DOI article:
Kabbadias, Panagiōtēs: Hē Archaïkē Sympoliteia: kat´ epigraphas ek tōn anaskaphōn Epidaurou
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0150
140 Η Αχαϊκή Συμπολιτεία κατ επιγραφάς έξ Επιδαύρου· υπό Π. Καββαδία.
ΑΕ 1918
Φίσθεις νόμος έδύνατο νά ϊσχύη, έν πάσαις ταΐς
διατάξεσιν αύτου, έφ'οσον χρόνον διήρκεσεν ή συμ-
μαχία, ήτοι άπο του 223 μέχρι του 198 π.Χ., 6'τε οί
Άχαιοι έγκαταλιπόντες τους Μακεδόνας προσεχώ-
ρησαν προς τους Ρωμαίους συνάψαντες συμμαχίαν
μετά τούτων κηρυξάντων τον πόλεμον κατά τοΟ
Φιλίππου (σ. 118).
Των μέχρι τοΟοε έκτεθεισών σκέψεων και των
εκ τούτων πορισμάτων αποδεκτών γενομένων, με-
γάλην σημασίαν προσκτάται ή προκειμένη επι-
γραφή, διότι εμφανίζεται σημαντικήν παρέχουσα
συμβολήν εις λύσιν σκοτεινών ζητημάτων περί
του πολιτεύματος της των Αχαιών συμπολιτείας.
— Υπέρ πάσας δε τάς ειδήσεις, άς αύτη παρέχει
ήμΐν, προέχουσιν αί περι του συνεδρίου, ήτοι
περί συνελεύσεως τών Αχαιών αποτελούμενης έκ
συνέδρων, ους έπεμπον ώς αντιπροσώπους αί εις
την Συμπολιτείαν άνήκουσαι πόλεις.
Σννέδριον (—σύνοδος, βουλή). Οί Αχαιοί
συνήρχοντο, κατά Πολύβιον, εις δύο ειδών συνε-
λεύσεις, μεγάλην και μικράν (πολυάριθμον και
σχετικώς δλιγάριθμον) συνέλευσιν. Ίούτων ή μεν
πρώτη άπετελεΐτο εκ του πλήθους τών Αχαιών,
ο έστιν έκ μεγάλου και απροσδιορίστου αριθμού
μελών, και έκαλεΐτο (κατά τους Άχαιορωμαϊκούς
χρόνους) σύγκλητος, ή οέ δευτέρα, ή σχετικώς ολι-
γάριθμος συνέλευσις, άπετελεΐτο ές δλιγωτέρων,ή ή
πρώτη, και καθωοισαένου άοιθυ,οΟ μελών και έκα-
ι I ' Γ Ι I I I
λεΐτο συνήθως σύνοδος I. Ή σύγκλητος, ήτις και
εκκλησία έκαλεΐτο,ήτο έκτακτος γενική συνέλευσις
σπανίους, πάντοτε ο εκτάκτως, καλουμένη προς
λήψιν αποφάσεως περι ζητήματος ύψιστου ένοια-
φέροντος, ήτοι περι παροχής βοηθείας εν πολέμω,
περί συμμαχίας και κυρίως περί κηρύξεως πολέ-
μου *' είχον δ' εις αυτήν πρόσοδον, κατά τους
1 Τήν διπλήν ταύτην όνομασίαν τών συνελεύσεων τών Αχαιών,
σύνοδον και σύγκλητον, άνευρίσκομεν και έν τώ έν ' Αρχ. ' Εφημερίδι
1885 σ. 97 άρ. '2 (Β. Λεονάρδος) και παρά Πίίί. 8]/11.2 308 και
Μϊοΐΐθΐ άρ. 205 ψηφίσματι τών Ώρωπίων(155—149 πΧ.). έν ώ
άπαντα: «ιήν έν Κορίν&ω σύνοδο ·» (στ. 6) και: «όο^αντο^ τοΓς
Άχαιοΐς συναγαγεΐν σύνκλητον έν "Αργεί» (στ, 10).
2 Αμφισβητήσιμων εινε, άν και περί τών τριών τούτων ζητημά-
των μόνη αρμοδία ίνα άποφασίζη ήτο ή σύγκλητος, ουχί δε, εν τισι
περιπτοίσεσι, χαί ή σύνοδος. Μεγάλην δντως είχε δικαιοδοσίαν ή
σύνοδος κατά του; Άχαιομακεδονικοϋς χρόνους (κατά τούς χρόνους
της μετά τών Μακεδόνων συμμαχίας τών Αχαιών), δτε αρμοδία
Άχαιορωμαϊχ.ούς χρόνους, πάντες οί Αχαιοί (πρβ.
