DOI Artikel:
Kastriōtēs, Panagiōtēs: Trikkēs Asklēpieion
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0081
ΑΕ 1918
κης». Ταύτα λέγει και Ό Έπιοαύριος Ισυλλος.
Έπιθι \νί1αηιο\νίίζ « ΐ87/ΙΙθ8 νοη Ερίάαηνοβ »
σελ. 49 καί έ'ξής και 8. ΗθγγΙϊοΙι Ερίάαηνιΐ8.
« Είηβ αηϋ&β ΗβΐΙβίάϋβ» 1898 σελ. 11 και ΓΙ.
Καββαδία α Το έν Επιδαύρω ιερόν τοΰ Ασκληπιού »
Άθήνησι 1900). Άλλα καί το τοιοΟτον διημφισβή-
τησαν τίνες των άρχαιολογούντο^ν. Ούτω δέ προ-
ήλΟεν εις μέσον σπουδαιότατον ττρος έπίλυσιν ζή-
τημα, που το πρώτον έλατρεύΟη ό Ασκληπιός, εν
Τρι'κκη της Θεσσαλίας, ή εν Τρίκκη της Πελοπον-
νήσου ; (Μεσσηνία) ώς καί την Ιθώμην καί Οίχα-
λίαν, ών όυ.ώνυυ.οι πόλεις ύπάρνουσι και εν θεσ-
σαλία, ώς είπου,εν άνωτέοο.).
Ό ΕβηηΒΓΐ Κ]θ11βθΓ£ έν τη πραγματεία « Αβίίΐθ-
ρϊοδ» («Α8&Ιβρίθ8» Μί/ί/ιοΙθ(/ί8θ/ι αν6/ιαβυΙο(/ί-
8βΙιβ 8ίΐίίΙίβη, ϋρ8&ΐ3 1894-7) πειράται νά άποοεί-
ξη δτι το άρχαιότατον Άσκληπιεΐον ην το εν Μεσ-
σήνη καιοτι εν Πελοποννήσω κατ αυτόν άνεπτύ/Οη
το πρώτον ή λατρεία του Ασκληπιού και εκείθεν
διεδόΟηείς την λοιπήν Ελλάδα συμπεριλαμβανομέ-
νης και τής Θεσσαλίας. Ό δέ Οπιρρθ ( ΟνίββΙιί8β1ιβ
Μί/ί/ιοίο(/ίβ έν τώ ΜϊϊΙΙβν'18 ΗαηάϋΐίβΙί V, "2 σελ.
189 κέ.) θεωρεί ώς πολύ άρχαιαν την παράδοσιν
περί της έκ Θεσσαλίας καταγωγής του Ασκλη-
πιού και παοαδένεται ότι ααλλον έκ Κοήτη: ώο-
μηΟη ή λατρεία του Ασκληπιού. Ή γνώμη όμως
του Κ]θ111)θΓ§;, εί και τεκμήρια τινα ύποστηρίζου-
σιν αυτήν, δεν έγένετο κοινώς παραδεκτή, διότι ή
Ηεσσαλία από Ομήρου ήδη θεωρείται ώς ή αρ-
χαιότατη κοιτίς της ιατρικής. — Γήν αυτήν γνώ-
μην του Κ]'θΠΙ)θΓ§' παραλαβών δέχεται καί υπο-
στηρίζει και ό ιατρός κ. Α. 'Αραβαντινός έν τω
ίογω αύτοΰ « Ασκληπιός καϊ Ασκληπιεία» έ'κδ.
έν Λειψία σελ. 180 καί άλλαχοΟ 'Αθ. 1907 ούχι
όοΟώς ό'υ,ως διότι πολλού: ποό του νρόνου της έκ-
κοπής του νομίσματος τούτου τής Θεσσαλίας αιώ-
νας, εφ ού καϊ μόνου στηριζόμενος ό Κ]θ111)θΓ§'
άπεφήνατο την γνώμην αύτου ταύτην, ύπήρςαν
μεγαλοπρεπείς καί τά υ,άλα ονομαστοί ναοί έπ'
ονόματι του Ασκληπιού άοιεοωυ.ένοι, εις ους ποο-
σήρχοντο πλείστοι πάσχοντες και όπου ύφίσταντο
ούτοι ποικίλα: καί παντοδαπάς Οεοαπευτικά: άγω-
γάς. Πρβλ. και Σκεύου Ζερβού « Ιστορία τής Ια
τρικής» Άθήνησι 1914 σελ. 41).
