Muzeum Narodowe <Breslau> [Editor]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Editor]: Roczniki Sztuki Śląskiej (12.1979)

48

rzeźbiarza z kręgiem sztuki mistrzów z Malines. Łączą go
analogie z portretem Hermana Dudenhausena w katedrze
wrocławskiej (zob. poz. 4).
PROMNITZ, Erdmann von (1680-1704)
syn hr. Henryka i Heleny Siguny Charlotty von Redern, służył w wojsku
angielskim i saskim jako rotmistrz kirasjerów.
30. Rzeźbiarz z kręgu sztuki flamandzkiej, 1704 r.
cala postać, rzeźba pełna, wielkość naturalna, piaskowiec ze
śladami złoceń; twarz lekko uszkodzona 1945 r.
Zamienice k. Złotoryi, kościół paraf., nagrobek E. v. Promnitz
Figura spoczywająca na sarkofagu w zbroi rycerskiej, bez hełmu; z głową
wspartą na poduszce; w prawej ręce naga szpada; prawa noga zgięta w ko-
lanie i założona na lewą.
Lit.: Lutsch, III, s. 321; Der Sarkophag...; Kozak, Steinborn, s. 175.
Sarkofag wraz z rzeźbą portretową wykonany został na zle-
cenie matki przez nieznanego z nazwiska rzeźbiarza. U podstaw
kompozycji nagrobka leżą włoskie pierwowzory renesansowe,
jednak dobór motywów ornamentalnych wskazuje na bliższe
analogie do środowiska flamandzkiego.
ROSTOCK, Sebastian von (1607-1671)
1635 proboszcz w Nysie, od 1649 działał we Wrocławiu, jako kaznodzieja
katedralny, administrator biskupstwa (1655), wikariusz generalny (1656)
i biskup sufragan (1664).
31. Rzeźbiarz z kręgu sztuki flamandzkiej, 1672 r.
popiersie, rzeźba półpełna, wys. ok. 75 cm, biały marmur;
uszkodzone
Wrocław, katedra, obejście po stronie pd, epitafium S. Ros-
tocka
W stroju kapłańskim; z krzyżem na piersi; w piusce; z włosami fryzowanymi
sięgającymi ramion; z zarostem według mody hiszpańskiej; umieszczone na
krzewie różanym.
Lit.: Jungnitz, Die Grabstatten..., s. 30—31; tenże, Sebastian von Rostock,
s. 202-204; Haendcke, Zur Geschichte..., s. 233; Nickel, Die Breslauer
Sleinepitaphien..., s. 28 — 29, 52-53; Burgemeister, I, s. 95.
Portret wykonano prawdopodobnie na podstawie malowanego
wizerunku obecnie w zbiorach Kurii Arcybiskupiej we Wroc-
ławiu. Jungnitz łączy powstanie nagrobka z działalnością
strzechy kamieniarskiej w Przewornie, kierowanej przez Włocha.
Nickel wskazuje na wpływy niderlandzkie.
32. Rzeźbiarz z kręgu sztuki flamandzkiej, 1674 r.
popiersie w lewym profilu, płaskorzeźba w tondzie, wys. ok.
45 cm, biały marmur
Nysa, kościół paraf. św. Jakuba, nawa główna, epitafium
S. Rostocka
W piusce i stroju kapłańskim; z zarostem według mody hiszpańskiej.
Lit.: Jungnitz, Die Grabstiitten..., s. 32, tabl.; tenże, Sebastian von Rostock,
s. 202-204; Katalog zabytków..., s. 78.
SCHAFFGOTSCH, Jan Antoni von (1675-1742)
starosta generalny Śląska do 1740, odznaczony orderem Złotego Runa przez
cesarza Karola VI, kładł w jego imieniu kamień węgielny pod budowę gmachu
Uniwersytetu i przewodniczył uroczystościom poświęcenia Auli Leopoldina.
33. Franciszek Józef Mangold (ok. 1680- po 1760), 1732 r.
popiersie, rzeźba pełna, wys. ok. 100 cm, biały stiuk polerowany
Wrocław, Uniwersytet, Aula Leopoldina, balustrada chóru
W ujęciu frontalnym; w peruce a la lion; z koronkowym żabotem; z łańcuchem
orderu Złotego Runa na piersiach; w płaszczu udrapowanym na ramionach
Lit.: Forster, s. 161; Burgemeister, III, s. 84; Ostowska, s. 20, 70,
ii. 5.