σ. 116 σημ. 1) οί από τριάκοντα έτών'&' κατά
τους πρότερον όμως χρόνους (ώρισμένως τω 220}
αύτη άπετελεΐτο ούχί έκ τών υπέρ τά 30 ετη,
άλλ έκ τών εν τοις δπλοις 'Αχαιών -Α. Ή δε
σύνοδος, ήτις και βουλή έκαλεΐτο 5 και ενίοτε έκ-
ήτο νά άποφασίζη και περί .κηρύξεως πολέμου: Κα&ήκουσα σύνοδος
έν Αΐγίω έψήφισε τω 220 τον κατά τών Αιτωλών πόλεμον (Ι'δε το
έν σ. 138 σημ. 3 χωρίον του Πολυβίου: 4, 26, 7)· έδύνατο δε κατά
τους χρόνους τούτους νά άποφασίζη ή σύνοδος και περί παροχής βοη-
θείας έν πολέμω, περί ζητημάτων δηλ. περί ών έν τοις ύστερον Ά-
χαιορωμαϊκοϊς χρόνοις μόνη άρμοδία ήτο νά άποφασίζη ή σύγκλητος
("δε τό έν σημ. 3 χωρίον τού Πολυβίου: 29,23). Φαίνεται |δ' οτι
έδικαιοΰτο νά άποφασίζη εγκύρως και ανεκκλήτως, ώς έκ του έν
σημ. 4) χωρίου τοΰ Πολυβίου (4,7) δύναται νά έξαχθή : Κατά τά
έν ιώ χωρίω τούτω οί Αχαιοί (ή καϋήκουοα σύνοδος) έδικαιοΰντο να
άποαασίσωσιν ανεκκλήτως, όπως παράσχωσι βοήθειαν εις τους Μεσ-
σηνιους κατα τών Αιτωλών, δημοκρατικώς ομως και Φίλανθρώπως
σκεπτόμενο·, άνέθηκαν τήν περί τούτου όριστικήν άπόφασιν εϊς τήν
γενικήν συνέλευσιν, εις τους έν τοις δπλοις Αχαιούς, εις έκείνους
τουτέστιν οΐπνες εμελλον νά πολεμήσωσιν. "Αν ώφειλον νά πράξωσι
τούτο, άν δηλ. δι ' ής ελαβοχ άποφάσεως οβοηϋεΐν τοις Μεσσηνίοις >
έξέδω/.αν προβούλευμα όπερ κατά τόν νόμον έμελλε νά κυρωθη υπό
της γενικής συνελεύσεως τών έν τοις ό'πλοις Ά/αιών, δεν ήτο ανάγκη
νά προσθέσωσιν : «δ δ αν τοΐς αυνελΰοϋσι βονλευομένοις δόξη κύριον
είναι». — Ταύτα δεικνύουσιν ότι κατά τούς χοόνους τής Αχαιομακεδο-
νικής συμμαχίας μεγάλη και σημαντική ήτο ή δικαι δοσία τής συνό-
δου, ήτις Εμφανίζεται ούτως, ώς ή κατ' έξοχήν. ή μόνη συνελευσις
τών Ά/αιών (πρβ. σ. 141 σημ. 3).
3 Πολ.υβ.29,23: «τής συνόδου τών Αχαιών ούσης έν Κορίνθω»
(τώ 168), συζήτησις έγίνετο περί παροχής αιτουμένης βοηθείας εις
τούς βχσιλεΐς τής Αιγύπτου, εΐ; τοϋς Πτολεμαίους (τόν Φιλομήτορα
και τον ΰύεργέτην), κατά τοΰ Άντιοχου, «τών δέ πολλών έπιφερο-
μένων βοηθεΐν- οί περί τόν Καλλικράτην έξεβαλον τό διαβούλιον,
διασεισαντε; τού; άρχοντας ώς ούκ οϋ'σης έςουσίας κατά τούς νόμους
εν άγορα (—συνόδω) βουλεύετ0*ι περί βοηθείας, μετά δέ τινα χρόνον
συγκλήτου συ-αχθείσης εις τήν τών Σικυωνίων πόλιν, έν ή συνέβαινε
μή μόνον συμπορεύεσθαι τήν βουλην (=σύνοδον) άλλα πάντας τους
άπο τριάκοντ ετών» κτλ.
