DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0591
1077 De rerum permutat. &c. TitIxiv. 1078
ff de ſep. vio.lL iij.S. di-
&deſpi ouu ſedd
noxa. l. in delictis. & l. in
omnibus. & infrà de priu.
ſcho.l. j.lib.xi, & ffde his
qui notant infa l. quid er-
go. S. ij. & in decret. di-
ſtinct. lxxxiv. c.error. &
lxxxvjc facientis. & ijq
vij. c. negligere. & xiv.
qiije. qui poteſt. & q viij.
praterea.
a JObiliores. facit
NCieu nilites.
& in decret. xiv. q. iij.c.
clerici. & S. de reſcin. ven.
l fin. & ffde auctoatu. l.v.
S. pupillus.
JNobiliores. Item nec
milites. l. j. infrà neg ne.
mil. Vide not. ad eam.
CVIAC.
Hic eo tẽpore, quo
rheroe ſelurs perteiſit
cum Perſis, apud Arta-
xam ciuitatẽ Armeni
Rempubl. gerebat, teſte
Socrate lib. 7. in princip.
CVIAC.
Ercatores. JCA-
SVS. Prohibet
ne vltra certa loca mer-
cantie fiant, & pœnas
imponit mercatoribus
& iudicibus ſi cõtra fiat.
excipiuntur legati, niſi
ſub ſpecie legationis
diu morentur in pro-
uinciis. VIVIAN.
b Perſarum regi. qui
non erat ſubiectus Ro-
mano imperio tempo-
re huius l. ſed incepit
tempore Iuſtiniani: vt
in authentic de hered. &
Falcid. in princ. coll.j.
e Commeauerint. ha-
bent enim in ſua cura
limites cuſtodire. Azo.
d Comitentur. quô non
debent permitti redire,
ſi diutiûs reſideant.Az0.
& non legitur.
e Eſſante omni am-
bitione. loquitur
de mercatoribus perti-
nentibus ad domu prin-
cipis, de quibus loqui-
tur ſuprà eol.j.
f Collegiatorum. quiaa
de corum collegio vel
corpore erant.
Collegiatorum. In di-
cta lege præſcribitur,
decanorum numerus;
hîc collegiatorum, qui
etiam cvvnpezloi, di-
cuntur. Hi ſunt, (vt eſt
in antiqua deſcriptione
Conſtantin.) qui ex di-
uerſis corporibus ordi-
nati ſolent incẽdiorum
caſibus ſubuenire, &
ideô Symmachus in epi-
ſtolis ait: Per hos for-
tuita arcentur incendia.
CVIAC.
g Subſtituendi. vltra
prædictu numerum. ſie
& ſuprà de ſacroſanct æc-
cleſal. non plures. & non
legitur..
S Ex eodem quo illi.
Sie l. j. ſuprà de colleg.
ait eos eligi debere pri-
matum cuiuſque cor-
poris iudicio. Hi erant
immunes, & erant mer-
catores, vt ait interpre-
non dicitur nobilitas, nec diuitiæ.
IAC. BVT. & qui facit artes me-
chanicas, non poteſt eſſe nobilis.
text. eſt hic not. BALD. Vel ſic:
Potentiores & nobilibres debent ſe
à negotiationibus abſtinere, vt ple-
bei facilius poſſint negotiari.SAL.
II1. Impp. HoN0. & ThtooD.
AA. Theodoro P. P.
Obiliores? a natalibus, &
Noooun luce coſpicuos,
& patrimonio ditiores, perni-
cioſum vrbibus mercimonium
exercere prohibemus, vt inter
plebeios & negotiatores faci-
lius ſit emendi vendendique
commercium.
Non eſt licitum mercationis
cauſa conuerſari cum gentibus non
gratis populo Romanonec credan-
tur Romani exploratores arcano-
rum regni alieni. Et not. pœnam
hic imponi ſubditis de eo quod fa-
ciunt extra territorium patriæ.
BAL0. Vel ſic: Dum Imperator
iniuiſſet fœdus cum rege Perſa-
rum, ſtatuit quod extra certa loca
hic nominata ſubiecta Romano im-
perio non poſſent mercari à Perſis:
nec econtrà, aliàs puniuntur ipſi,
& iudices per quorum iuerunt li-
mites; excipit legatos Perſarum,
qui tempore ſuæ legationis merces.
duxerunt commutandas. SALYC.
