Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (13.1951)

TWÓRCZOŚĆ JÓZEFA SZERMENTOWSKIEGO


Ryc. 31. jezioro 10 lesie, olej, po 1868, Muzeum Narodowe w Poznaniu, dep.
E. Szermentowskiego.

później wątek narodowy przewinie się w innej zupełnie formie, bardziej
rodzajowej, w obrazie „Lekcja geografii11 (inaczej ,,Wdowa“) z r. 1875,
znanym z reprodukcji w kłosach. Młoda matka naucza chłopca otoczonego
zabawkami o charakterze wojennym, pod patronatem wiszącego na ścianie
portretu męskiego — zapewne ojca poległego w walce.
Pod koniec lat 60-tych tęsknota za krajem i brak bezpośredniej
z nim styczności powodują powstanie szeregu obrazów noszących nawet
w tytule charakter wspomnieniowy. Trudno o nich coś bardziej konkret-
nego powiedzieć, ponieważ znane są głównie ze skąpych bardzo wzmianek.
* *
*

W ostatnim okresie tj. od r. 1868, twórczość Szermentowskiego znaj-
duje w zakresie pejzażu pełnię swej dojrzałości, osiągając w niektórych
dziełach całkowitą adekwatność treści — charakteru rodzimości pejzażu —
i formy malarskiej, dostatecznie już ukształtconej do realistycznego

45