Πολνβ.22,1 6 : Άπελογήθησαν δέ ύπέρ τών αρχόντων οί παρά τών
Αχαιών πρέσβεις έν τή συγκλήτω (έν τή Ρωμαϊκή συγκλήτω1, φα-
σκοντες ουδέν άδικειν αυτούς ούδ ' άξιους έγχλήματος ύπάρχειν διά τό
μή συνάγειν τήν έκκλησίαν (τ=σύγκλητον)' νόμον γάρ είναι παρα
τοΐς Αχαιοΐς μή συγκαλεί ν τού; πολλούς ( = σύγκλητον) εάν μή περι
συμμαχίας ή πολέμου δέη γίνεσθαι διαβούλιον, ή παρα τής (ρωμαϊ-
κής) συγκλήτου τις ένέγκη γράμματα».
4 Πολύβ. 4,7: «οί δ' Αχαιοί καϋ·ηκούσης αύτοϊς έκ τών νό-
μων συνόδου κατά τόν καιρόν τούτον ήκον εις Αϊγιον (τώ 220),
συνελθόντες δ' εις τήν έκκλησίαν (=σύνοδον). . . τών τε Μεσσηνίω*
παρόντων κατά πρεσβείαν και δεομέ^ων σφίσι βοηθεΐν άδικουμένοις
(υπό τών Αιτωλών)... έψηφίσαντο βοηθεΐν τοϊς Μεσσηνίοις κιί συν-
άγειν τόν στρατηγόν τους Αχαιούς έν τοΐς δπλοις, δ δ άν τοις
συνελϋ·οϋσι βουλευομένοις δόξη, τοϋτ εϊναι κυριον.
5 "Ιδε λ. χ. το έν σ. 138 σημ. 3 χωρίον τοΰ Πολυβίου (4,26,7)
και τό έν σ. 140 σημ. 3 χωρίον (29, 23). — Πρβ. και Πλούταρχον
έν β. Κλεομένους, 25: «έτύγχανον μεν γάρ έν Αΐγίω βουλήν έχοντες
(Αχαιοί),έπεί δέ'Άρατος άναβάς έπί τόβήμα πολύν μέν χρόνον έκλαιε
τήν χλαμύδα θε'μενος πρό τοΰ προσώπου, θαυμαζόντων δέ και λέγειν
κελευόντων, ειπεν ότι Μεγάλη πόλις άπόλωλεν ύπο Κλεομένους, η
ΑΕ 1918
Φίσθεις νόμος έδύνατο νά ϊσχύη, έν πάσαις ταΐς
διατάξεσιν αύτου, έφ'οσον χρόνον διήρκεσεν ή συμ-
μαχία, ήτοι άπο του 223 μέχρι του 198 π.Χ., 6'τε οί
Άχαιοι έγκαταλιπόντες τους Μακεδόνας προσεχώ-
ρησαν προς τους Ρωμαίους συνάψαντες συμμαχίαν
μετά τούτων κηρυξάντων τον πόλεμον κατά τοΟ
Φιλίππου (σ. 118).
Των μέχρι τοΟοε έκτεθεισών σκέψεων και των
εκ τούτων πορισμάτων αποδεκτών γενομένων, με-
γάλην σημασίαν προσκτάται ή προκειμένη επι-
γραφή, διότι εμφανίζεται σημαντικήν παρέχουσα
συμβολήν εις λύσιν σκοτεινών ζητημάτων περί
του πολιτεύματος της των Αχαιών συμπολιτείας.
— Υπέρ πάσας δε τάς ειδήσεις, άς αύτη παρέχει
ήμΐν, προέχουσιν αί περι του συνεδρίου, ήτοι
περί συνελεύσεως τών Αχαιών αποτελούμενης έκ
συνέδρων, ους έπεμπον ώς αντιπροσώπους αί εις
την Συμπολιτείαν άνήκουσαι πόλεις.
