DOI Artikel:
Dragumēs, Stephanos N.: Archaiologika sphrontismata
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0230
220
Αρχαιολογικά φροντίσματα- υπό Σ. Δραγούμη.
τε Κηφισώ και τοις ξυμβώμοις τοΰ έν τώ περιβόλω
έν ώ εκείτο ή έπιγραφή ίεροΟ, άφιερώσασαν έπειτα
εις το ίερον τοΰτο την έπΐ τοΰ έπιγεγραμμένου βά-
θρου άνακειμένην άνάγλυπτον εικόνα δώρον (/α-
ριστήριον) της θείας διδασκαλίας, μετά προσκλή-
σεως των ήγνισμένων, των ώσιωμένων,τών καϋαρω
νω,κατά Πολυδεύκην1, ά^αι^ώΐ',οπως προσέρχωνται
ελευθέρως εις τον έν τω τεμένει βωμόν προς έπι-
τελέωσιν των εις τον Κηφισόν και τους συμοώμους
θυσιών αύτών, κατά μίμησιν τοΟ εύσεβοΰς της Ξε-
νοκρατείας παραδείγματος, — οδ τίνος μαρτύριον
άνέκειτο ό κάλος πίνας",— άφίεροΟντες και αύτοι
το ίδιον τάγμα. Διότι έπιτελεώματος υπόμνημα,
μετά τά άνω είρημένα, δεχόμεθα τον έν τω ίερώ
του Κηφισοΰ άνακείμενον είκονικον πίνακα, τό πρώ-
τον πιθανώς άνάθημα εις τον άρτι τω θεώ τούτω
ίδρυμένον βωμόν 2.
*
Ό πίνα.%.
Καιρός νΰν, οπως άκολουθοΰντες τη έπι της
ορόσημου στήλης αναγραφή τών περί τον Κηφισόν
ξυμβώμων,— ό'λης μετ'αύτοΟ δωδεκάδος,— προ-
έλθωμεν εις έξέτασιν αύτοΟ τοΰ πίνακος προς διά-
γνωτιν της εικόνος ενός έκάστου τών απεικονισμέ-
νων θεών, έπιμελώς προσβλέποντες εις την έν τη
αναγραφή σειράν.
Άλλ' « άφ' Εστίας» κατά το προσήκον αρχό-
μενοι, ευθύς έξ αρχής ~ροσ·λ.ρούοαίν εις άπορίαν,
διά τό μάταιον τής έπι του πίνακος άναζητήσεως
τής εικόνος αύτής.
Πρώτος δ' έπΐ τρίποδος φαίνεται Απόλλων δ
Πύ'&ίος, άριστερά τω όρώντι. — Επειτα παρ αυ-
τόν έλαφρώς εΐσέν/ουσα ή είκών άναδουμένης, τής
μητρός αύτοΰ Αητονς, ταύτης δε πλαγίως προέ-
χουσα, ή τής θείας αδελφής Αρτέμιδος τής Αο-
1 Α' 25.
2 Ζώσαν εικόνα επιτελεοτών άπέδωκεν ει; ήμας ό Δ' τών άνευρε-
θέντων Μιμιάμβων τοΰ Ηρώνδα: α'Ασκληπιώ άνατιΰεϊσαι χαϊ ΰυ-
σιάζονοαι· α') Ευχή- (στ. 1-18) «Χαίροις άναξ Παίηον δ; μέδεις
Τοίκκης . . . -/ώσοι θεοί σήν έστίαν χατοικευσιν και θεαί, πάτερ Παί-
ηον ί'λεω δεΰτε του αλέκτορος τοΰδ' ό'ντιν' οϊκίης τοίχων κήρυκα θύω
τάπίδορπα δέξαισΟε» κλπ. β') Άνάΰεσις χαριστηρίου πίνακος- στ.19
-20): «Έκ δεξιάς τόν πίνακα, Κοκκάλη, στήσον της Ύγιείης».