IV. Iidem AA. Anthemio P.P.8.
Ercatores tam imperio
noſtro, quàm Perſarum
regi b ſubiectos vltra ea loca in
quibus fœderis tempore cum
memorata natione nobis conue-
nit, nundinas exercere minime
oportet, ne alieni regni (quod
non conuenit) ſcrutentur arca-
na. Nullus igitur poſt hac im-
perio noſtro ſubiectus vltra Ni-
ſibin, Callinicum, & Artaxatan
emendi ſeu vendendi ſpecies
cauſa proficiſci audeat:nec præ-
ter memoratas ciuitates cum
Perſa merces exiſtimet commu-
tandas. Sciente vtroque qui con-
trahit, & ſpecies qu præter hec
loca fuerint venundatæ, vel
comparatæ, ſacro œrario noſtro
vindicandas: & prter earum
rerum ac precij amiſſionẽ, quod
fuerit numeratum, vel commu-
tatum, exilij ſe pœnæ ſempiter-
n ſubdendum: non defutura
contra iudices, eorumque appa-
ritores, per ſingulos contractus
qui extra memorata loca fue-
rint agitati, triginta librarum au-
ri condemnatione, per quorum
limitem ad inhibita loca mer-
candi gratia Romanus vel Perſa
commeauerint *: exceptis vi-
delicet his qui legatorum Per-
ſarum quolibet tempore ad no-
commutandas: quibus humani-
tatis & legationis intuitu extra
præfinita etiam loca mercandi
copiam non negamus: niſi ſub
ſpecie legationis diutius in qua-
libet prouincia reſidentes, nec
legati reditum ad propria comi-
tentur . Hos enim mercature
inſiſtentes, non immeritô vnà
cum his cum quibus cõtraxerint
ſeu reſederint, pœna huius ſan-
ctionis perſequetur.
Mercatores ad domum princi-
pis pertinẽtes debent eſſe ccccclxiij.
qui à muneribus perſonalibus ſunt
immunes. SALYC.
V. Iidem AA. Aëtio .
Eſſante omni ambitione,
Conani icenria quingento-
rum ſexaginta trium collegiato-
rum f numerus maneat, nul-
lique his addendi, mutandive
vel in defuncti locum ſubſti-
tuendi E pateat copia: ita, vt iu-
dicio tu ſedis ſub ipſorumpræ-
ſentia corporatorum, in eorum
locum quos humani ſubtraxe-
rint caſus, ex eodem quo illi
fuerant corpore ſubrogentur:
nulli alij corporatorum prater
dictum numerum per patroci-
nia immunitate conceſſa. Dat.
VII. Ral. Septemb. Eudoxiopoli,
Honor.A. VIII. & Th. Coss.
Tranſgredientes ciuitates pro-
hibitas, vel negotiationes prohibi-
tas ſuſcipientes, cuiuſcumque ſint
dignitatis, puniuntur pœna exi-
liy, & publicatione bonorum. quod
not.
VI. Iidem AA. Maximo * comiti
ſacrarum largitionum.
I qui inclytas * nomina-
Sin venuſtis legbus ciuita-
tes tranſgredientes ipſi, vel per-
egrinos negotiatores ſine comi-
te commerciorume ſuſcipientes
fuerint deprehenſi:nec proſcri-
ptionem bonorum, nec pœnam
perennis exilij vlterius euadent.
Ergo omnes pariter, ſiue priuati,
tatio Græca ſtatuti col-
legio mercaturæ cauſſa.
CVIAC.
h CIqui. facit S. eodl.
mercatores. & non
legitur.
e Comite commercio-
rum. De quo vide not.
& ſcripta ad l. 2. ſuprà
qua res emi non poſſunt.
CVIAC.
DE RERVM
permutat, &c.
Dixit à de contractibus
nominatis, ex quibus trãſ-
fertur dominiumenunc de
innominatis, ex quibus ſi-
militer transfertur: ante-
quam dicat de locatione
qua eſt nominatus: ſed nõ
trãsfertur ibi dominium:
& quia inter nominatos
pracipuus eſt permutatio-
nis, ideo de hoc dicit.
J Sed P quare non dici-
tur nominatus permuta-
tio, cum elegantius ſit no-
men; quam in vẽditione,
vel ſimilibus? Reſpond.
permutare, verbũ eſt ge-
nerale etiam pertinens ad
venditionem, & locatio-
nem, omnem contra-
ctum vbi aliquid hincin-
de accipitur, ſed alj con-
tractus ſua ſumpſerit no-
mina. at hic cum datur
ſpecies certa pro alia cer-
ta, caruit nomine ſpeciali:
nam plura ſunt negotia,
&c. vt ff. de praſcript.
verbis l. natura. ſicque
retinuit generale: vnde
dicitur innominatus, ſci-
licet nomine ſpeciali. Alij
aliter respondent:vt dixi
ff. de pact. l. iuriſgen-
tium. S.j. ACCVRS.
