Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (3.1965)

170

MUZEUM ŚLĄSKIE W LATACH 1957—1961

niejszym, aczkolwiek niepełnym, obrazem działalności
naukowo-badawczej Muzeum Śląskiego są od 1959 r.
trzy jego podstawowe wydawnictwa: Roczniki Sztuki
Śląskiej, Roczniki Etnografii Śląskiej i roczniki ar-
cheologiczne Silesia Antiąua K

Wyniki prac naukowych prowadzonych przy
okazji urządzanych wystaw, zawierają wydawane
przez Muzeum katalogii, przewodniki i informatory,
których liczba do 1961 r. przekroczyła 50 pozycji.

Prace naukowo-badawcze objęły, jak już wspom-
niano, cztery rozległe grupy tematyczne: sztukę, his-
torię, archeologię i etnografię — reprezentowane przez
podstawowe działy muzealne — z uwzględnieniem
przede wszystkim ich lokalnej, śląskiej specyfiki2.

W zakresie badań nad sztuką szereg prac po-
święcono malarstwu, zarówno dawnemu (śląskie
epitafia renesansowe, malarstwo Willmanna), jak
i nowszemu (twórczość Reichana, Leopolskiego, Ole-
wińskiego) oraz współczesnej twórczości artystów
z ośrodka wrocławskiego (Grupa X, Grupa 8, Gep-
pert, Dawscy, Janisch, Gielniak). W zakresie śląskiej
rzeźby gotyckiej badania objęły krąg Madonn na lwie
i śląskie filiacje rzeźby stwoszowskiej. Podjęte zaś
w związku z utworzeniem Działu Śląskiej Sztuki No-
wożytnej studia nad sztuką śląskiego renesansu i ba-
roku pozwoliły uzupełnić luki w dawniejszych bada-
niach i ustalić atrybucje szeregu dzieł dotąd anoni-
mowych. Kontynuowano prowadzone dawniej badania
w zakresie technik artystycznych (konwisarstwo, zdob-
nictwo szkła, intarsja) oraz w zakresie niektórych
grup zabytkowych (zegary, stroje, sztuka Dalekiego
Wschodu).

Badania archeologiczne dotyczyły kilkudzie-
sięciu stanowisk śląskich, obejmujących osady i cmen-
tarzyska od młodszej epoki kamienia po wczesne śred-
niowiecze. Osobną pozycję stanowią monograficzne
opracowania kultury unietyckiej, badania produkcji
żelaza na Śląsku i opracowanie grodziska w Ryczy-
nie.

Prace z zakresu historii, podejmowane prawie
wyłącznie w związku z organizacją i kolejnymi reor-
ganizacjami dwóch wielkich wystaw historycznych:
Dziesięć Wieków Śląska i Wrocław Średniowiecz-
ny, dotyczyły głównie historii miast śląskich na tle
przeobrażeń politycznych, gospodarczych i społecz-
nych. Ostatni okres dziejów Śląska w Polsce Ludowej
dwukrotnie był przedmiotem zespołowych opracowań
przy okazji wystaw na 10-lecie i 15-lecie powrotu
Śląska do Polski.

Etnograficzne badania terenowe, zarówno
stacjonarne, jak i zwiadowcze, objęły szereg dalszych
powiatów Dolnego Śląska, a zgromadzone zbiory w
kilku liczniej reprezentowanych kategoriach zostały
już opracowane (śląskie malarstwo ludowe na szkle,
śląska rzeźba ludowa, kultura materialna wsi dolno-
śląskiej). Osobnym przedmiotem badań było drew-

1 Ostatnie wydawnictwo stanowi obecnie organ
Muzeum Archeologicznego, powstałego w r. 1962
w wyniku usamodzielnienia się byłego Działu Ar-
cheologicznego.

2 Szczegółowe omówienie prac naukowych, jak
i innych dziedzin działalności muzealnej znajdzie czy-
telnik w części poświęconej poszczególnym działom
i pracowniom Muzeum.

niane budownictwo sakralne na Dolnym Śląsku opra-
cowane w oparciu o inwentaryzację zabytków i studia
źródłowe.

Działalność wystawiennicza. W cało-
kształcie działalności muzealnej, a zwłaszcza w jej
części usługowej, wystawiennictwo zajmuje dominu-
jącą pozycję. Wystawy są bowiem ostatecznym rezul-
tatem większości prac naukowych i organizacyjnych
podejmowanych przez Muzeum, a jednocześnie sta-
nowią najlepszy sprawdzian efektywności pracy ze-
społu muzealnego. Zarówno wystawy stałe, jak i zmie-
niające się wystawy czasowe, a wreszcie wystawy ob-
jazdowe i oświatowe — składają się na podstawowy
dorobek Muzeum, świadczący o jego roli i udziale
w życiu kulturalnym regionu. Z tego też względu
w części szczegółowej niniejszego sprawozdania właś-
nie wystawom poświęcono wiele uwagi przy omawia-
niu prac poszczególnych działów, uwzględniając obok
wartości dorobku naukowego wystaw i stopnia od-
działywania społecznego również wartości wystaw
w sensie muzealnym, przez co należy rozumieć twór-
czy niejednokrotnie wkład organizatorów w dzieło
samej techniki wystawowej, mający znaczenie w ogól-
nym dorobku praktyki muzealnej.

Tu natomiast wypadnie omówić ogólnie akcję
wystawienniczą Muzeum Śląskiego i warunki, w ja-
kich się ona rozwijała w latach 1957—1961.

Zamieszczony w aneksie wykaz 103 wystaw cza-
sowych, własnych i obcych, udostępnionych w salach
Muzeum Śląskiego w omawianym pięcioleciu, uka-
zuje stały wzrost liczby wystaw i coraz atrakcyjniej-
szy ich dobór tematyczny. Najwięcej, bo 46 wystaw,
poświęconych było sztuce współczesnej, reprezento-
wanej na wystawach indywidualnych i zbiorowych
przez twórczość współcześnie żyjących artystów plas-
tyków — głównie malarstwo. Sztuce dawnej poświę-
cono 20 wystaw. Historycznych wystaw było 8, etno-
graficznych 5, archeologicznych 3. Wystaw fotogra-
fiki było 7. Różnych innych 11, w tym kilka mło-
dzieżowych (rysunki dzieci szkolnych). Tematyce mu-
zealnej poświęcono 3 wystawy.





Zorganizowane przez,:





Rok

Ilość
wy-
staw

Mu-
zeum
Ślą-
skie

Inne in-
stytucje

Muzeum
Sl. wspól-
nie z inn.
insty-
tucjami

Ilość
sal

Dni
otwarcia

1957

13

4

8

1

53

606

1958

20

10

5

5

82

418

1959

23

5

16

2

89

620

1960

27

8

16

3

110

1002

1961

20

5

13

2

76

629



103

32

58

13

410

3275

Statystyka wystaw czasowych w latach 1957—1961

Niewątpliwy wpływ częstości i atrakcyjności wy-
staw zmiennych na kształtowanie się frekwencji był
bodźcem do pozyskiwania coraz to nowych wystaw
i poszukiwania nowych możliwości lokalowych dla ich
ekspozycji. Stały lokal na wystawy czasowe, obejmu-
jący 7 sal na parterze gmachu głównego, przestał