γ') &νσία τον αλέκτορος υπό τοΰ νεωκόρου (στ 79-81): «Κάλ υΐλϊν,
ώ γυναίκες, εντελεως τα ίρα και ές λωον έαβλέποντα' μ,εζονως ου τις
ήρε'σατο τόν ΠαιηΌν' ηπερ οΰν ϋμεϊς». δ') ^Γαίαν στ. 82-85, 86-88.
χίας, έν τή καταλλήλω άμφότεραι θέσει.
Κατέναντι του Απόλλωνος ό Κηφισός, τόν δε-
ξιον πόδα κεκαμμένον έρείδων έπ'ι τετραγώνου έπι-
μήκους βωμού, ώς έν έντεύξει αποβλέπει προς άν-
τιμέτωπον μορφήν θνητής,— τής Ξενοκρατείας,—
ήτις τά νώτα έχουσα έστραμμένα προς τόν Απόλ-
λωνα, ευλαβώς μετ' άνατεταμένων τών χειρών
άκροωμένη τών λόγων του δαίμονος, ίσταται με-
ταξύ τών έπιψαυόντων τής κορυφής τοΟ ομφαλού
ποδών τοΰ Απόλλωνος και τής υπό τον πόδα τοΰ
Κηφισού τετραγώνου έστίας. Τής δ' ίερείας δεξιά
όρθιος εν 'ζωηρα κινήσει ό άνω μνημονευθείς παις
ό έπιβωμίτης, οιονεί τις παις άφ' έστίας 3.
Εχομεν ούτω θεών μορφάς έκ τών δώδεκα τεσ-
σάρας.
Αλλά που ή μετ' αύτάς εις την σειράν, κατά
την έπιγραφήν, έρχομένη Ίλείϋ'να ή Είλείΰνια; Εις
την θέσιν την κατά λόγον τής έν τή άναγρα^ή τά-
ξεως ζητουμένην, πλαγίως οπίσω τοΰ Κηφισοΰ,
εμφανίζεται άπροσδοκήτως θεία αληθώς μορφή,
άλλ' ανδρική.
Ένταΰθα οέ προσκόπτον τό βλέμμα και αυτο-
μάτως έλκάμενον προς τον εις τό άλλο άκρον τοΟ
πίνα/ος μεγαλοπρεπώς προβαλλόμενον ταυρόμορ-
φον Αχελωον, άναγκάζεται ούτως άπ αύτοΰ ν' ά-
κολουθήση νέαν σειράν.
Παρά τό πλευρον τοΰ Αχελώου δεξιά οπίσω ή
Καλλιρρόη, έν εϊδει λίθινης Κόρης, ύψοΰται ώς άλλη
καρυάτις βαστάζουσα το γεϊσον τοΰ πίνακος, κατά
την ήδη ύπό Στάη και Σβορώνου γενομένην διά-
γνωσιν.
Μεταξύ δε ταύτης και τής προς τάριστερά έν
τω πινάκι ανωνύμου άρρενος θεότητος, ής προ μι-
κρού" έγένετο μνεία, ώς έπι τό αυτό φαίνονται συ-
νηγμέναι αί τέσσαρες υπόλοιποι θεαί, αί τρεις μεν
έμπρό:, εις τήν αυτήν γραμμήν, κρηδεμνοφάροι, ή
δέ τετάοτη οπίσω, προς το βάθος, μεταξύ δευτέρας
και τοίτης, τήν κεφαλήν άκάλυπτος όλως.
"Αν τάς τοεΐς ταύτας σεμνάς κρηδεμνοφόρους
διά τό πανομοιάμορφον και το προδήλως προσήκον
όνομάσωμεν Γεραιστάς Ννμφας Γενεΰλίας, τήν
τετάρτην, τήν έξοπίσω, εχομεν σαφές τεκμήριον
οπως θαρροΰντες είπωμεν ΕΙλείϋνιαν, τό ότι ύπό
τοΰ γλύπτου επιτυχώς είκονίσθη διέχουσα τήν
1 ΟοβΙθΙ ά'ΑΙνίθΠβ, Εΐβιΐδίηίβ, σ. 65.