5 Quæ datur ex re-
rum permutatione. Poſt
tractatu de emptione &
vendideo datur hic tit.
quia permutatio eſt ſi-
milis emptioni. l.2. j-eo.
vt & locatio. l.2.ff loca-
ti. Sic & emphyteuſis eſt
vtrique proxima. S adeo.
Inſti. locat. Eſt verõ etiã
de act. praeſcrip. verb.
non de omni, ſed de ea,
quæ datur ex rerum
permutatione tantûm.
CVIACIVS.
Si
ſiue cuiuſpiam dignitatis, ſiue in militia conſtituti,
ſciant ſibi aut ab huiuſmodi temeritate penitus abſti-
nendum, aut ſuprà dicta ſupplicia ſubeundum.
ſtram clementiam mittendorum
iter comitati, merces duxerint
DE RERVM PERMVTATIONE,
& præſcriptis verbis.
nltn mau a-mpionet cmnuur, deiraur aouride
Aqiien oani n d unt prorini d& ſimidls ſunt, permutarie.
Locatio, Emphyteuſis: & permutatio in primis qua ipſa originem
dedit emptioni venditioni, atque ideo dicitur vicem emptionis ob-
tinere, l.2. & vicina emptioni, l. 2.ff.eod. & inſtar emptionis in No-
uel. Valenti de conf-his quæ adminiſt. Et ſane multa habet com-
munia cum emptione: ſed & differentia quadam, qua perſequitur
Paulus in l.1. ff. eod. Permutatio fit rebus, Emptio non fit rebus,l.
penult. hoc tit. Sed re ex vna parte, & pretio interueniente ex al-
tera. Permutaiio eſt mutatio dominij, l ſcribitff.de auro & argen.
leg. emptio non ſemper rei dominium mutat: emptio eſt mutatio
rei cum pretio. Permutatio eſt negotium do vt des, datio rei pro re,
vel etiam pecunia pro re, vtl. vlt, ff. de cond. cau. da. nec enim
omnis pecunia pro pretio accipitur, vt cum domino pecunia datur, vt
ſeruum
ff de ſep. vio.lL iij.S. di-
&deſpi ouu ſedd
noxa. l. in delictis. & l. in
omnibus. & infrà de priu.
ſcho.l. j.lib.xi, & ffde his
qui notant infa l. quid er-
go. S. ij. & in decret. di-
ſtinct. lxxxiv. c.error. &
lxxxvjc facientis. & ijq
vij. c. negligere. & xiv.
qiije. qui poteſt. & q viij.
praterea.
a JObiliores. facit
NCieu nilites.
& in decret. xiv. q. iij.c.
clerici. & S. de reſcin. ven.
l fin. & ffde auctoatu. l.v.
S. pupillus.
JNobiliores. Item nec
milites. l. j. infrà neg ne.
mil. Vide not. ad eam.
CVIAC.
Hic eo tẽpore, quo
rheroe ſelurs perteiſit
cum Perſis, apud Arta-
xam ciuitatẽ Armeni
Rempubl. gerebat, teſte
Socrate lib. 7. in princip.
CVIAC.
Ercatores. JCA-
SVS. Prohibet
ne vltra certa loca mer-
cantie fiant, & pœnas
imponit mercatoribus
& iudicibus ſi cõtra fiat.
excipiuntur legati, niſi
ſub ſpecie legationis
diu morentur in pro-
uinciis. VIVIAN.
b Perſarum regi. qui
non erat ſubiectus Ro-
mano imperio tempo-
re huius l. ſed incepit
tempore Iuſtiniani: vt
in authentic de hered. &
Falcid. in princ. coll.j.
e Commeauerint. ha-
bent enim in ſua cura
limites cuſtodire. Azo.
d Comitentur. quô non
debent permitti redire,
ſi diutiûs reſideant.Az0.
& non legitur.
e Eſſante omni am-
bitione. loquitur
de mercatoribus perti-
nentibus ad domu prin-
cipis, de quibus loqui-
tur ſuprà eol.j.
f Collegiatorum. quiaa
de corum collegio vel
corpore erant.
