DOI issue:
I. Recepcja antyku w kulturze polskiej
DOI article:Winniczuk, Lidis: Na marginesie ksiąg peregrynackich macieja rywockiego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.51287#0264
- 260 -
historykiem kultury, zidentyfikować opisywane zabytki i odszukać
źródła często błędnej, niekiedy wprost naiwnej, interpretacji
tychże zabytków przez szesnasto- czy siedemnastowiecznych turys-
tów. To, że w '‘reportażach” tych są błędne informacje,bynajmniej
nie przekreśla ich znaczenia dla historii nauki i kultury.
Dla przykładu poświęcę kilka uwag zapiskom Macieja Rywockiego,
których tytuł brzmi: /Xięgi peregrynaczkie Roku 1 . Rękopis
/znaleziony w materiałach po Hieronimie Lopacińskim/ o rozmia-
rach 20x15 wypełnia 92 karty. Tekst wydał, dodając skromny ko-
mentarz, Jan Czubek
wPp^ąpe^. t. XII, str. 1177-259 /w 1910 r./. 0 Xięgach peregry-
^pggzkich. Rywockiego wspomina Gustaw Przychocki w swej pracy. Kul^_
/1929 r./, kilkakrotnie
też Henryk Barycz w pracy Spojrzenie jgprzeszłośp polsko-włoską
/1965 r./ oraz Alojzy Sajkowski w ostatnio wydanej książce Włos^
^i^grzygpd^pPolpków^/1973 r./. Ale profesor Przychocki ograni-
cza się do podania naiwnego opisu posągu Marka Aureliusza? pro-
fesor Barycz - podkreśla naiwny sposób odbioru przez Rywockiego
piękna Italii i jej zabytków, wreszcie Sajkowski zwraca uwagę
raczej na zetknięcie się Rywockiego ze sztuką późniejszą, sak-
ralną, niewiele uwagi poświęca wzmiankom w Księgach dotyczącym
zabytków antycznych.
Kim był autor Ksi^g^peregrynackich? Przychocki nazywa go
“poczciwym szlachcicem mazowieckim” i mówi, że “był to Bogu du-
cha winien hreczkosiej widocznie zupełnie zdała od humanistów
naszych"; Barycz pisze, że "nawet niewrażliwy na piękno, ubogi
duchem Maciej Rywocki nie oparł się urokowi przyrody neapolitań-
skiej” /op.cit., str.106/. Skąd więc znalazł się ów "poczciwy
szlachcic mazowiecki" we Włoszech, czemu zawdzięczał to, że mógł
chodzić "wśród srogich ruin” Rzymu i dziwować się wszystkiemu.
Otóż trafił do Italii - jak wielu jemu podobnych - jako ochmistrz
synów wojewody Mazowieckiego, Stanisława Kryskiego, Wojciecha i
Szczęsnego. W Księgach i zlecenia pana ojca zostały zapisane,
jak np.: "Aby Pan Rywocki przez zimę mieszkał w Padwi albo w
Bononiej, dawam to na zadanie jego, kędy będzie mieszkanie i
nauk pożyteczno", albot "aby do Rzymu jechali i tam ich często
<pan Rywocki> upominał, coby się z pilnością uczyli".
Pan Rywocki stosuje się do tych wskazówek, komunikuje panu
wojewodzie czego i u kogo uczą się jego synowie, ale głównie
karty Ksiąg wypełnione są notatkami, co, gdzie, kiedy zwiedzali
historykiem kultury, zidentyfikować opisywane zabytki i odszukać
źródła często błędnej, niekiedy wprost naiwnej, interpretacji
tychże zabytków przez szesnasto- czy siedemnastowiecznych turys-
tów. To, że w '‘reportażach” tych są błędne informacje,bynajmniej
nie przekreśla ich znaczenia dla historii nauki i kultury.
Dla przykładu poświęcę kilka uwag zapiskom Macieja Rywockiego,
których tytuł brzmi: /Xięgi peregrynaczkie Roku 1 . Rękopis
/znaleziony w materiałach po Hieronimie Lopacińskim/ o rozmia-
rach 20x15 wypełnia 92 karty. Tekst wydał, dodając skromny ko-
mentarz, Jan Czubek
wPp^ąpe^. t. XII, str. 1177-259 /w 1910 r./. 0 Xięgach peregry-
^pggzkich. Rywockiego wspomina Gustaw Przychocki w swej pracy. Kul^_
/1929 r./, kilkakrotnie
też Henryk Barycz w pracy Spojrzenie jgprzeszłośp polsko-włoską
/1965 r./ oraz Alojzy Sajkowski w ostatnio wydanej książce Włos^
^i^grzygpd^pPolpków^/1973 r./. Ale profesor Przychocki ograni-
cza się do podania naiwnego opisu posągu Marka Aureliusza? pro-
fesor Barycz - podkreśla naiwny sposób odbioru przez Rywockiego
piękna Italii i jej zabytków, wreszcie Sajkowski zwraca uwagę
raczej na zetknięcie się Rywockiego ze sztuką późniejszą, sak-
ralną, niewiele uwagi poświęca wzmiankom w Księgach dotyczącym
zabytków antycznych.
Kim był autor Ksi^g^peregrynackich? Przychocki nazywa go
“poczciwym szlachcicem mazowieckim” i mówi, że “był to Bogu du-
cha winien hreczkosiej widocznie zupełnie zdała od humanistów
naszych"; Barycz pisze, że "nawet niewrażliwy na piękno, ubogi
duchem Maciej Rywocki nie oparł się urokowi przyrody neapolitań-
skiej” /op.cit., str.106/. Skąd więc znalazł się ów "poczciwy
szlachcic mazowiecki" we Włoszech, czemu zawdzięczał to, że mógł
chodzić "wśród srogich ruin” Rzymu i dziwować się wszystkiemu.
Otóż trafił do Italii - jak wielu jemu podobnych - jako ochmistrz
synów wojewody Mazowieckiego, Stanisława Kryskiego, Wojciecha i
Szczęsnego. W Księgach i zlecenia pana ojca zostały zapisane,
jak np.: "Aby Pan Rywocki przez zimę mieszkał w Padwi albo w
Bononiej, dawam to na zadanie jego, kędy będzie mieszkanie i
nauk pożyteczno", albot "aby do Rzymu jechali i tam ich często
<pan Rywocki> upominał, coby się z pilnością uczyli".
Pan Rywocki stosuje się do tych wskazówek, komunikuje panu
wojewodzie czego i u kogo uczą się jego synowie, ale głównie
karty Ksiąg wypełnione są notatkami, co, gdzie, kiedy zwiedzali