DOI article:
Kabbadias, Panagiōtēs: Hē Archaïkē Sympoliteia: kat´ epigraphas ek tōn anaskaphōn Epidaurou
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0147
ΑΕ 1918
77 Αχαϊκή Συμπολιτεία κατ έπιγραφάς εξ 'Επιδαύρου" υπό 77. Καββαδία. 137
κής συμπολιτείας, καΟ' ους χρόνους αύτη έκ
τεσσάοων το ποώτον και είτα έκ δέκα Ά/αϊ-
κών πόλεων αποτελούμενη * περιωρίζετο έντός
των στενών ορίων της βορειοδυτικής Πελοπον-
νήσου, άλλ' εις τους '/ρόνους καθ' ους αύτη
ει/εν έπεκταθη έκτος των ορίων της Αχαΐας
και μεταβληθή εις σημαντικόν όμόσπονδον κρά-
τος έν Πελοποννήσω, εις τούς χρόνους τουτέστιν
τους από της έν έ'τει 251 προσχωρήσεως της Σι-
κυώνος εις την των Αχαιών κοινήν πολιτείαν 2.
1 Τέσσαρες ττολεις, αί Λύμη, ΙΙάτραι, Φαραί και Τριταία, συν-
εκοότησαν τω 280 τόν 'Αχαϊκόν σύνδεσμον. τω 275 προσετέθη τό
Αί'γιον και μ.ετά τούτο τά Βούρα, ή Κερύνεια, τό Λεόντιον, ή
Αι'γειρα και η Πελλήνη ("δε σ. 126).
2 Ούτω σκεπτόμενος δέν επιχειρώ νά αναζητήσω την λύσιν
των προκειμένων ζητημάτων άνάγων αύτά εις τά κατά τούς χρό-
νους τού καλουμένου Χρεμωνιδείον πολέμου (270 — 260), καθ ο8ς
χρόνους οί Αχαιοί μετα τών Ηλείων και μετά πόλεων της Αρ-
καδίας απετέλεσαν υπό την ήγεσίαν της Σπάρτης συμμαχικόν σύν-
δεσμον κατα τών Μακεδόνων (κατα Αντιγόνου τού Γόνατα), είς ην
συμμαχίαν προσεχώρησαν και αί Αθήναι (206 π.Χ.). — Δυνατόν όμως
νά έχη τις έναντίαν γνώμην δια τούτο ανάγκη εινε νά διατρίψωμεν
ενταύθα περί τοιούτον ζήτημα.
Τον περί ου ό λόγος Πελοποννησιακόν κατά τών Μακεδόνων σύν-
δεσμον γνωρίζομεν μόνον ε'κ της και έν σ. 128, σημ. 3 μνημονευο-
μένης Αθηναϊκής επιγραφής, τής έν ΙΟ. 2[ [βά. 771.) άρ. 687 (πρόσθες
και άρ. 686), ήτις είνε ψήφισμα τών Αθηναίων εκδοθέν τω 266/5
κχτά ποότασιν τού Χρεμωνίδου, δι ού κυροΰται ή π:ός τόν δήμον
τών Αθηναίων συμμαχία, ην εΐχον ψηφίσει οί Λακεδαιμόνιοι μετά
ι τε Ηλείων και Αχαιών και Τεγεατών και Μαντινέων και Ορχο-
«μενίων και Φια[λέων] και Καφυέων και Κρηταέων, δοοι ειοιν εν
υτήι ονμμ[αχίαι τ]ήι Λακεδαιμονίων και Άρεως και τών άλλων
υ συμμάχων». ϋ'ιχον δ', ώς φαίνεται, οι τοΰ συνδέσμου τούτου Πε-
λοποννήσιοι αντιπροσωπευτικόν σώμα, συνέδριον καλουμενον, διότι
«άπεοτάλκασι πρέσβεις άπο τών συνέδροιν εις Ά&ήνας την περί τής
«συμμαχίας όμολογίαν κομίζοντας ». Άναγ-άφει δέ τό ψήφισμα και
τούς όρκους (σ.128 σημ.3) ού; έμελλον να δώσωσιν επί τή συνάψει
τής συμμαχίας οί μεν « Άϋηναΐοι προς τοϋς Λακεδαι[μονίονς και
«τους άπο εκάστης] πόλεως,οί δέ Λακεδαιμόνιοι (οι βασιλείς και οί
»έ'φοροι και οί γέροντες) και αί αλλαι πόλεις (οι άρχοντες) πρός
»τού; 'Αϋηναίους». — Σημειωτέον δ'ότι έν τή άλλη, τή ύπ'άρ. 686
(ΙΟ- 21) σχετική έπιγραφή, ήτις ήτο άναγεγραμμένη επί τού αυτού
λίθου, έφ' ου και ή ύπ' άρ. 687 έπιγραφή, άνεγράφοντο και :ά ονό-
ματα τών έκ τών συνέδρων άποσταλέντων εις Αθήνας πρεσβευτών.—
Σημειωτέον πρός τούτοις ο:ι υπό ταύτην τήν έπιγραφήν 686, αετά
κενόν ενός στίχου, είνε άναγεγραμμένον και τό κει'μενον τής συνα-
φθείσης συνθήκης τών Λακεδαιμονίων και τών συμμάχων πρός τούς
Αθηναίους.