Ως έπιχειρήματα τής γνώμης αύτου ό Κ]θ11-
23 1 19
βθΓο· φέρει οτι ό Ασκληπιός εμφανίζεται έν Θεσ-
σαλία έπί νομισμάτων αργυρών τής Ααρίσσης μό -
λις τόν Ε'. προ Χρίστου αιώνα (ΑΜ 1893 243).
Έπί δέ νομισμάτων τής Ιρίκκης κατά τον Δ . αι-
ώνα (ιδ. Ηθ&ά ΗΪ8ίονία Νιιηιοηιηι, σελ. 263.
Μετάφρασις αύτής ύπό I. Σβορώνου έν τή σειρά
βιβλιοθήκης Μαρασλή. 'Αλλ', ώς είπομεν άνω,
ή έν Θεσσαλία λατρεία του Ασκληπιού είναι πα-
λαιτάτη' δεν χρονολογείται άπό των αργών τοΰ
Ε . π. Χ. αιώνος, άλλ' άπό του Ζ', ίσως δέ και
άπο του π. Χ. II . αιώνος, γνωστού οντος νυν οτι
ό αρχαιότατος τούτου ναός, το έν Τρίκκη Άσκλη-
πιεΤον, δεν καΟωρίσθη μέχρι τούδε άκριβώς άπό
χρονολογικής απόψεως, το δέ πολλώ τούτου νεώ-
τερον, το τής Σικυωνίας έν Τιτάνη ίδρύΟη ύπ' αύ-
του τοΰ υίοΰ τοΰ Μα/άονος καί πρώτου έγγόνου
τοΰ 'Ασκληπιοΰ, τοΰ Άλςήνορος). Άλλα καί έν
άλλαις ΟεσσαλικαΤς πόλεσιν έλατρεύετο ό Ασκλη-
πιός, ώς έν Αακερεία, πόλει τής Μαγνησίας παρά
την Βοιβηίδα λίμνην (ίδ. Πινδάρου ΠυΟ. Γ'. 34,
160 καί Άπολλώνιον Ρόδιον Α'. 614 καί Ψεοεκύ-
οους άπόσπασυ.α 8 Μ.), ήτις Οεωοεΐται ώ: πατοίς
τής μητρός τοΰ Άσκληπιοΰ Κορωνίδος, έν Κρα-
νών., έν ΦεοαΤς, ώς μαίνεται έκ των έπιγοαφών
(Κθϊΐ Ιη8βΗρίίοηβ8 Τ1ίβ88α1ίαβ ίτβ8. σελ. 7 κέ.
—Οιιβι· ΒβΙβοί. 399), έν Φαλάννη τής Περραι-
βίας παρά τον Πηνειόν (ΑΜ 1883 σελ. 102.—
ΒΟΗ 1899 σελ. 398 καί έοεςής), έν Φαρσάλω
(ϋβιιιιιΐθΐ Ηθΐιζβγ, Μί88ίο)ΐ δβίβηίίΪΜΐιιβ άβ Μα-
οβάοίηβ σελ. 429 Ν° 205-206, ϊδ. Ραπ1γ-λνΐδ-
80\νίΐ II 1663, Ν°3), έν Χυρετίαις (Γ,ίν. 31, 36.
— Ι,β Β&8-\ναάάϊησίοη ΥοΊ/α^β ατοΚβοΙ. II Ν°
1302) καί έν Λημητριάδι (ΑΜ 1890 σελ. 304,
Ν° 14-32, Ηβαά, ενΟ' άνωτέρω, σελ. 236).
Καί ούτως ή λατρεία τοΰ Ασκληπιοΰ ευρηται
επίσης αρχαιότατα διαδεδομένη έν Πελοποννήσω,
ώς έν Σικυώνι (Παυσ. Κ.), 3), έν Τιτάνη (Παυσ.
Γ'. 11,3), έπειτα έν Φλιοΰντι (Παυσ. Π'. 13),
έν Κορίνθω (Παυσ. 2, 34, 3), έν Κλεωναΐς (Ιιη-
Ιιοοί-ΒΙαηΐθΓ. — ΟαΓάηβΓ ΙΗ8 1883 σ. 81 καϊ
1887 σ. 33) δπου τρία ήσαν Ασκληπιεία (Παυσ.
Β'. 23 4, 13, 21, 1 καί Ρ&ιιΐ7-\νΐ880\νίΐ 13,
1663), δύο έν Έπιδαύρω, έν Τροιζήνι, έν Ερμιόνη
(Ο. I. Ο. 1 198, 122), έν Ασίνη (Μίοηηβί Όβ8β?\
Β'. 224, 73), έν Πάτραις (Παυσ. Ζ'. 21 , 6). Έτι
κης». Ταύτα λέγει και Ό Έπιοαύριος Ισυλλος.