Collegiatorum. In di-
cta lege præſcribitur,
decanorum numerus;
hîc collegiatorum, qui
etiam cvvnpezloi, di-
cuntur. Hi ſunt, (vt eſt
in antiqua deſcriptione
Conſtantin.) qui ex di-
uerſis corporibus ordi-
nati ſolent incẽdiorum
caſibus ſubuenire, &
ideô Symmachus in epi-
ſtolis ait: Per hos for-
tuita arcentur incendia.
CVIAC.
g Subſtituendi. vltra
prædictu numerum. ſie
& ſuprà de ſacroſanct æc-
cleſal. non plures. & non
legitur..
S Ex eodem quo illi.
Sie l. j. ſuprà de colleg.
ait eos eligi debere pri-
matum cuiuſque cor-
poris iudicio. Hi erant
immunes, & erant mer-
catores, vt ait interpre-
non dicitur nobilitas, nec diuitiæ.
IAC. BVT. & qui facit artes me-
chanicas, non poteſt eſſe nobilis.
text. eſt hic not. BALD. Vel ſic:
Potentiores & nobilibres debent ſe
à negotiationibus abſtinere, vt ple-
bei facilius poſſint negotiari.SAL.
II1. Impp. HoN0. & ThtooD.
AA. Theodoro P. P.
Obiliores? a natalibus, &
Noooun luce coſpicuos,
& patrimonio ditiores, perni-
cioſum vrbibus mercimonium
exercere prohibemus, vt inter
plebeios & negotiatores faci-
lius ſit emendi vendendique
commercium.
Non eſt licitum mercationis
cauſa conuerſari cum gentibus non
gratis populo Romanonec credan-
tur Romani exploratores arcano-
rum regni alieni. Et not. pœnam
hic imponi ſubditis de eo quod fa-
ciunt extra territorium patriæ.
BAL0. Vel ſic: Dum Imperator
iniuiſſet fœdus cum rege Perſa-
rum, ſtatuit quod extra certa loca
hic nominata ſubiecta Romano im-
perio non poſſent mercari à Perſis:
nec econtrà, aliàs puniuntur ipſi,
& iudices per quorum iuerunt li-
mites; excipit legatos Perſarum,
qui tempore ſuæ legationis merces.
duxerunt commutandas. SALYC.
IV. Iidem AA. Anthemio P.P.8.
Ercatores tam imperio
noſtro, quàm Perſarum
regi b ſubiectos vltra ea loca in
quibus fœderis tempore cum
memorata natione nobis conue-
nit, nundinas exercere minime
oportet, ne alieni regni (quod
non conuenit) ſcrutentur arca-
na. Nullus igitur poſt hac im-
perio noſtro ſubiectus vltra Ni-
ſibin, Callinicum, & Artaxatan
emendi ſeu vendendi ſpecies
cauſa proficiſci audeat:nec præ-
ter memoratas ciuitates cum
Perſa merces exiſtimet commu-
tandas. Sciente vtroque qui con-
trahit, & ſpecies qu præter hec
loca fuerint venundatæ, vel
comparatæ, ſacro œrario noſtro
vindicandas: & prter earum
rerum ac precij amiſſionẽ, quod
fuerit numeratum, vel commu-
tatum, exilij ſe pœnæ ſempiter-
n ſubdendum: non defutura
contra iudices, eorumque appa-
ritores, per ſingulos contractus
qui extra memorata loca fue-
rint agitati, triginta librarum au-
ri condemnatione, per quorum
limitem ad inhibita loca mer-
candi gratia Romanus vel Perſa
commeauerint *: exceptis vi-
delicet his qui legatorum Per-
ſarum quolibet tempore ad no-
commutandas: quibus humani-
tatis & legationis intuitu extra
præfinita etiam loca mercandi
copiam non negamus: niſi ſub
ſpecie legationis diutius in qua-
libet prouincia reſidentes, nec
legati reditum ad propria comi-
tentur . Hos enim mercature
inſiſtentes, non immeritô vnà
cum his cum quibus cõtraxerint
ſeu reſederint, pœna huius ſan-
ctionis perſequetur.
Mercatores ad domum princi-
pis pertinẽtes debent eſſe ccccclxiij.
qui à muneribus perſonalibus ſunt
immunes. SALYC.
V. Iidem AA. Aëtio .
Eſſante omni ambitione,
Conani icenria quingento-
rum ſexaginta trium collegiato-
rum f numerus maneat, nul-
lique his addendi, mutandive
vel in defuncti locum ſubſti-
tuendi E pateat copia: ita, vt iu-
dicio tu ſedis ſub ipſorumpræ-
ſentia corporatorum, in eorum
locum quos humani ſubtraxe-
rint caſus, ex eodem quo illi
fuerant corpore ſubrogentur:
nulli alij corporatorum prater
dictum numerum per patroci-
nia immunitate conceſſa. Dat.
