziej zbliżony do dwóch pierwszych, wy-
kazuje zarazem pewne odchylenia od nich, jak przewagę akcentów wer-
tykalnych, rozbudowanie „kompozycji teatralnej”, wzbogacenie układu,
który jednak pozostaje zwarty i przejrzysty 2C, co znowu różni nasz obraz
od obrazów weneckich, w których zaznacza się silne rozczłonkowanie kom-
pozycji i przewaga elementów architektury nad małymi postaciami ludzi.
Te ostatnie cechy są charakterystyczne dla końca drugiego okresu twór-
czości Magnasca i szczególnie silnie występują w tych obrazach, na ogół
mniej wybitnych, w których stwierdzono współpracę innych malarzy
(pejzażystów). Tak więc wydaje się, że obraz Cyganie w ruinach ze zbio-
rów Muzeum Narodowego w Warszawie stanowi ogniwo łączące grupę
obrazów z Uffiziów i z Wenecji, co pozwala określić czas jego powstania
na lata około 1704—1707. Trzeba przyjąć, że należy on chyba do najwy-
bitniejszych dzieł drugiego okresu twórczości Magnasca 27 i stanowi jakby
popis warsztatowych umiejętności artysty.
III. WĘDRROWNY GRAJEK I LATARNIA MAGICZNA
Zagadnienie jednolitego potraktowania człowieka i otaczającej go przy-
rody wyraźnie występuje w dwu obrazach: Wędrowny grajek i Latarnia
magiczna 28.
Pierwszy obraz (fig. 2) przedstawia wędrownego grajka i jego towa-
rzysza karła, którzy zatrzymali się wśród drzew, otoczeni przez grupę
wyrostków.
Ogromna postać grajka siedzącego po prawej stronie obrazu wraz z po-
stacią karła uformowana jest z nastrzępionych, jasnych plam farby. Ich
nieokreślony kontur zlewa się miejscami z burozielonym tłem zarośli. Je-
dynym bardziej określonym elementem kolorystycznym jest brudnonie-
bieska plama stroju karła. Grupę tę otaczają półkolem postacie chłopców
po lewej stronie obrazu. Trzy z nich, wyraźnie podkreślone światłem
i barwą, tworzą ciąg wznoszący się w górę wygiętą linią łuku. Przebiega
25 M o r a s s i, o. c., s. 20.
26 D e 1 o g u, o. c., s. 84: „Non vedo nella matura produzione dei Magnasco altra
linea cosi serena di composizione, ne un ritmo verticale constante di corpi umani
e architetture”.
27 Por. przypis 26.
28 Olejne na płótnie o wymiarach 44,7X34,5 cm, oba nie sygnowane. Własność
Muzeum Narodowego w Warszawie nr inw. 645 i 646. Obrazy te należały do Tadeusza
Zielińskiego w Kielcach, a w r. 1899 nabyte zostały do zbiorów Muzeum.
244
późniejsze 25 26.
Nasz obraz, mimo że jest bardziej zbliżony do dwóch pierwszych, wy-
kazuje zarazem pewne odchylenia od nich, jak przewagę akcentów wer-
tykalnych, rozbudowanie „kompozycji teatralnej”, wzbogacenie układu,
który jednak pozostaje zwarty i przejrzysty 2C, co znowu różni nasz obraz
od obrazów weneckich, w których zaznacza się silne rozczłonkowanie kom-
pozycji i przewaga elementów architektury nad małymi postaciami ludzi.
Te ostatnie cechy są charakterystyczne dla końca drugiego okresu twór-
czości Magnasca i szczególnie silnie występują w tych obrazach, na ogół
mniej wybitnych, w których stwierdzono współpracę innych malarzy
(pejzażystów). Tak więc wydaje się, że obraz Cyganie w ruinach ze zbio-
rów Muzeum Narodowego w Warszawie stanowi ogniwo łączące grupę
obrazów z Uffiziów i z Wenecji, co pozwala określić czas jego powstania
na lata około 1704—1707. Trzeba przyjąć, że należy on chyba do najwy-
bitniejszych dzieł drugiego okresu twórczości Magnasca 27 i stanowi jakby
popis warsztatowych umiejętności artysty.
III. WĘDRROWNY GRAJEK I LATARNIA MAGICZNA
Zagadnienie jednolitego potraktowania człowieka i otaczającej go przy-
rody wyraźnie występuje w dwu obrazach: Wędrowny grajek i Latarnia
magiczna 28.
Pierwszy obraz (fig. 2) przedstawia wędrownego grajka i jego towa-
rzysza karła, którzy zatrzymali się wśród drzew, otoczeni przez grupę
wyrostków.
Ogromna postać grajka siedzącego po prawej stronie obrazu wraz z po-
stacią karła uformowana jest z nastrzępionych, jasnych plam farby. Ich
nieokreślony kontur zlewa się miejscami z burozielonym tłem zarośli. Je-
dynym bardziej określonym elementem kolorystycznym jest brudnonie-
bieska plama stroju karła. Grupę tę otaczają półkolem postacie chłopców
po lewej stronie obrazu. Trzy z nich, wyraźnie podkreślone światłem
i barwą, tworzą ciąg wznoszący się w górę wygiętą linią łuku. Przebiega
25 M o r a s s i, o. c., s. 20.
26 D e 1 o g u, o. c., s. 84: „Non vedo nella matura produzione dei Magnasco altra
linea cosi serena di composizione, ne un ritmo verticale constante di corpi umani
e architetture”.
27 Por. przypis 26.
28 Olejne na płótnie o wymiarach 44,7X34,5 cm, oba nie sygnowane. Własność
Muzeum Narodowego w Warszawie nr inw. 645 i 646. Obrazy te należały do Tadeusza
Zielińskiego w Kielcach, a w r. 1899 nabyte zostały do zbiorów Muzeum.
244