DOI article:
Wójcikowska, Katarzyna: Skarbce greckie w okresie archaicznym i klasycznym: analiza i porównanie architektoniczne na przykładzie sanktuariów w Delfach i Olimpii
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.51310#0287
Katarzyna Wójcikowska
Skarbce greckie w okresie archaicznym i klasycznym.
Analiza i porównanie architektoniczne na przykładzie
sanktuariów w Delfach i Olimpii
Sanktuaria w Delfach i w Olimpii należały do jednych z najbardziej znanych
w Helladzie. Delfy leżące w Fokidzie na stromych stokach Parnasu znane były już
w epoce brązu, gdyż wtedy znajdowało się tam sanktuarium Gai i Pytona. Następnie
miał przybyć tu Apollo, który pokonał Pytona i ustanowił igrzyska pytyjskie, odby-
wające się początkowo co osiem lat, a od 582 roku p.n.e. co cztery* 1. Inne bóstwa
czczone w tym sanktuarium to Dionizos i Atena z przydomkiem Pronaja. Ta ostatnia
miała swój osobny okręg zwany Marmaria. W Delfach mieściła się również jedna
z najbardziej znanych wyroczni panhelleńskich, gdzie do siedzącej na trójnogu Pytii
udawały się poselstwa z niemalże wszystkich greckich poleis. Posłowie, podobnie jak
i zwycięscy wodzowie, nie przybywali z pustymi rękami. Wystawiali oni wotywne
posągi, grupy statuaryczne, kamienne bloki z inskrypcjami dedykacyjnymi, ofiarowy-
wali wyroczni część swych łupów. Przywożone dary były ustawiane na terenie sank-
tuarium lub składane w skarbcach (fig. 1, fig. 2). Przekaz Pauzaniasza2 wiele wnosi
na temat tego, co znajdowało się wzdłuż Świętej Drogi, okazał się także pomocny
w identyfikacji szesnastu z dwudziestu siedmiu delfickich skarbców.
Olimpijskie sanktuarium Zeusa położone na rozległej równinie Elidy, jako miej-
sce kultu znane było już od X wieku p.n.e. Tu, w Świętym Gaju zwanym Altis odby-
wały się od 776 roku p.n.e. panhelleńskie zawody sportowe - olimpiady3. Bogate po-
leis, wysyłające na igrzyska w Olimpii swoich reprezentantów, jak i sami sportowcy,
wystawiały w sanktuarium różnego rodzaju posągi i składały liczne dary. Podobnie
jak w Delfach, były one przechowywane w skarbcach wznoszonych głównie w wie-
kach VI-V p.n.e. Jak wiemy, między innymi z przekazu Pauzaniasza opisującego
Autorka w roku 2008 ukończyła studia w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując
tytuł magistra. Artykuł powstał na podstawie pracy licencjackiej napisanej pod kierunkiem dr. hab. prof.
UW Piotra Dyczka, przedstawionej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego w roku 2005.
1 Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997, p. 252-255.
2 Pauzaniasz: X 9-32.
3 B. Gąssowska, Olimpia, in: P. Bieliński et al., Encyklopedia sztuki starożytnej: Europa, Azja, Afryka,
Ameryka, Warszawa 1998, p. 440.
Skarbce greckie w okresie archaicznym i klasycznym.
Analiza i porównanie architektoniczne na przykładzie
sanktuariów w Delfach i Olimpii
Sanktuaria w Delfach i w Olimpii należały do jednych z najbardziej znanych
w Helladzie. Delfy leżące w Fokidzie na stromych stokach Parnasu znane były już
w epoce brązu, gdyż wtedy znajdowało się tam sanktuarium Gai i Pytona. Następnie
miał przybyć tu Apollo, który pokonał Pytona i ustanowił igrzyska pytyjskie, odby-
wające się początkowo co osiem lat, a od 582 roku p.n.e. co cztery* 1. Inne bóstwa
czczone w tym sanktuarium to Dionizos i Atena z przydomkiem Pronaja. Ta ostatnia
miała swój osobny okręg zwany Marmaria. W Delfach mieściła się również jedna
z najbardziej znanych wyroczni panhelleńskich, gdzie do siedzącej na trójnogu Pytii
udawały się poselstwa z niemalże wszystkich greckich poleis. Posłowie, podobnie jak
i zwycięscy wodzowie, nie przybywali z pustymi rękami. Wystawiali oni wotywne
posągi, grupy statuaryczne, kamienne bloki z inskrypcjami dedykacyjnymi, ofiarowy-
wali wyroczni część swych łupów. Przywożone dary były ustawiane na terenie sank-
tuarium lub składane w skarbcach (fig. 1, fig. 2). Przekaz Pauzaniasza2 wiele wnosi
na temat tego, co znajdowało się wzdłuż Świętej Drogi, okazał się także pomocny
w identyfikacji szesnastu z dwudziestu siedmiu delfickich skarbców.
Olimpijskie sanktuarium Zeusa położone na rozległej równinie Elidy, jako miej-
sce kultu znane było już od X wieku p.n.e. Tu, w Świętym Gaju zwanym Altis odby-
wały się od 776 roku p.n.e. panhelleńskie zawody sportowe - olimpiady3. Bogate po-
leis, wysyłające na igrzyska w Olimpii swoich reprezentantów, jak i sami sportowcy,
wystawiały w sanktuarium różnego rodzaju posągi i składały liczne dary. Podobnie
jak w Delfach, były one przechowywane w skarbcach wznoszonych głównie w wie-
kach VI-V p.n.e. Jak wiemy, między innymi z przekazu Pauzaniasza opisującego
Autorka w roku 2008 ukończyła studia w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując
tytuł magistra. Artykuł powstał na podstawie pracy licencjackiej napisanej pod kierunkiem dr. hab. prof.
UW Piotra Dyczka, przedstawionej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego w roku 2005.
1 Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997, p. 252-255.
2 Pauzaniasz: X 9-32.
3 B. Gąssowska, Olimpia, in: P. Bieliński et al., Encyklopedia sztuki starożytnej: Europa, Azja, Afryka,
Ameryka, Warszawa 1998, p. 440.