Είς ταύτα αποβλέπων τις Γσως νομίση εύ'λογον νά άναγάγη τήν
υπο έρμηνείαν έπιγραφήν άρ. 3 εις τούς Χρεμωνιδείους τούτους /.Ρ°'"
νους. 'Κιν τοιαύτη δέ περιπτώσει αί κατά τήν έπιγραφήν ταύτην
πόλεις θά ήσαν αί κατά τήν Άθηναϊκήν έπιγραφήν ύπο τήν ήγε-
σίαν τής Σπάρτης Πελοποννησιακά! πόλεις, οί σύμμαχοι θά ήσαν
οί Αθηναίοι και οί τών Λακεδαιμονίων σύμμαχοι, ό κοινός πόλεμος
θα ήτο ό Χρεμωνίδειος πόλεμος και οί βασιλείς θά ήσαν οί βασιλείς
τής Σπάρτης· ή δ'ύπ άρ. 3β επιγραφή θα έδύνατο νά εΐνε ή συνθήκη
συμμαχίας, περί ή; έν τή Αθηναϊκή έπιγραφή εί'ρηται.'ηάναγράψαι δέ
Άπο του έτους δηλ. τούτου, ότε ό Άρατος, έλευ-
θερώσας από τής ΜακεδονΓζούσης τυραννίδας τήν
έαυτου πατρίδα, προσήρτησεν αυτήν είς τάς δέκα
Άχαϊκάς πόλεις, κραταιουται και είς πολιτειακήν
και στρατιωτικήν άκμήν άνέρχεται ή Συμπολιτεία,
προσχωρησάσης εις αυτήν (τω 242) τής Κορίνθου
και τών Μεγάρων και τής Τροιζήνος και Επιδαύ-
ρου, τής Μεγαλοπόλεως (τω 234), του "Αργούς
και τής Ερμιόνης και Φλιούντος (τω 229) κ.λ.
Μεγάλως έκταθεΐσα ούτως ή Συμπολιτεία κατά
το δεύτερον ήμισυ τής 3^ έκατονταετηρίδος και
ισχυρά ούσα ευπρόσδεκτος ήτο έν συμμαχία πρός
ισχυρούς και μοναρχικούς βασιλείς και τούς συμ-
μάχους τούτων.— Τοιαύτην δέ όντως συμμαχίαν
συνήψαν οί Αχαιοί, συντελέσασαν πρός κραταίω-
σιν και κυρίως ποό^ σωτηοίαν τής Συμπολιτείας
περιελθούσης έν κινδύνω,ώςές ιστορικής έπισκοπή-
σεως τών κατά τήν Πελοπόννησον διδασκόμεθα :
Προαγαγών και έμπεδώσας τά κατά τήν Συυ.-
πολιτείαν ο Άρατος έγένετο κατά Πολύβιον (2,43)
ό α προστάτης τον τών Αχαιών έθνους πάσας τάς
νέπιβολάς και πράξεις πρός εν τέλος αναφερών
))τοΰτο δ ήν τό Μακεδόνας μεν έκβαλεϊν έκ Πελο-
νποννήσον, τάς δέ μοναρχίας καταλϋσαι, βεβαιώ-
» σαι δ έκάστοις τήν κοινήν και πάτριον έλευΰερίαν ».
Τοιούτον σκοπόν έπιοιώκων έστρεψε τήν προσο/ήν
του (243 π.Χ.) πρός τόν έχθρόν τών βασιλέων τής
Μακεδονίας Πτολεμαΐον τον Γ', όν «έποίησε σύμ-
νμαχον τών 'Αχαιών ήγεμονίαν έχοντα πολέμου
»και κατά γήν και θάλασσαν » (Πλοντ. 'Αρατος.24).
