Studia archeologiczne (1.1981)

Janina Czarniecka

SPRAWA KOLEKCJI WAZ STAROŻYTNYCH KRÓLOWEJ BONY
/Komunikat wstępny/

Punktem wyjścia rozważań, które niżej przedstawię była wzmian-
ka w krótkiej, lecz opartej na ogromnym materiale źródłowym pracy
Stanisława J. Gąsiorowskiego Badaniajjolskie nad sztuką sta różyt-
ną, relacje podróżników, kolekcjonerstwo, badania naukowe /Kraków,
1948/. ~~~~

Poszukując najstarszych śladów kolekcjonerstwa zabytków antycz-
nych w Polsce St.Gąsiorowski natrafił na wiadomość o zbiorze,jaki
posiadała Bona Sforza /1494-1555/* We wspomnianej pracy pisze on:
"z inwentarza, spisanego na zamku w Bari, bezpośrednio po jej
śmierci..,, znanego z Metryki Koronnej, wynika, że znajdowały się
w jej posiadaniu liczne "wazy starożytne". Inwentarz ten bowiem
wymienia w jednej pozycji "stojących na półkach" waz wielkich i
średnich 53, między nimi małych 61? w drugiej pozycji - waz 15?
w trzeciej "rzuconych na ziemię" w tym samym pokoju waz 60 i jesz-
cze inne. Inwentarz nazywa te naczynia "vasi antichi" /w rozmai-
tej pisowni drugiego wyrazu/. Przekaz ten nie jst więc bezwzględ-
nie pewnym dowodem, że bły to naczynia starożytne, powiedzmy,grec-
kie, etruskie czy rzymskie, tym bardziej, że nie mówi o materiale,
z którego były zrobione, choć przy innych pozycjach ten szczegół
podaje "una vaso de cristallo"/. Nie jest więc wykluczone, że
były to rzeczywiście naczynia starożytne, chociaż mogły być tylko
jakieś bliżej nieokreślone naczynia stare nic z antykiem nie mają-
ce wspólnego" /s.11-12/.