DOI issue:
II. Rola kultury i sztuki swiata antycznego w rozwoju cywilizacji starożytnych i nowożytnych
DOI article:Aleksandrowicz, Jan Alojzy: Budownictwo sepulkralne na obszarze państwa bosforskiego od VI wieku P.N.E. do przełomu er
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.51287#0284
- 280
II, Sepulkralne budowle kamienne z nasypami kurhanowymi.
W tym typie grobów można wyróżnić trzy rodzaje budowli:
*1« Grobowiec w kształcie dużej kamiennej skrzyni^ skonstruowany
z bloków wapiennych ze stropem poziomym złożonym z płyt.Przy-
kładem tego rodzaju grobowca może być budowla odkryta w 1954
roku na północny-wschód od Kerczu. Grobowce tego rodzaju spo-
tykane są bardzo często w nekropolach Państwa Bosforskiego.
Najsłabszym punktem omawianych konstrukcji jest to, że strop
złożony z kilku płyt często załamywał się i takich grobowców
nie można było budować zbyt dużych.
24
2. Grobowce ze sklepieniem "schodkowym" . Wzrost zamożności,kul-
tury i techniki mieszkańców Bosforu pozwolił im na wznoszenie
większych i bardziej trwałych budowli sepulkralnych. Pod ko-
niec V wieku p.n.e. pojawiają się pierwsze grobowce ze skle-
pieniem "schodkowym”, których komory grobowe, jak już wcześ-
niej wspomniałem, mogły być na planie koła, kwadratu lub pros-
tokąta. Gros znanych komór grobowych miało plan prostokąta. W
grobach na planie kwadratu i prostokąta można wyróżnić nastę-
pujące sklepienia? a/ sklepienie "schodkowe" tylko na dłuż-
szych ścianach komory, b/ sklepienie "schodkowe” na wszyst-
kich bokach komory tworzące rodzaj piramidy. Przykładem gro-
bowca o komorze na planie prostokąta i sklepieniu "schodkowym”
tylko na dłuższych ścianach komory jest budowla zachowana w
tzw. Psim kurhanie. Do najciekawszych przykładów grobowców na
planie kwadratu ze sklepieniem "schodkowym" tworzącym pira-
midę należy budowla z kurhanu Melek-Czesmenskiego, który od-
krył A.E.Lucenko w 1858 roku. Najokazalszy grobowiec na pla-
nie koła^^ odkrył D.Karejsza w kurhanie Złotym.Miało to miejs-
ce w roku 1852. Sklepienie w tym grobowcu zaczynało się już
od drugiego rzędu bloków systematycznie zwężając się do środ-
ka komory tak, że ostatnia warstwa pierścienia miała średnicę
kilkudziesięciu cm i była przykryta jedną płytą. Bardzo ory-
ginalne sklepienie można stwierdzić w Carskim kurhanie, któ-
rego komora grobowa była na planie kwadratu, a od piątego rzę-
du bloków ścian została przesklepiona fałszywą kopułą. Naj-
okazalsze grobowce ze klepieniem "schodkowym” pochodzą z IV
i III wieku p.n.e.
MIA 56, 1957, s.245.
V.D.Blavatski, Usj;upćatjye.sklepy^Bosporaj SA 24, 1955,
s.52.
V.D.Blavatski, Architektura, sęyejmogo. Prićernomorja3Moskva
II, Sepulkralne budowle kamienne z nasypami kurhanowymi.
W tym typie grobów można wyróżnić trzy rodzaje budowli:
*1« Grobowiec w kształcie dużej kamiennej skrzyni^ skonstruowany
z bloków wapiennych ze stropem poziomym złożonym z płyt.Przy-
kładem tego rodzaju grobowca może być budowla odkryta w 1954
roku na północny-wschód od Kerczu. Grobowce tego rodzaju spo-
tykane są bardzo często w nekropolach Państwa Bosforskiego.
Najsłabszym punktem omawianych konstrukcji jest to, że strop
złożony z kilku płyt często załamywał się i takich grobowców
nie można było budować zbyt dużych.
24
2. Grobowce ze sklepieniem "schodkowym" . Wzrost zamożności,kul-
tury i techniki mieszkańców Bosforu pozwolił im na wznoszenie
większych i bardziej trwałych budowli sepulkralnych. Pod ko-
niec V wieku p.n.e. pojawiają się pierwsze grobowce ze skle-
pieniem "schodkowym”, których komory grobowe, jak już wcześ-
niej wspomniałem, mogły być na planie koła, kwadratu lub pros-
tokąta. Gros znanych komór grobowych miało plan prostokąta. W
grobach na planie kwadratu i prostokąta można wyróżnić nastę-
pujące sklepienia? a/ sklepienie "schodkowe" tylko na dłuż-
szych ścianach komory, b/ sklepienie "schodkowe” na wszyst-
kich bokach komory tworzące rodzaj piramidy. Przykładem gro-
bowca o komorze na planie prostokąta i sklepieniu "schodkowym”
tylko na dłuższych ścianach komory jest budowla zachowana w
tzw. Psim kurhanie. Do najciekawszych przykładów grobowców na
planie kwadratu ze sklepieniem "schodkowym" tworzącym pira-
midę należy budowla z kurhanu Melek-Czesmenskiego, który od-
krył A.E.Lucenko w 1858 roku. Najokazalszy grobowiec na pla-
nie koła^^ odkrył D.Karejsza w kurhanie Złotym.Miało to miejs-
ce w roku 1852. Sklepienie w tym grobowcu zaczynało się już
od drugiego rzędu bloków systematycznie zwężając się do środ-
ka komory tak, że ostatnia warstwa pierścienia miała średnicę
kilkudziesięciu cm i była przykryta jedną płytą. Bardzo ory-
ginalne sklepienie można stwierdzić w Carskim kurhanie, któ-
rego komora grobowa była na planie kwadratu, a od piątego rzę-
du bloków ścian została przesklepiona fałszywą kopułą. Naj-
okazalsze grobowce ze klepieniem "schodkowym” pochodzą z IV
i III wieku p.n.e.
MIA 56, 1957, s.245.
V.D.Blavatski, Usj;upćatjye.sklepy^Bosporaj SA 24, 1955,
s.52.
V.D.Blavatski, Architektura, sęyejmogo. Prićernomorja3Moskva