τήν αυ[ν&ήκην τάς πόλεις έν στήλαι]ς και στήσαι έν ίερώι όπου αν βού-
λωνται». — 'Αλλ έκ τής'Αθηναϊκής έπιγραφή; δεν εξάγεται όχι ό περ\
ου ό λόγος σύνδεσμος ήτο πολιτειακή και στρατιωτική μόνιμος ενωσις
(ομοσπονδία, συμπολιτεία), ουχί δέ πρόσκαιρος εν»»σις, άπλή δηλ.
συμμαχία σκοπόν έχουσα πόλεμον κατά τών Μακεδόνων. 'Ρ^πειτα,
δυσκολεύομαι νά δεχθώ ότι υπό τήν ήγεσίαν τής Σπάρτης ητο δυνα-
τόν νά συναφθή συνθήκη ή νά ψηφισθή νόμος είσάγων τοσούτον φιλε-
λεύθερον και δημοκρατικον θεσμόν, ο^ο^ είνε ό έκδηλούμενο, έν ταΐς
περί τού συνεδρίου διαταξεσι :ής έπιγραφής άρ. 3. Εξ άλλου δέ οι
Πελοποννήσιοι δια τής λέξεως βασιλείς δέν θα ένόουν τούς βασιλείς
της Σπάρτης, διότι μικρόν ειχον ούτοι κύρος μετα τήν έγκαταστα-
σιν και ίσχυροποίησιν τής αρχής των εφόρων, αλλ άλλους βασιλείς
ισχυρούς και μοναρχικούς. Και κατ' αυτήν δέ τήν Άθηναϊκήν έπι-
γραφήν τούς Λακεδαιμονίους έκπροσωπούσιν έν τοις δοθεϊσιν ορκοις
κατά τήν κύρωσιν τής συνθήκης τής συμμαχίας ουχί μόνοι οί βα-
σιλείς, αλλ ' αί τρεις έν τή Σπάρτη άρχαί, «οί βασιλ.εϊς και οί
έφοροι και οί γέροντες ο .—-Περί τών κατά τόν Χρεμωνιδείον πόλεμον
ΐδε Β. Νϊθδβ: θβββ/ιίβΜβ άβν ς/τίβοΗίββΚβη ηηά ηιαίοβάο-
ηίδοΗβη Βίααίβη. II σ. 229 κ. έ.
77 Αχαϊκή Συμπολιτεία κατ έπιγραφάς εξ 'Επιδαύρου" υπό 77. Καββαδία. 137
κής συμπολιτείας, καΟ' ους χρόνους αύτη έκ
τεσσάοων το ποώτον και είτα έκ δέκα Ά/αϊ-
κών πόλεων αποτελούμενη * περιωρίζετο έντός
των στενών ορίων της βορειοδυτικής Πελοπον-
νήσου, άλλ' εις τους '/ρόνους καθ' ους αύτη
ει/εν έπεκταθη έκτος των ορίων της Αχαΐας
και μεταβληθή εις σημαντικόν όμόσπονδον κρά-
τος έν Πελοποννήσω, εις τούς χρόνους τουτέστιν
τους από της έν έ'τει 251 προσχωρήσεως της Σι-
κυώνος εις την των Αχαιών κοινήν πολιτείαν 2.
1 Τέσσαρες ττολεις, αί Λύμη, ΙΙάτραι, Φαραί και Τριταία, συν-
εκοότησαν τω 280 τόν 'Αχαϊκόν σύνδεσμον. τω 275 προσετέθη τό
Αί'γιον και μ.ετά τούτο τά Βούρα, ή Κερύνεια, τό Λεόντιον, ή
Αι'γειρα και η Πελλήνη ("δε σ. 126).
2 Ούτω σκεπτόμενος δέν επιχειρώ νά αναζητήσω την λύσιν
των προκειμένων ζητημάτων άνάγων αύτά εις τά κατά τούς χρό-
νους τού καλουμένου Χρεμωνιδείον πολέμου (270 — 260), καθ ο8ς
χρόνους οί Αχαιοί μετα τών Ηλείων και μετά πόλεων της Αρ-
καδίας απετέλεσαν υπό την ήγεσίαν της Σπάρτης συμμαχικόν σύν-
δεσμον κατα τών Μακεδόνων (κατα Αντιγόνου τού Γόνατα), είς ην
συμμαχίαν προσεχώρησαν και αί Αθήναι (206 π.Χ.). — Δυνατόν όμως
νά έχη τις έναντίαν γνώμην δια τούτο ανάγκη εινε νά διατρίψωμεν
ενταύθα περί τοιούτον ζήτημα.