Σννέδριον (—σύνοδος, βουλή). Οί Αχαιοί
συνήρχοντο, κατά Πολύβιον, εις δύο ειδών συνε-
λεύσεις, μεγάλην και μικράν (πολυάριθμον και
σχετικώς δλιγάριθμον) συνέλευσιν. Ίούτων ή μεν
πρώτη άπετελεΐτο εκ του πλήθους τών Αχαιών,
ο έστιν έκ μεγάλου και απροσδιορίστου αριθμού
μελών, και έκαλεΐτο (κατά τους Άχαιορωμαϊκούς
χρόνους) σύγκλητος, ή οέ δευτέρα, ή σχετικώς ολι-
γάριθμος συνέλευσις, άπετελεΐτο ές δλιγωτέρων,ή ή
πρώτη, και καθωοισαένου άοιθυ,οΟ μελών και έκα-
ι I ' Γ Ι I I I
λεΐτο συνήθως σύνοδος I. Ή σύγκλητος, ήτις και
εκκλησία έκαλεΐτο,ήτο έκτακτος γενική συνέλευσις
σπανίους, πάντοτε ο εκτάκτως, καλουμένη προς
λήψιν αποφάσεως περι ζητήματος ύψιστου ένοια-
φέροντος, ήτοι περι παροχής βοηθείας εν πολέμω,
περί συμμαχίας και κυρίως περί κηρύξεως πολέ-
μου *' είχον δ' εις αυτήν πρόσοδον, κατά τους
1 Τήν διπλήν ταύτην όνομασίαν τών συνελεύσεων τών Αχαιών,
σύνοδον και σύγκλητον, άνευρίσκομεν και έν τώ έν ' Αρχ. ' Εφημερίδι
1885 σ. 97 άρ. '2 (Β. Λεονάρδος) και παρά Πίίί. 8]/11.2 308 και
Μϊοΐΐθΐ άρ. 205 ψηφίσματι τών Ώρωπίων(155—149 πΧ.). έν ώ
άπαντα: «ιήν έν Κορίν&ω σύνοδο ·» (στ. 6) και: «όο^αντο^ τοΓς
Άχαιοΐς συναγαγεΐν σύνκλητον έν "Αργεί» (στ, 10).
2 Αμφισβητήσιμων εινε, άν και περί τών τριών τούτων ζητημά-
των μόνη αρμοδία ίνα άποφασίζη ήτο ή σύγκλητος, ουχί δε, εν τισι
περιπτοίσεσι, χαί ή σύνοδος. Μεγάλην δντως είχε δικαιοδοσίαν ή
σύνοδος κατά του; Άχαιομακεδονικοϋς χρόνους (κατά τούς χρόνους
της μετά τών Μακεδόνων συμμαχίας τών Αχαιών), δτε αρμοδία
Άχαιορωμαϊχ.ούς χρόνους, πάντες οί Αχαιοί (πρβ.
σ. 116 σημ. 1) οί από τριάκοντα έτών'&' κατά
τους πρότερον όμως χρόνους (ώρισμένως τω 220}
αύτη άπετελεΐτο ούχί έκ τών υπέρ τά 30 ετη,
άλλ έκ τών εν τοις δπλοις 'Αχαιών -Α. Ή δε
σύνοδος, ήτις και βουλή έκαλεΐτο 5 και ενίοτε έκ-
ήτο νά άποφασίζη και περί .κηρύξεως πολέμου: Κα&ήκουσα σύνοδος
έν Αΐγίω έψήφισε τω 220 τον κατά τών Αιτωλών πόλεμον (Ι'δε το
έν σ. 138 σημ. 3 χωρίον του Πολυβίου: 4, 26, 7)· έδύνατο δε κατά
τους χρόνους τούτους νά άποφασίζη ή σύνοδος και περί παροχής βοη-
θείας έν πολέμω, περί ζητημάτων δηλ. περί ών έν τοις ύστερον Ά-
χαιορωμαϊκοϊς χρόνοις μόνη άρμοδία ήτο νά άποφασίζη ή σύγκλητος
("δε τό έν σημ. 3 χωρίον τού Πολυβίου: 29,23). Φαίνεται |δ' οτι
έδικαιοΰτο νά άποφασίζη εγκύρως και ανεκκλήτως, ώς έκ του έν
σημ. 4) χωρίου τοΰ Πολυβίου (4,7) δύναται νά έξαχθή : Κατά τά
έν ιώ χωρίω τούτω οί Αχαιοί (ή καϋήκουοα σύνοδος) έδικαιοΰντο να
άποαασίσωσιν ανεκκλήτως, όπως παράσχωσι βοήθειαν εις τους Μεσ-
σηνιους κατα τών Αιτωλών, δημοκρατικώς ομως και Φίλανθρώπως
σκεπτόμενο·, άνέθηκαν τήν περί τούτου όριστικήν άπόφασιν εϊς τήν
γενικήν συνέλευσιν, εις τους έν τοις δπλοις Αχαιούς, εις έκείνους
τουτέστιν οΐπνες εμελλον νά πολεμήσωσιν. "Αν ώφειλον νά πράξωσι
τούτο, άν δηλ. δι ' ής ελαβοχ άποφάσεως οβοηϋεΐν τοις Μεσσηνίοις >
έξέδω/.αν προβούλευμα όπερ κατά τόν νόμον έμελλε νά κυρωθη υπό
της γενικής συνελεύσεως τών έν τοις ό'πλοις Ά/αιών, δεν ήτο ανάγκη
νά προσθέσωσιν : «δ δ αν τοΐς αυνελΰοϋσι βονλευομένοις δόξη κύριον
είναι». — Ταύτα δεικνύουσιν ότι κατά τούς χοόνους τής Αχαιομακεδο-
νικής συμμαχίας μεγάλη και σημαντική ήτο ή δικαι δοσία τής συνό-
δου, ήτις Εμφανίζεται ούτως, ώς ή κατ' έξοχήν. ή μόνη συνελευσις
τών Ά/αιών (πρβ. σ. 141 σημ. 3).