Έπιθι \νί1αηιο\νίίζ « ΐ87/ΙΙθ8 νοη Ερίάαηνοβ »
σελ. 49 καί έ'ξής και 8. ΗθγγΙϊοΙι Ερίάαηνιΐ8.
« Είηβ αηϋ&β ΗβΐΙβίάϋβ» 1898 σελ. 11 και ΓΙ.
Καββαδία α Το έν Επιδαύρω ιερόν τοΰ Ασκληπιού »
Άθήνησι 1900). Άλλα καί το τοιοΟτον διημφισβή-
τησαν τίνες των άρχαιολογούντο^ν. Ούτω δέ προ-
ήλΟεν εις μέσον σπουδαιότατον ττρος έπίλυσιν ζή-
τημα, που το πρώτον έλατρεύΟη ό Ασκληπιός, εν
Τρι'κκη της Θεσσαλίας, ή εν Τρίκκη της Πελοπον-
νήσου ; (Μεσσηνία) ώς καί την Ιθώμην καί Οίχα-
λίαν, ών όυ.ώνυυ.οι πόλεις ύπάρνουσι και εν θεσ-
σαλία, ώς είπου,εν άνωτέοο.).
Ό ΕβηηΒΓΐ Κ]θ11βθΓ£ έν τη πραγματεία « Αβίίΐθ-
ρϊοδ» («Α8&Ιβρίθ8» Μί/ί/ιοΙθ(/ί8θ/ι αν6/ιαβυΙο(/ί-
8βΙιβ 8ίΐίίΙίβη, ϋρ8&ΐ3 1894-7) πειράται νά άποοεί-
ξη δτι το άρχαιότατον Άσκληπιεΐον ην το εν Μεσ-
σήνη καιοτι εν Πελοποννήσω κατ αυτόν άνεπτύ/Οη
το πρώτον ή λατρεία του Ασκληπιού και εκείθεν
διεδόΟηείς την λοιπήν Ελλάδα συμπεριλαμβανομέ-
νης και τής Θεσσαλίας. Ό δέ Οπιρρθ ( ΟνίββΙιί8β1ιβ
Μί/ί/ιοίο(/ίβ έν τώ ΜϊϊΙΙβν'18 ΗαηάϋΐίβΙί V, "2 σελ.
189 κέ.) θεωρεί ώς πολύ άρχαιαν την παράδοσιν
περί της έκ Θεσσαλίας καταγωγής του Ασκλη-
πιού και παοαδένεται ότι ααλλον έκ Κοήτη: ώο-
μηΟη ή λατρεία του Ασκληπιού. Ή γνώμη όμως
του Κ]θ111)θΓ§;, εί και τεκμήρια τινα ύποστηρίζου-
σιν αυτήν, δεν έγένετο κοινώς παραδεκτή, διότι ή
Ηεσσαλία από Ομήρου ήδη θεωρείται ώς ή αρ-
χαιότατη κοιτίς της ιατρικής. — Γήν αυτήν γνώ-
μην του Κ]'θΠΙ)θΓ§' παραλαβών δέχεται καί υπο-
στηρίζει και ό ιατρός κ. Α. 'Αραβαντινός έν τω
ίογω αύτοΰ « Ασκληπιός καϊ Ασκληπιεία» έ'κδ.
έν Λειψία σελ. 180 καί άλλαχοΟ 'Αθ. 1907 ούχι
όοΟώς ό'υ,ως διότι πολλού: ποό του νρόνου της έκ-
κοπής του νομίσματος τούτου τής Θεσσαλίας αιώ-
νας, εφ ού καϊ μόνου στηριζόμενος ό Κ]θ111)θΓ§'
άπεφήνατο την γνώμην αύτου ταύτην, ύπήρςαν
μεγαλοπρεπείς καί τά υ,άλα ονομαστοί ναοί έπ'
ονόματι του Ασκληπιού άοιεοωυ.ένοι, εις ους ποο-
σήρχοντο πλείστοι πάσχοντες και όπου ύφίσταντο
ούτοι ποικίλα: καί παντοδαπάς Οεοαπευτικά: άγω-
γάς. Πρβλ. και Σκεύου Ζερβού « Ιστορία τής Ια
τρικής» Άθήνησι 1914 σελ. 41).