Τον περί ου ό λόγος Πελοποννησιακόν κατά τών Μακεδόνων σύν-
δεσμον γνωρίζομεν μόνον ε'κ της και έν σ. 128, σημ. 3 μνημονευο-
μένης Αθηναϊκής επιγραφής, τής έν ΙΟ. 2[ [βά. 771.) άρ. 687 (πρόσθες
και άρ. 686), ήτις είνε ψήφισμα τών Αθηναίων εκδοθέν τω 266/5
κχτά ποότασιν τού Χρεμωνίδου, δι ού κυροΰται ή π:ός τόν δήμον
τών Αθηναίων συμμαχία, ην εΐχον ψηφίσει οί Λακεδαιμόνιοι μετά
ι τε Ηλείων και Αχαιών και Τεγεατών και Μαντινέων και Ορχο-
«μενίων και Φια[λέων] και Καφυέων και Κρηταέων, δοοι ειοιν εν
υτήι ονμμ[αχίαι τ]ήι Λακεδαιμονίων και Άρεως και τών άλλων
υ συμμάχων». ϋ'ιχον δ', ώς φαίνεται, οι τοΰ συνδέσμου τούτου Πε-
λοποννήσιοι αντιπροσωπευτικόν σώμα, συνέδριον καλουμενον, διότι
«άπεοτάλκασι πρέσβεις άπο τών συνέδροιν εις Ά&ήνας την περί τής
«συμμαχίας όμολογίαν κομίζοντας ». Άναγ-άφει δέ τό ψήφισμα και
τούς όρκους (σ.128 σημ.3) ού; έμελλον να δώσωσιν επί τή συνάψει
τής συμμαχίας οί μεν « Άϋηναΐοι προς τοϋς Λακεδαι[μονίονς και
«τους άπο εκάστης] πόλεως,οί δέ Λακεδαιμόνιοι (οι βασιλείς και οί
»έ'φοροι και οί γέροντες) και αί αλλαι πόλεις (οι άρχοντες) πρός
»τού; 'Αϋηναίους». — Σημειωτέον δ'ότι έν τή άλλη, τή ύπ'άρ. 686
(ΙΟ- 21) σχετική έπιγραφή, ήτις ήτο άναγεγραμμένη επί τού αυτού
λίθου, έφ' ου και ή ύπ' άρ. 687 έπιγραφή, άνεγράφοντο και :ά ονό-
ματα τών έκ τών συνέδρων άποσταλέντων εις Αθήνας πρεσβευτών.—
Σημειωτέον πρός τούτοις ο:ι υπό ταύτην τήν έπιγραφήν 686, αετά
κενόν ενός στίχου, είνε άναγεγραμμένον και τό κει'μενον τής συνα-
φθείσης συνθήκης τών Λακεδαιμονίων και τών συμμάχων πρός τούς
Αθηναίους.
Είς ταύτα αποβλέπων τις Γσως νομίση εύ'λογον νά άναγάγη τήν
υπο έρμηνείαν έπιγραφήν άρ. 3 εις τούς Χρεμωνιδείους τούτους /.Ρ°'"
νους. 'Κιν τοιαύτη δέ περιπτώσει αί κατά τήν έπιγραφήν ταύτην
πόλεις θά ήσαν αί κατά τήν Άθηναϊκήν έπιγραφήν ύπο τήν ήγε-
σίαν τής Σπάρτης Πελοποννησιακά! πόλεις, οί σύμμαχοι θά ήσαν
οί Αθηναίοι και οί τών Λακεδαιμονίων σύμμαχοι, ό κοινός πόλεμος
θα ήτο ό Χρεμωνίδειος πόλεμος και οί βασιλείς θά ήσαν οί βασιλείς
τής Σπάρτης· ή δ'ύπ άρ. 3β επιγραφή θα έδύνατο νά εΐνε ή συνθήκη
συμμαχίας, περί ή; έν τή Αθηναϊκή έπιγραφή εί'ρηται.'ηάναγράψαι δέ
Άπο του έτους δηλ. τούτου, ότε ό Άρατος, έλευ-
θερώσας από τής ΜακεδονΓζούσης τυραννίδας τήν
έαυτου πατρίδα, προσήρτησεν αυτήν είς τάς δέκα
Άχαϊκάς πόλεις, κραταιουται και είς πολιτειακήν
και στρατιωτικήν άκμήν άνέρχεται ή Συμπολιτεία,
προσχωρησάσης εις αυτήν (τω 242) τής Κορίνθου
και τών Μεγάρων και τής Τροιζήνος και Επιδαύ-
ρου, τής Μεγαλοπόλεως (τω 234), του "Αργούς
και τής Ερμιόνης και Φλιούντος (τω 229) κ.λ.