Αρχαιολογικά φροντίσματα- υπό Σ. Δραγούμη.
τε Κηφισώ και τοις ξυμβώμοις τοΰ έν τώ περιβόλω
έν ώ εκείτο ή έπιγραφή ίεροΟ, άφιερώσασαν έπειτα
εις το ίερον τοΰτο την έπΐ τοΰ έπιγεγραμμένου βά-
θρου άνακειμένην άνάγλυπτον εικόνα δώρον (/α-
ριστήριον) της θείας διδασκαλίας, μετά προσκλή-
σεως των ήγνισμένων, των ώσιωμένων,τών καϋαρω
νω,κατά Πολυδεύκην1, ά^αι^ώΐ',οπως προσέρχωνται
ελευθέρως εις τον έν τω τεμένει βωμόν προς έπι-
τελέωσιν των εις τον Κηφισόν και τους συμοώμους
θυσιών αύτών, κατά μίμησιν τοΟ εύσεβοΰς της Ξε-
νοκρατείας παραδείγματος, — οδ τίνος μαρτύριον
άνέκειτο ό κάλος πίνας",— άφίεροΟντες και αύτοι
το ίδιον τάγμα. Διότι έπιτελεώματος υπόμνημα,
μετά τά άνω είρημένα, δεχόμεθα τον έν τω ίερώ
του Κηφισοΰ άνακείμενον είκονικον πίνακα, τό πρώ-
τον πιθανώς άνάθημα εις τον άρτι τω θεώ τούτω
ίδρυμένον βωμόν 2.
*
Ό πίνα.%.
Καιρός νΰν, οπως άκολουθοΰντες τη έπι της
ορόσημου στήλης αναγραφή τών περί τον Κηφισόν
ξυμβώμων,— ό'λης μετ'αύτοΟ δωδεκάδος,— προ-
έλθωμεν εις έξέτασιν αύτοΟ τοΰ πίνακος προς διά-
γνωτιν της εικόνος ενός έκάστου τών απεικονισμέ-
νων θεών, έπιμελώς προσβλέποντες εις την έν τη
αναγραφή σειράν.
Άλλ' « άφ' Εστίας» κατά το προσήκον αρχό-
μενοι, ευθύς έξ αρχής ~ροσ·λ.ρούοαίν εις άπορίαν,
διά τό μάταιον τής έπι του πίνακος άναζητήσεως
τής εικόνος αύτής.
Πρώτος δ' έπΐ τρίποδος φαίνεται Απόλλων δ
Πύ'&ίος, άριστερά τω όρώντι. — Επειτα παρ αυ-
τόν έλαφρώς εΐσέν/ουσα ή είκών άναδουμένης, τής
μητρός αύτοΰ Αητονς, ταύτης δε πλαγίως προέ-
χουσα, ή τής θείας αδελφής Αρτέμιδος τής Αο-
1 Α' 25.
2 Ζώσαν εικόνα επιτελεοτών άπέδωκεν ει; ήμας ό Δ' τών άνευρε-
θέντων Μιμιάμβων τοΰ Ηρώνδα: α'Ασκληπιώ άνατιΰεϊσαι χαϊ ΰυ-
σιάζονοαι· α') Ευχή- (στ. 1-18) «Χαίροις άναξ Παίηον δ; μέδεις
Τοίκκης . . . -/ώσοι θεοί σήν έστίαν χατοικευσιν και θεαί, πάτερ Παί-
ηον ί'λεω δεΰτε του αλέκτορος τοΰδ' ό'ντιν' οϊκίης τοίχων κήρυκα θύω
τάπίδορπα δέξαισΟε» κλπ. β') Άνάΰεσις χαριστηρίου πίνακος- στ.19
-20): «Έκ δεξιάς τόν πίνακα, Κοκκάλη, στήσον της Ύγιείης».
