DOI Heft:
I. Recepcja antyku w kulturze polskiej
DOI Artikel:Bernhard, Maria Ludwika: Badania polskie nad ceramiką grecką
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51287#0012
- 8 -
2
więcono szereg rozpraw. Wobec czego ograniczam się tu do zasyg-
nalizowania, że początków badań polskich nad ceramiką należy szu-
kać w XVIII w.; a więc podobnie, jak i w innych krajach.Przy czym
Potocki wyróżniał się od wszystkich innych polskich naukowców,
którzy po nim będą pracowali w tej dziedzinie. Był on bowiem rów-
nocześnie kolekcjonerem waz, archeologiem terenowym, któremu
dane było wykopać wiele naczyń, i badaczem zagadnień ceramiki
greckiej budującym śmiałe wnioski w oparciu o obserwacje poczy-
nione w czasie odnajdywania przedmiotów w czasie wykopalisk. Do
rozpoczęcia wykopalisk doprowadziła Potockiego chęć zgromadzenia
kolekcji waz, miał on świadomość, że tą drogą można było zapew-
nić posiadanie oryginałów greckich i uniknąć nabycia licznych wów-
caas naśładownictw, których niemało trafiało do różnych kolekcji
gromadzonych w XVIII w. Potocki uniknął tych błędów i nie posia-
dał w swych zbiorach falsyfikatów. K.Bulas^ mylił się oceniając
naśladownictwa waz greckich znajdujące się w Wilanowie jako fal-
syfikaty nabyte przez St.K.Potockiego, były to bowiem naczynia wy-
konane w Wilanowie na polecenie Potockiego dla celów dekoracyjnych,
Zl
jak tego dowiodłam w jednej z mych rozpraw. Rysunki zdobiące tę
dekoracyjną ceramikę, jak i ich kształty, były zaczerpnięte z waz
greckich znajdujących się w zbiorach Potockiego.
Rozpatrywanie znalezionych waz i obserwacje warstw w toku wy-
kopalisk, w których się one znajdowały pozwoliło polskiemu Win-
keImanowi na słuszną ocenę następstwa produkcji poszczególnych
grup naczyń. Zainteresowanie antykami, owocne wykopaliska oraz
umiejętność obserwacji doprowadziły Potockiego do szeregu bardzo
istotnych stwierdzeń naukowych. Niestety osiągnięcia polskiego
archeologa wypowiadane po polsku na Zebraniach Towarzystwa Przy-
jaciół Nauk oraz pisane, co prawda po francusku, ale w prywatnej
korespondencji do żony, lub ogłoszone drukiem w języku ojczystym
2
M.L.Bernhard, ^kol^kcj^o^erwazgr^
kich^ Meander 6, 1951, s. 451-449. J^sfejaicedaw^^
ma^oUlciStanisła^J^sllU-^^ t orii Sztuki,
m I, a. $14-521/KrMichałowski, Stanisław Kos tka Potoc ki ja ko
archeologa jw., s.502-509.
K.Bulas, CVA Pologne 5, Wilanów, Chateau du comte Branicki,
s.45. ~ ---
4
M.Ł.Bernhard,^Naśladownictwo waz greckich w dobie Oświecenia,
Biuletyn Historii ŚztukT^^2, 1’951. "
2
więcono szereg rozpraw. Wobec czego ograniczam się tu do zasyg-
nalizowania, że początków badań polskich nad ceramiką należy szu-
kać w XVIII w.; a więc podobnie, jak i w innych krajach.Przy czym
Potocki wyróżniał się od wszystkich innych polskich naukowców,
którzy po nim będą pracowali w tej dziedzinie. Był on bowiem rów-
nocześnie kolekcjonerem waz, archeologiem terenowym, któremu
dane było wykopać wiele naczyń, i badaczem zagadnień ceramiki
greckiej budującym śmiałe wnioski w oparciu o obserwacje poczy-
nione w czasie odnajdywania przedmiotów w czasie wykopalisk. Do
rozpoczęcia wykopalisk doprowadziła Potockiego chęć zgromadzenia
kolekcji waz, miał on świadomość, że tą drogą można było zapew-
nić posiadanie oryginałów greckich i uniknąć nabycia licznych wów-
caas naśładownictw, których niemało trafiało do różnych kolekcji
gromadzonych w XVIII w. Potocki uniknął tych błędów i nie posia-
dał w swych zbiorach falsyfikatów. K.Bulas^ mylił się oceniając
naśladownictwa waz greckich znajdujące się w Wilanowie jako fal-
syfikaty nabyte przez St.K.Potockiego, były to bowiem naczynia wy-
konane w Wilanowie na polecenie Potockiego dla celów dekoracyjnych,
Zl
jak tego dowiodłam w jednej z mych rozpraw. Rysunki zdobiące tę
dekoracyjną ceramikę, jak i ich kształty, były zaczerpnięte z waz
greckich znajdujących się w zbiorach Potockiego.
Rozpatrywanie znalezionych waz i obserwacje warstw w toku wy-
kopalisk, w których się one znajdowały pozwoliło polskiemu Win-
keImanowi na słuszną ocenę następstwa produkcji poszczególnych
grup naczyń. Zainteresowanie antykami, owocne wykopaliska oraz
umiejętność obserwacji doprowadziły Potockiego do szeregu bardzo
istotnych stwierdzeń naukowych. Niestety osiągnięcia polskiego
archeologa wypowiadane po polsku na Zebraniach Towarzystwa Przy-
jaciół Nauk oraz pisane, co prawda po francusku, ale w prywatnej
korespondencji do żony, lub ogłoszone drukiem w języku ojczystym
2
M.L.Bernhard, ^kol^kcj^o^erwazgr^
kich^ Meander 6, 1951, s. 451-449. J^sfejaicedaw^^
ma^oUlciStanisła^J^sllU-^^ t orii Sztuki,
m I, a. $14-521/KrMichałowski, Stanisław Kos tka Potoc ki ja ko
archeologa jw., s.502-509.
K.Bulas, CVA Pologne 5, Wilanów, Chateau du comte Branicki,
s.45. ~ ---
4
M.Ł.Bernhard,^Naśladownictwo waz greckich w dobie Oświecenia,
Biuletyn Historii ŚztukT^^2, 1’951. "