Instytut Historii Sztuki <Posen> [Editor]: Artium Quaestiones (28.2017)

PRZEKŁADY

Geoffrey Batchen
PAŁAJĄC PRAGNIENIEM.
NARODZINY FOTOGRAFII

METODA
Nic - żaden byt obecny i nie-zróżnicowany
- nie uprzedza różni i rozsunięcia1.

Książkę tę rozpoczęto krótkim omówieniem niektórych, niedawno po-
wstałych anglo-amerykańskich opracowań dotyczących fotografii2. Ich auto-
rzy twierdzą, że znaczenia i wartości każdego zdjęcia są całkowicie określo-
ne przez kontekst - przez działania otaczającej je kultury, na której gruncie
powstało. W pełni się tym działaniom podporządkowując, fotografia może
potencjalnie przynależeć do każdej instytucji i dyscypliny, lecz nie do samej
siebie. Krytycy ci wnioskują, że - ponieważ fotografia nie ma własnej indywi-
dualnej tożsamości ani spójnej historii - „fotografia jako taka" jest niczym
innym jak tylko zwodniczą fikcją. Tezę tę propagowano w późnych latach 70.
i 80. XX wieku w ramach postmodernistycznego kontrdyskursu dla forma-
listycznej wizji fotografii, która wtedy - tak jak i dziś - zdominowała dysku-
sje na temat fotografii w muzeach sztuki i tekstach historycznych. Krytyka
formalistyczna poszukuje najbardziej podstawowych cech fotografii jako me-
dium i w ten sposób artykułuje istotową „fotograficzność" każdego zdjęcia.

1 J. Derrida, Semiologia i gramatologia. Rozmowa z Julią Kristevq, w: idem, Pozycje,
tłum. A. Dziadek, Katowice 2007, s. 29.
2 Poniższy tekst stanowi przekład ostatniego rozdziału pt. „Method" i zakończenia pt.
„Epitaph" książki Geoffreya Batchena: G. Batchen, Burning with Desire. The Conception of
Photography, Cambridge, MA, 1997, s. 196-216. Tytuł przekładu, odpowiadający tytuło-
wi całej książki, został nadany przez Redakcję. Tłumaczenia tego fragmentu dokonano za
zgodą autora oraz wydawnictwa: © 1997 Massachusetts Institute of Technology, The MIT
Press - przyp. tłum.