γ') &νσία τον αλέκτορος υπό τοΰ νεωκόρου (στ 79-81): «Κάλ υΐλϊν,
ώ γυναίκες, εντελεως τα ίρα και ές λωον έαβλέποντα' μ,εζονως ου τις
ήρε'σατο τόν ΠαιηΌν' ηπερ οΰν ϋμεϊς». δ') ^Γαίαν στ. 82-85, 86-88.
χίας, έν τή καταλλήλω άμφότεραι θέσει.
Κατέναντι του Απόλλωνος ό Κηφισός, τόν δε-
ξιον πόδα κεκαμμένον έρείδων έπ'ι τετραγώνου έπι-
μήκους βωμού, ώς έν έντεύξει αποβλέπει προς άν-
τιμέτωπον μορφήν θνητής,— τής Ξενοκρατείας,—
ήτις τά νώτα έχουσα έστραμμένα προς τόν Απόλ-
λωνα, ευλαβώς μετ' άνατεταμένων τών χειρών
άκροωμένη τών λόγων του δαίμονος, ίσταται με-
ταξύ τών έπιψαυόντων τής κορυφής τοΟ ομφαλού
ποδών τοΰ Απόλλωνος και τής υπό τον πόδα τοΰ
Κηφισού τετραγώνου έστίας. Τής δ' ίερείας δεξιά
όρθιος εν 'ζωηρα κινήσει ό άνω μνημονευθείς παις
ό έπιβωμίτης, οιονεί τις παις άφ' έστίας 3.
Εχομεν ούτω θεών μορφάς έκ τών δώδεκα τεσ-
σάρας.
Αλλά που ή μετ' αύτάς εις την σειράν, κατά
την έπιγραφήν, έρχομένη Ίλείϋ'να ή Είλείΰνια; Εις
την θέσιν την κατά λόγον τής έν τή άναγρα^ή τά-
ξεως ζητουμένην, πλαγίως οπίσω τοΰ Κηφισοΰ,
εμφανίζεται άπροσδοκήτως θεία αληθώς μορφή,
άλλ' ανδρική.
Ένταΰθα οέ προσκόπτον τό βλέμμα και αυτο-
μάτως έλκάμενον προς τον εις τό άλλο άκρον τοΟ
πίνα/ος μεγαλοπρεπώς προβαλλόμενον ταυρόμορ-
φον Αχελωον, άναγκάζεται ούτως άπ αύτοΰ ν' ά-
κολουθήση νέαν σειράν.
Παρά τό πλευρον τοΰ Αχελώου δεξιά οπίσω ή
Καλλιρρόη, έν εϊδει λίθινης Κόρης, ύψοΰται ώς άλλη
καρυάτις βαστάζουσα το γεϊσον τοΰ πίνακος, κατά
την ήδη ύπό Στάη και Σβορώνου γενομένην διά-
γνωσιν.
Μεταξύ δε ταύτης και τής προς τάριστερά έν
τω πινάκι ανωνύμου άρρενος θεότητος, ής προ μι-
κρού" έγένετο μνεία, ώς έπι τό αυτό φαίνονται συ-
νηγμέναι αί τέσσαρες υπόλοιποι θεαί, αί τρεις μεν
έμπρό:, εις τήν αυτήν γραμμήν, κρηδεμνοφάροι, ή
δέ τετάοτη οπίσω, προς το βάθος, μεταξύ δευτέρας
και τοίτης, τήν κεφαλήν άκάλυπτος όλως.
"Αν τάς τοεΐς ταύτας σεμνάς κρηδεμνοφόρους
διά τό πανομοιάμορφον και το προδήλως προσήκον
όνομάσωμεν Γεραιστάς Ννμφας Γενεΰλίας, τήν
τετάρτην, τήν έξοπίσω, εχομεν σαφές τεκμήριον
οπως θαρροΰντες είπωμεν ΕΙλείϋνιαν, τό ότι ύπό
τοΰ γλύπτου επιτυχώς είκονίσθη διέχουσα τήν
1 ΟοβΙθΙ ά'ΑΙνίθΠβ, Εΐβιΐδίηίβ, σ. 65.