3 Πολ.υβ.29,23: «τής συνόδου τών Αχαιών ούσης έν Κορίνθω»
(τώ 168), συζήτησις έγίνετο περί παροχής αιτουμένης βοηθείας εις
τούς βχσιλεΐς τής Αιγύπτου, εΐ; τοϋς Πτολεμαίους (τόν Φιλομήτορα
και τον ΰύεργέτην), κατά τοΰ Άντιοχου, «τών δέ πολλών έπιφερο-
μένων βοηθεΐν- οί περί τόν Καλλικράτην έξεβαλον τό διαβούλιον,
διασεισαντε; τού; άρχοντας ώς ούκ οϋ'σης έςουσίας κατά τούς νόμους
εν άγορα (—συνόδω) βουλεύετ0*ι περί βοηθείας, μετά δέ τινα χρόνον
συγκλήτου συ-αχθείσης εις τήν τών Σικυωνίων πόλιν, έν ή συνέβαινε
μή μόνον συμπορεύεσθαι τήν βουλην (=σύνοδον) άλλα πάντας τους
άπο τριάκοντ ετών» κτλ.
Πολνβ.22,1 6 : Άπελογήθησαν δέ ύπέρ τών αρχόντων οί παρά τών
Αχαιών πρέσβεις έν τή συγκλήτω (έν τή Ρωμαϊκή συγκλήτω1, φα-
σκοντες ουδέν άδικειν αυτούς ούδ ' άξιους έγχλήματος ύπάρχειν διά τό
μή συνάγειν τήν έκκλησίαν (τ=σύγκλητον)' νόμον γάρ είναι παρα
τοΐς Αχαιοΐς μή συγκαλεί ν τού; πολλούς ( = σύγκλητον) εάν μή περι
συμμαχίας ή πολέμου δέη γίνεσθαι διαβούλιον, ή παρα τής (ρωμαϊ-
κής) συγκλήτου τις ένέγκη γράμματα».
4 Πολύβ. 4,7: «οί δ' Αχαιοί καϋ·ηκούσης αύτοϊς έκ τών νό-
μων συνόδου κατά τόν καιρόν τούτον ήκον εις Αϊγιον (τώ 220),
συνελθόντες δ' εις τήν έκκλησίαν (=σύνοδον). . . τών τε Μεσσηνίω*
παρόντων κατά πρεσβείαν και δεομέ^ων σφίσι βοηθεΐν άδικουμένοις
(υπό τών Αιτωλών)... έψηφίσαντο βοηθεΐν τοϊς Μεσσηνίοις κιί συν-
άγειν τόν στρατηγόν τους Αχαιούς έν τοΐς δπλοις, δ δ άν τοις
συνελϋ·οϋσι βουλευομένοις δόξη, τοϋτ εϊναι κυριον.
5 "Ιδε λ. χ. το έν σ. 138 σημ. 3 χωρίον τοΰ Πολυβίου (4,26,7)
και τό έν σ. 140 σημ. 3 χωρίον (29, 23). — Πρβ. και Πλούταρχον
έν β. Κλεομένους, 25: «έτύγχανον μεν γάρ έν Αΐγίω βουλήν έχοντες
(Αχαιοί),έπεί δέ'Άρατος άναβάς έπί τόβήμα πολύν μέν χρόνον έκλαιε
τήν χλαμύδα θε'μενος πρό τοΰ προσώπου, θαυμαζόντων δέ και λέγειν
κελευόντων, ειπεν ότι Μεγάλη πόλις άπόλωλεν ύπο Κλεομένους, η