Ως έπιχειρήματα τής γνώμης αύτου ό Κ]θ11-
23 1 19
βθΓο· φέρει οτι ό Ασκληπιός εμφανίζεται έν Θεσ-
σαλία έπί νομισμάτων αργυρών τής Ααρίσσης μό -
λις τόν Ε'. προ Χρίστου αιώνα (ΑΜ 1893 243).
Έπί δέ νομισμάτων τής Ιρίκκης κατά τον Δ . αι-
ώνα (ιδ. Ηθ&ά ΗΪ8ίονία Νιιηιοηιηι, σελ. 263.
Μετάφρασις αύτής ύπό I. Σβορώνου έν τή σειρά
βιβλιοθήκης Μαρασλή. 'Αλλ', ώς είπομεν άνω,
ή έν Θεσσαλία λατρεία του Ασκληπιού είναι πα-
λαιτάτη' δεν χρονολογείται άπό των αργών τοΰ
Ε . π. Χ. αιώνος, άλλ' άπό του Ζ', ίσως δέ και
άπο του π. Χ. II . αιώνος, γνωστού οντος νυν οτι
ό αρχαιότατος τούτου ναός, το έν Τρίκκη Άσκλη-
πιεΤον, δεν καΟωρίσθη μέχρι τούδε άκριβώς άπό
χρονολογικής απόψεως, το δέ πολλώ τούτου νεώ-
τερον, το τής Σικυωνίας έν Τιτάνη ίδρύΟη ύπ' αύ-
του τοΰ υίοΰ τοΰ Μα/άονος καί πρώτου έγγόνου
τοΰ 'Ασκληπιοΰ, τοΰ Άλςήνορος). Άλλα καί έν
άλλαις ΟεσσαλικαΤς πόλεσιν έλατρεύετο ό Ασκλη-
πιός, ώς έν Αακερεία, πόλει τής Μαγνησίας παρά
την Βοιβηίδα λίμνην (ίδ. Πινδάρου ΠυΟ. Γ'. 34,
160 καί Άπολλώνιον Ρόδιον Α'. 614 καί Ψεοεκύ-
οους άπόσπασυ.α 8 Μ.), ήτις Οεωοεΐται ώ: πατοίς
τής μητρός τοΰ Άσκληπιοΰ Κορωνίδος, έν Κρα-
νών., έν ΦεοαΤς, ώς μαίνεται έκ των έπιγοαφών
(Κθϊΐ Ιη8βΗρίίοηβ8 Τ1ίβ88α1ίαβ ίτβ8. σελ. 7 κέ.
—Οιιβι· ΒβΙβοί. 399), έν Φαλάννη τής Περραι-
βίας παρά τον Πηνειόν (ΑΜ 1883 σελ. 102.—
ΒΟΗ 1899 σελ. 398 καί έοεςής), έν Φαρσάλω
(ϋβιιιιιΐθΐ Ηθΐιζβγ, Μί88ίο)ΐ δβίβηίίΪΜΐιιβ άβ Μα-
οβάοίηβ σελ. 429 Ν° 205-206, ϊδ. Ραπ1γ-λνΐδ-
80\νίΐ II 1663, Ν°3), έν Χυρετίαις (Γ,ίν. 31, 36.
— Ι,β Β&8-\ναάάϊησίοη ΥοΊ/α^β ατοΚβοΙ. II Ν°
1302) καί έν Λημητριάδι (ΑΜ 1890 σελ. 304,
Ν° 14-32, Ηβαά, ενΟ' άνωτέρω, σελ. 236).
Καί ούτως ή λατρεία τοΰ Ασκληπιοΰ ευρηται
επίσης αρχαιότατα διαδεδομένη έν Πελοποννήσω,
ώς έν Σικυώνι (Παυσ. Κ.), 3), έν Τιτάνη (Παυσ.
Γ'. 11,3), έπειτα έν Φλιοΰντι (Παυσ. Π'. 13),
έν Κορίνθω (Παυσ. 2, 34, 3), έν Κλεωναΐς (Ιιη-
Ιιοοί-ΒΙαηΐθΓ. — ΟαΓάηβΓ ΙΗ8 1883 σ. 81 καϊ
1887 σ. 33) δπου τρία ήσαν Ασκληπιεία (Παυσ.
Β'. 23 4, 13, 21, 1 καί Ρ&ιιΐ7-\νΐ880\νίΐ 13,
1663), δύο έν Έπιδαύρω, έν Τροιζήνι, έν Ερμιόνη
(Ο. I. Ο. 1 198, 122), έν Ασίνη (Μίοηηβί Όβ8β?\
Β'. 224, 73), έν Πάτραις (Παυσ. Ζ'. 21 , 6). Έτι