DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Rozprawy
DOI article:Jakimowicz, Irena: Twórczość Józefa Szermentowskiego: Ze studiów nad początkami realizmu w polskim malarstwie pejzażowym
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.37707#0063
TWÓRCZOŚĆ JÓZEFA SZERMENTOWSKIEGO
Ze współczesnych równy Szermentowskiemu miarą talentu jest
jedynie Małecki, którego twórczość zresztą bardzo różnorodna i nierówna
nosi jednak charakter odmienny. Naogół więcej w jego pejzażach senty-
mentalnej nieco nastrojowości, często przedmioty pozbawione są częścio-
wo swej konkretności, drzewa lekko malowane tracą bryłowatość
kształtu, a nierzadko gubią swoje cechy gatunkowe. Wydaje się, że jego
studium natury było bardziej powierzchowne (kolorowane rysunki pejza-
żowe) mimo dużej często subtelności i wrażliwości kolorystycznej. Nie
umiał też w tej mierze co Szermentowski uchwycić w sposób syntetyczny
cech polskiego krajobrazu („Bociany"), choć jednostkową prawdę danego
widoku, zwłaszcza architektury, umiał bardzo wiernie odtworzyć („Wa-
wel"). Wydaje się, że w pewnych momentach działała nań sztuka Szer-
mentowskiego z okresu dojrzałego, jak mógłby o tym świadczyć „Pejzaż
z Białogonu" z Muzeum Narodowego w Poznaniu, w którym zresztą
niektóre cechy obrazów Szermentowskiego — bliski widok wsi, bryło-
watość zwartych koron drzew, przejęte są dość powierzchownie, a całość
w swej kompozycji bardziej aranżowanej, nieco teatralnej i mało natural-
nym kolorze, bardzo się różni. Pozatym znaczna część jego twórczości
pozostaje w wyraźnym związku z dojrzałą twórczością Maksymiliana
Gierymskiego.
Wydaje się, że pewien wpływ, jakkolwiek dość raczej ogólnikowy
wywarł Szermentowski na Maksa Gierymskiego we wczesnym okresie
jego działalności. Wpływ ten wyraził się w dużej śmiałości faktury,
w kompozycyjnym ujęciu bliskiego widoku wiejskiego, w traktowaniu
drzew. Najbardziej zbliżają się do koncepcji Szermentowskiego takie
Rye. 'M Brodowski Józef, Bracia mleczni, olej, 1881. Naczelna Dyrekcja Muzeów‘
i Ochrony Zabytków.
53
Ze współczesnych równy Szermentowskiemu miarą talentu jest
jedynie Małecki, którego twórczość zresztą bardzo różnorodna i nierówna
nosi jednak charakter odmienny. Naogół więcej w jego pejzażach senty-
mentalnej nieco nastrojowości, często przedmioty pozbawione są częścio-
wo swej konkretności, drzewa lekko malowane tracą bryłowatość
kształtu, a nierzadko gubią swoje cechy gatunkowe. Wydaje się, że jego
studium natury było bardziej powierzchowne (kolorowane rysunki pejza-
żowe) mimo dużej często subtelności i wrażliwości kolorystycznej. Nie
umiał też w tej mierze co Szermentowski uchwycić w sposób syntetyczny
cech polskiego krajobrazu („Bociany"), choć jednostkową prawdę danego
widoku, zwłaszcza architektury, umiał bardzo wiernie odtworzyć („Wa-
wel"). Wydaje się, że w pewnych momentach działała nań sztuka Szer-
mentowskiego z okresu dojrzałego, jak mógłby o tym świadczyć „Pejzaż
z Białogonu" z Muzeum Narodowego w Poznaniu, w którym zresztą
niektóre cechy obrazów Szermentowskiego — bliski widok wsi, bryło-
watość zwartych koron drzew, przejęte są dość powierzchownie, a całość
w swej kompozycji bardziej aranżowanej, nieco teatralnej i mało natural-
nym kolorze, bardzo się różni. Pozatym znaczna część jego twórczości
pozostaje w wyraźnym związku z dojrzałą twórczością Maksymiliana
Gierymskiego.
Wydaje się, że pewien wpływ, jakkolwiek dość raczej ogólnikowy
wywarł Szermentowski na Maksa Gierymskiego we wczesnym okresie
jego działalności. Wpływ ten wyraził się w dużej śmiałości faktury,
w kompozycyjnym ujęciu bliskiego widoku wiejskiego, w traktowaniu
drzew. Najbardziej zbliżają się do koncepcji Szermentowskiego takie
Rye. 'M Brodowski Józef, Bracia mleczni, olej, 1881. Naczelna Dyrekcja Muzeów‘
i Ochrony Zabytków.
53