Studia archeologiczne (1.1981)

Ewa Duszczyk

STAROŻYTNOŚCI JEROZOLIMY
W RELACJACH DWÓCH POLSKICH PODRÓŻNIKÓW
Z XIX WIEKU

w s t ę p
Ziemia święta, a w szczególności Jerozolima, od początków
Chrześcijaństwa były magnesem przyciągającym podróżników ze wszy-
stkich stron świata. Powodowani względami religijnymi dokonywali
początkowo pobieżnych, potem bardziej wnikliwych badań nad histo-
rią, topografią, a na koniec, w latach trzydziestych ubiegłego
stulecia, badań archeologicznych tych miejsc.W trakcie tych badań,
których celem było ustalenie konkretnych faktów i bliższe okreś-
lenie miejsc znanych z Biblii, doszło do rozwoju archeologii i
historii sztuki tych terenów. Dzieje tej ziemi są tym ciekawsze,
iż Palestyna była krajem, w którym poprzez wieki spotykały się
różne kultury,’ wyznania i tradycje.
Przedmiotem niniejszej pracy są relacje dwóch podróżników pols-
kich Ignacego Hołowińskiego i Adolfa Jełowickiego. Obaj byli ludź-
mi z wyższym wykształceniem teologicznym, zajmującymi wysokie sta-
nowiska kościelne. Podróż Hołowińskiego odbyta w 18^9 roku dzieli
od podróży Jełowickiego /1892 r./ lat ponad 50» co nie pozosta je
bez wpływu na stan wiedzy tego drugiego, który miał możność za-
poznania się z najnowszymi wynikami badań przeprowadzonych w Je-
rozolimie. Ich nasilenie bowiem przypada na okres poprzedzający
jego podróże, tj. na lata 60 i 70 XIX w.
Celem pracy jest uzyskanie możliwie pełnego obrazu wiedzy tych
dwóch podróżników XIX-wiecznych o zabytkach Ziemi świętej sprzed
epoki Krzyżowców, a więc w epoce Antyku i Bizancjum. Szczególną
uwagę zwrócono na przygotowanie teoretyczne obu podróżników, ich
znajomość źródeł pisanych /starożytnych 1 nowożytnych/, w tym re-
lacji poprzednich pielgrzymów do Ziemi świętej, źródeł archeolo-
gicznych, a także współczesnych Hołowińskiemu i Jełowickiemu ba-
dań biblijnych.