Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (10.1976)

Śląskie retabula szafowe w drugiej polowie XV i na początku XVI wieku

85

tnie} Wieczerzy z XVII w., i z tego też czasu pochodzą zapewne obecne skrzy-
dła. Brak zwieńczenia, ubytki warstw malarskich w tle, ramy nowe, figury
przemalowane.

Umieszczony na ścianie tęczowej kościoła w Kondratowie.

Forma rzeźb bardzo bliska figurom z Płóczek Górnych i tryp-
tyku z Nowej. Szafa o kształcie częstym w okresie trzeciej
ćwierci XV wieku. Baldachim w swej uproszczonej formie
nawiązuje do typu spotykanego w pracowni Poliptyku Zwia-
stowania: łączy architektoniczne łuki oślego grzbietu, wydzie-
lone wyraźnie segmentami prostokątnych obramień, z roślinną
dekoracją wypełniającą podłucza i górne partie ponad łukami.
Listowie dość rozwinięte nie nosi jeszcze cech suchego, taś-
mowatego typu późniejszych pnączy.

Pracownia śląska (lwówecka?) około 1480 r.

Lit.: Lutsch I, t. III, s. 421.

37. KONIN ŻAGAŃSKI, pow. żagański, woj. zielonogórskie.

Kościół parafialny, p. w. św. Bartłomieja.

Pentaptyk Matki Boskiej, św. Bartłomieja i św. Barbary.

2

_ §

a o

& | * * I 3 i I i 5 fi

Z & * * 1 A .fc % j j ' .6 .6

8

TS

S *c O O O . cd ,• OOÓ so-io . fj

N i I B d &&& | S I H 3 £ N

Przedstawienia szafy i awersów rzeźbione, odwrocia wewnętrzne i skrzydła
zewnętrzne obustronnie malowane. Drewno figur lipowe, szafy szpilkowe,
zaprawa kredowo-klejowa, tempera, złoto płatkowe, wzory teł i ram wydo-
byte w zaprawie. Wymiary szafy 198x 140.

W scenie Zwiastowania data 1507.

Brak predelli i zwieńczenia, skrzydła zewnętrzne odłączone, figury szafy
usunięte, figura św. Bartłomieja nosi ślady dłuższego przebywania w wodzie,
wskutek czego uległy zniszczeniu warstwy malarskie; figury Marii i Barbary
pozbawione nosów, zwieńczeń koron, Dzieciątko z obtrąconą pr. rączką
i stopami. Restaurowany w 1939 r. we Wrocławiu.

Z kościoła w Koninie Żagańskim, skrzydła zewnętrzne znalazły się po wy-
stawie SMP w 1926 r. w MbK jako depozyt, wraz z figurą św. Bartłomieja.
Sama szafa i skrzydła wewnętrzne pozostały w Koninie, a figury Marii i Bar-
bary, okaleczone barbarzyńsko trafiły ostatnio do Muzeum Ziemi Lubuskiej
w Zielonej Górze. Skrzydła zewnętrzne, w 1962 r. wystawiono na wystawie
„Malarstwo śląskie z przełomu XV na XVI wiek", od 1964 r. na stałej wy-
stawie w MNWr, gdzie trafiła też figura św. Bartłomieja (nry inw. XI—167,
204, 205).

Przez Wiesego uznany za typowe dzieło pracowni Mistrza
Poliptyku z Gościszowic, przy czym figurę św. Bartłomieja
uważał za własnoręczne dzieło Mistrza. Opinię tą podzielili
także późniejsi badacze, a sam ołtarz wymieniamy jest wśród
reprezentacyjnych dzieł tej grupy.

Pracownia Mistrza Poliptyku z Gościszowic, 1507 r.

Lit.: Lutsch L t. III, s. 138; KIoss, s. 603; Braune, Wiese, s. 68, nr 138, U.
146-148; Walicki, s. 89-90, 96; Hoffmann, s. 83; Świechowski, s. 243;
Stange, t. XI, s. 134; A. Ziomecka, Malarstwo śląskie z przelotna XV na
XVI w., K?talog wystawy, Wrocław 1962, nr 16; Mroczko, s. 63; Zlat, s. 185;
A. Ziomecka, Śląskie malarstwo drugiej polowy XV i początków XVI wieku
ze zbiorów wrocławskich, „Muzealnictwo" XIII (1966), s. 121; Ziomecka I,
s. 142-144, nr 113; Gutowska, Gumiński, Olszewski, Materiały..., mps
ISPAN; Biernacka, s. 53-55, 79-80, iL 2.

38. KONIN ŻAGAŃSKI, pow. żagański, woj. zielonogórskie.
Kościół parafialny p. w. św. Bartłomieja.
Tryptyk Świętej Rodziny.



lome

w. Anna

eofasowa





■

w

Ol

3

Śmierć

Śmierć
św. Urszuli

ina: Mari

ina: Mari

ina: Mar;

dziesięciu
tysięcy
męczenników



N

•o

N

■o

N

•u









s,





■ty)



i



Szafa i awersy rzeźbione, odwrocia malowane. Drewno szafy szpilkowe, rzeźb
lipowe, zaprawa kredowo-klejowa, tempera; złoto i srebro płatkowe, lasero-
wania; ornamenty teł i ram wewnętrznych wydobyte w zaprawie. Wymiary
szafy 162x123x18.

Brak zwieńczenia i predelli, wewnętrznych baldachimów i cokołów części
figurek dziecięcych na skrzydłach, dłoni postaci; liczne ubytki drewna i warstw
malarskich, malowidła odwróci zniszczone.

Z kościoła w Koninie Żagańskim; od 1889 r. w KGM, od 1947 r. w MNWr,
(nr inw. XI-138).

Wiese odnalazł na nim datę 1514 oraz bardzo zniszczony mo-
nogram przypominający litery M H. Uznał go za dzieło pra-
cowni Mistrza Poliptyku z Gościszowic, uwidaczniające rów-
nież wrocławskie wpływy pracowni, z której wyszła szafa
Świętego Łukasza, tj. według późniejszych badań - dzieło
Jakuba Beinharta. Samo retabulum wielokrotnie wzmianko-
wane jako przykład nastawy Świętej Rodziny. W typach figur
łączy się z takimi dziełami Gościszowickiej pracowni, jak: Za-
śnięcie Marii z Chich, a także tamtejsza predella ołtarza głów-
nego, oraz tryptyk Koronacji z Kamentz.

Pracownia Mistrza Poliptyku z Gościszowic, 1514 r.

Lit.: Lutsch I, t. III, s. 138; P. Knoetel Schlesische Darstellungen der U.
Sippe, „Schlesische Monatshefte", I (1924). s. 273; Wiese II, s. 75; Braune,
Wiese, s. 67, 69; Schlcsischer Kulturspiegcl im Rahmen der Kunstsammlungen