Μεγάλως έκταθεΐσα ούτως ή Συμπολιτεία κατά
το δεύτερον ήμισυ τής 3^ έκατονταετηρίδος και
ισχυρά ούσα ευπρόσδεκτος ήτο έν συμμαχία πρός
ισχυρούς και μοναρχικούς βασιλείς και τούς συμ-
μάχους τούτων.— Τοιαύτην δέ όντως συμμαχίαν
συνήψαν οί Αχαιοί, συντελέσασαν πρός κραταίω-
σιν και κυρίως ποό^ σωτηοίαν τής Συμπολιτείας
περιελθούσης έν κινδύνω,ώςές ιστορικής έπισκοπή-
σεως τών κατά τήν Πελοπόννησον διδασκόμεθα :
Προαγαγών και έμπεδώσας τά κατά τήν Συυ.-
πολιτείαν ο Άρατος έγένετο κατά Πολύβιον (2,43)
ό α προστάτης τον τών Αχαιών έθνους πάσας τάς
νέπιβολάς και πράξεις πρός εν τέλος αναφερών
))τοΰτο δ ήν τό Μακεδόνας μεν έκβαλεϊν έκ Πελο-
νποννήσον, τάς δέ μοναρχίας καταλϋσαι, βεβαιώ-
» σαι δ έκάστοις τήν κοινήν και πάτριον έλευΰερίαν ».
Τοιούτον σκοπόν έπιοιώκων έστρεψε τήν προσο/ήν
του (243 π.Χ.) πρός τόν έχθρόν τών βασιλέων τής
Μακεδονίας Πτολεμαΐον τον Γ', όν «έποίησε σύμ-
νμαχον τών 'Αχαιών ήγεμονίαν έχοντα πολέμου
»και κατά γήν και θάλασσαν » (Πλοντ. 'Αρατος.24).
τήν αυ[ν&ήκην τάς πόλεις έν στήλαι]ς και στήσαι έν ίερώι όπου αν βού-
λωνται». — 'Αλλ έκ τής'Αθηναϊκής έπιγραφή; δεν εξάγεται όχι ό περ\
ου ό λόγος σύνδεσμος ήτο πολιτειακή και στρατιωτική μόνιμος ενωσις
(ομοσπονδία, συμπολιτεία), ουχί δέ πρόσκαιρος εν»»σις, άπλή δηλ.
συμμαχία σκοπόν έχουσα πόλεμον κατά τών Μακεδόνων. 'Ρ^πειτα,
δυσκολεύομαι νά δεχθώ ότι υπό τήν ήγεσίαν τής Σπάρτης ητο δυνα-
τόν νά συναφθή συνθήκη ή νά ψηφισθή νόμος είσάγων τοσούτον φιλε-
λεύθερον και δημοκρατικον θεσμόν, ο^ο^ είνε ό έκδηλούμενο, έν ταΐς
περί τού συνεδρίου διαταξεσι :ής έπιγραφής άρ. 3. Εξ άλλου δέ οι
Πελοποννήσιοι δια τής λέξεως βασιλείς δέν θα ένόουν τούς βασιλείς
της Σπάρτης, διότι μικρόν ειχον ούτοι κύρος μετα τήν έγκαταστα-
σιν και ίσχυροποίησιν τής αρχής των εφόρων, αλλ άλλους βασιλείς
ισχυρούς και μοναρχικούς. Και κατ' αυτήν δέ τήν Άθηναϊκήν έπι-
γραφήν τούς Λακεδαιμονίους έκπροσωπούσιν έν τοις δοθεϊσιν ορκοις
κατά τήν κύρωσιν τής συνθήκης τής συμμαχίας ουχί μόνοι οί βα-
σιλείς, αλλ ' αί τρεις έν τή Σπάρτη άρχαί, «οί βασιλ.εϊς και οί
έφοροι και οί γέροντες ο .—-Περί τών κατά τόν Χρεμωνιδείον πόλεμον
ΐδε Β. Νϊθδβ: θβββ/ιίβΜβ άβν ς/τίβοΗίββΚβη ηηά ηιαίοβάο-
ηίδοΗβη Βίααίβη. II σ. 229 κ. έ.