DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25580#0015
I. Stan badań
Wiadomości na temat twórczości architektonicznej ks. Pawła Giżyckiego SJ znaj-
dują się w większości opracowań poświęconych dziejom architektury w Rzeczypospo-
litej XVIII stulecia. Osoba artysty jest powszechnie podawana jako sztandarowy przy-
kład architekta jezuickiego. Giżyckiemu przypisano znaczny dorobek. Jednak, pomimo
wielu wiadomości źródłowych, przyczynków i artykułów, a także not biograficznych, nie
powstała dotąd monografia jego twórczości.
Pierwsza drukowana informacja o architekcie jezuickim Pawle Giżyckim pojawiła się
niedługo po jego śmierci w publikacji dewocyjnej bazylianów poczajowskich z r. 1770'.
W XIX wieku nazwisko artysty wielokrotnie wymieniano w pracach historycznych* 2.
Następne dane przyniosły opracowania historii zgromadzenia jezuickiego w Polsce3.
Na trwale do literatury historyczno-artystycznej osobę Pawła Giżyckiego wpro-
wadziła przed II wojną światową Maria Muszyńska-Krasnowolska w krótkim biogra-
mie artysty4 oraz w podstawowym opracowaniu jego głównego dzieła - kościoła
i kolegium jezuickiego w Krzemieńcu5. Spostrzeżenia Krasnowolskiej dopełniały in-
formacje archiwalne opublikowane nieco wcześniej głównie przez Zbigniewa Rew-
skiego6.
Zasadnicze oeuvre Giżyckiego zostało ustalone przez Jerzego Paszendę SJ, autora
artykułu porządkującego dorobek architekta7oraz noty biograficznej w słowniku
artystów jezuickich8. Paszenda jest też autorem kilku kolejnych biogramów Giżyckiego,
opartych o wspomniane teksty9.
' Przesławna Góra..., k. XVII.
2 M.in. Kraszewski 1850, s. 22; Grabowski 1854, t. 2, s. 102; t. 3, s. 774; t. 4, s. 242;
Rastawiecki 1857, t. 3, s. 212-213; Rastawiecki 1886, s. 167; Brown 1862, s. 178-179; Barącz 1887,
s. 296; Kołaczkowski 1888, s. 92; Backer, Sommervogel 1892, t. 3, s. 1495-1496; Estreicher 1899,
t. 17, s. 154-155; Gloger 1903, t. 1, s. 212.
3 Zalęski, t. 4, 1905, s. 1721; PEK, t. 5, 1907, s. 152.
4 Krasnowolska 1939, s. 285-286; stał się on podstawą dla biogramu opublikowanego w: PSB,
t. 8, 1959, s. 25-26 oraz w: Łoza 1954, s. 93. Wcześniej Giżyckiego jedynie wymieniono w: ThB,
t. 14, 1921, s. 456.
5 Muszyńska-Krasnowolska 1939, s. 67-156.
6 Rewski 1936, s. 144; Rewski 1937, s. 241-243, a także Sobolewski 1933, s. 227 oraz Dutkie-
wicz 1939, s. 132.
7 Paszenda 1972, s. 57-62; zob. także wcześniejsze przyczynkowe informacje opublikowane
w: Grońska, Ochońska 1960, s. 34-35; Paszenda 1968, s. 150-154; Paszenda 1971, s. 240-241.
8 Poplatek, Paszenda, s. 115-117.
9SAP, t. 2, 1975, s. 353-355; EKat., t. 5, 1989, kol. 1097; EWJ, s. 181.
11
Wiadomości na temat twórczości architektonicznej ks. Pawła Giżyckiego SJ znaj-
dują się w większości opracowań poświęconych dziejom architektury w Rzeczypospo-
litej XVIII stulecia. Osoba artysty jest powszechnie podawana jako sztandarowy przy-
kład architekta jezuickiego. Giżyckiemu przypisano znaczny dorobek. Jednak, pomimo
wielu wiadomości źródłowych, przyczynków i artykułów, a także not biograficznych, nie
powstała dotąd monografia jego twórczości.
Pierwsza drukowana informacja o architekcie jezuickim Pawle Giżyckim pojawiła się
niedługo po jego śmierci w publikacji dewocyjnej bazylianów poczajowskich z r. 1770'.
W XIX wieku nazwisko artysty wielokrotnie wymieniano w pracach historycznych* 2.
Następne dane przyniosły opracowania historii zgromadzenia jezuickiego w Polsce3.
Na trwale do literatury historyczno-artystycznej osobę Pawła Giżyckiego wpro-
wadziła przed II wojną światową Maria Muszyńska-Krasnowolska w krótkim biogra-
mie artysty4 oraz w podstawowym opracowaniu jego głównego dzieła - kościoła
i kolegium jezuickiego w Krzemieńcu5. Spostrzeżenia Krasnowolskiej dopełniały in-
formacje archiwalne opublikowane nieco wcześniej głównie przez Zbigniewa Rew-
skiego6.
Zasadnicze oeuvre Giżyckiego zostało ustalone przez Jerzego Paszendę SJ, autora
artykułu porządkującego dorobek architekta7oraz noty biograficznej w słowniku
artystów jezuickich8. Paszenda jest też autorem kilku kolejnych biogramów Giżyckiego,
opartych o wspomniane teksty9.
' Przesławna Góra..., k. XVII.
2 M.in. Kraszewski 1850, s. 22; Grabowski 1854, t. 2, s. 102; t. 3, s. 774; t. 4, s. 242;
Rastawiecki 1857, t. 3, s. 212-213; Rastawiecki 1886, s. 167; Brown 1862, s. 178-179; Barącz 1887,
s. 296; Kołaczkowski 1888, s. 92; Backer, Sommervogel 1892, t. 3, s. 1495-1496; Estreicher 1899,
t. 17, s. 154-155; Gloger 1903, t. 1, s. 212.
3 Zalęski, t. 4, 1905, s. 1721; PEK, t. 5, 1907, s. 152.
4 Krasnowolska 1939, s. 285-286; stał się on podstawą dla biogramu opublikowanego w: PSB,
t. 8, 1959, s. 25-26 oraz w: Łoza 1954, s. 93. Wcześniej Giżyckiego jedynie wymieniono w: ThB,
t. 14, 1921, s. 456.
5 Muszyńska-Krasnowolska 1939, s. 67-156.
6 Rewski 1936, s. 144; Rewski 1937, s. 241-243, a także Sobolewski 1933, s. 227 oraz Dutkie-
wicz 1939, s. 132.
7 Paszenda 1972, s. 57-62; zob. także wcześniejsze przyczynkowe informacje opublikowane
w: Grońska, Ochońska 1960, s. 34-35; Paszenda 1968, s. 150-154; Paszenda 1971, s. 240-241.
8 Poplatek, Paszenda, s. 115-117.
9SAP, t. 2, 1975, s. 353-355; EKat., t. 5, 1989, kol. 1097; EWJ, s. 181.
11