VII. Ral. Septemb. Eudoxiopoli,
Honor.A. VIII. & Th. Coss.
Tranſgredientes ciuitates pro-
hibitas, vel negotiationes prohibi-
tas ſuſcipientes, cuiuſcumque ſint
dignitatis, puniuntur pœna exi-
liy, & publicatione bonorum. quod
not.
VI. Iidem AA. Maximo * comiti
ſacrarum largitionum.
I qui inclytas * nomina-
Sin venuſtis legbus ciuita-
tes tranſgredientes ipſi, vel per-
egrinos negotiatores ſine comi-
te commerciorume ſuſcipientes
fuerint deprehenſi:nec proſcri-
ptionem bonorum, nec pœnam
perennis exilij vlterius euadent.
Ergo omnes pariter, ſiue priuati,
tatio Græca ſtatuti col-
legio mercaturæ cauſſa.
CVIAC.
h CIqui. facit S. eodl.
mercatores. & non
legitur.
e Comite commercio-
rum. De quo vide not.
& ſcripta ad l. 2. ſuprà
qua res emi non poſſunt.
CVIAC.
DE RERVM
permutat, &c.
Dixit à de contractibus
nominatis, ex quibus trãſ-
fertur dominiumenunc de
innominatis, ex quibus ſi-
militer transfertur: ante-
quam dicat de locatione
qua eſt nominatus: ſed nõ
trãsfertur ibi dominium:
& quia inter nominatos
pracipuus eſt permutatio-
nis, ideo de hoc dicit.
J Sed P quare non dici-
tur nominatus permuta-
tio, cum elegantius ſit no-
men; quam in vẽditione,
vel ſimilibus? Reſpond.
permutare, verbũ eſt ge-
nerale etiam pertinens ad
venditionem, & locatio-
nem, omnem contra-
ctum vbi aliquid hincin-
de accipitur, ſed alj con-
tractus ſua ſumpſerit no-
mina. at hic cum datur
ſpecies certa pro alia cer-
ta, caruit nomine ſpeciali:
nam plura ſunt negotia,
&c. vt ff. de praſcript.
verbis l. natura. ſicque
retinuit generale: vnde
dicitur innominatus, ſci-
licet nomine ſpeciali. Alij
aliter respondent:vt dixi
ff. de pact. l. iuriſgen-
tium. S.j. ACCVRS.
5 Quæ datur ex re-
rum permutatione. Poſt
tractatu de emptione &
vendideo datur hic tit.
quia permutatio eſt ſi-
milis emptioni. l.2. j-eo.
vt & locatio. l.2.ff loca-
ti. Sic & emphyteuſis eſt
vtrique proxima. S adeo.
Inſti. locat. Eſt verõ etiã
de act. praeſcrip. verb.
non de omni, ſed de ea,
quæ datur ex rerum
permutatione tantûm.
CVIACIVS.
Si
ſiue cuiuſpiam dignitatis, ſiue in militia conſtituti,
ſciant ſibi aut ab huiuſmodi temeritate penitus abſti-
nendum, aut ſuprà dicta ſupplicia ſubeundum.
ſtram clementiam mittendorum
iter comitati, merces duxerint
DE RERVM PERMVTATIONE,
& præſcriptis verbis.
nltn mau a-mpionet cmnuur, deiraur aouride
Aqiien oani n d unt prorini d& ſimidls ſunt, permutarie.
Locatio, Emphyteuſis: & permutatio in primis qua ipſa originem
dedit emptioni venditioni, atque ideo dicitur vicem emptionis ob-
tinere, l.2. & vicina emptioni, l. 2.ff.eod. & inſtar emptionis in No-
uel. Valenti de conf-his quæ adminiſt. Et ſane multa habet com-
munia cum emptione: ſed & differentia quadam, qua perſequitur
Paulus in l.1. ff. eod. Permutatio fit rebus, Emptio non fit rebus,l.
penult. hoc tit. Sed re ex vna parte, & pretio interueniente ex al-
tera. Permutaiio eſt mutatio dominij, l ſcribitff.de auro & argen.
leg. emptio non ſemper rei dominium mutat: emptio eſt mutatio
rei cum pretio. Permutatio eſt negotium do vt des, datio rei pro re,
vel etiam pecunia pro re, vtl. vlt, ff. de cond. cau. da. nec enim
omnis pecunia pro pretio accipitur, vt cum domino pecunia datur, vt
ſeruum