Portret wykonano w związku z uroczystościami urządzanymi
z okazji ukończenia Auli Leopoldina. Autorstwo popiersia
wiążę z osobą Franciszka Józefa Mangolda, twórcy portretów
cesarskich w Auli Leopoldina.
SCHWEINICHEN, Jan von (zm. 1677)
doradca regentki ks. Ludwiki w księstwie legnickim za maloletności Jerzego
Wilhelma.
34. Rzeźbiarz śląski, ok. 1677 r.
popiersie, rzeźba pełna, wys. ok. 80 cm,.biały marmur
Mierczyce, kościół paraf., prezbiterium, nagrobek J. von
Schweinichen
W pancerzu; z koronkowym żabotem; w płaszczu narzuconym na ramiona;
z długimi, sfalowanymi włosami.
Lit.: Lutsch, III, s. 267.
Sposób opracowania popiersia i figur alegorycznych nagrobka,
nawiązujący do technik snycerskich, oraz elementy kompo-
zycyjne (półkoliste zamknięcie bryły popiersia u dołu i osadzenie
go na niewielkim cokoliku, zastosowanie ozdobnej draperii
w tle, rozmieszczenie figur alegorycznych) wskazują, że autorem
dzieła był prawdopodobnie rzeźbiarz śląski inspirujący się.
zarówno wzorami włoskimi, jak flamandzkimi.
SIVERT, Jan (1677-1706)
VII opat zakonu augustianów we Wrocławiu, fundator kaplicy na Ślęży.
35. Rzeźbiarz z kręgu sztuki flamandzkiej, ok. 1705 r.
popiersie, rzeźba półpełna w owalu, wys. ok. 70 cm, biały
marmur
Wrocław, kościół NMP na Piasku, epitafium J. Siverta
Postać zwrócona w lewo en trois quarts; w piusce na krótkich ufryzowanych
włosach; w stroju kapłańskim
Lit.: Burgemeister, I, s. 227; Kloss, s. 101, 178.
Portret rzeźbiony był za życia opata na podstawie studiów
z natury lub — jak sugerują Burgemeister i Kloss — według
portretu malowanego przez Michała Willmanna albo jego
siostrzeńca, Jerzego Neunherza w 1699 r. Sposób opracowania
rzeźby i kompozycja epitafium nawiązują do dzieł Quellinusa
Młodszego, zwłaszcza do epitafium Ambrożego Capello z
z 1696 r. w katedrze w Antwerpii.
SPAETGEN, Henryk Gotfryd (zm. 1750)
radca cesarski prowincji śląskiej, mistrz tajnej rady cesarskiej.
36. Franciszek Józef Mangold (ok. 1680- po 1760), 1753 r.
popiersie, rzeźba pełna, wys. ok. 140 cm, alabaster
Wrocław, kościół św. św. Doroty i Stanisława, nagrobek
H. G. Spaetgena
Z uniesioną głową; w peruce górą gładko zaczesanej i opadającej w lokach
na ramiona; w rzymskiej zbroi i płaszczu spiętym na prawym ramieniu.
Lit.: Reisch, s. 193-196; Uhlhorn, s. 47-48; Burgemeister, III, s.
116-118, Ostowska, s. 70-71; Dziurla, Sztuka..., s. 365-366; Za-
krzewska.
Popiersie powstało po śmierci Spaetgena, prawdopodobnie
na podstawie sztychowanego wizerunku i osobistej znajomości
zmarłego przez artystę. Autorstwo pomnika stwierdzone archi-
walnie.
TSCHIRNHAUS, Ehrenfried Walter von (1651-1708)
wybitny fizyk, matematyk i filozof, członek Akademii w Dreźnie.
37. Rzeźbiarz saski [?], ok. 1708 r.
popiersie, rzeźba półpełna, wielkość naturalna, piaskowiec;
twarz uszkodzona